Sandomierz
Odbudowujemy więzi
Odbudowujemy więzi
listopad 2013
Na początku listopada 2013 Polskę odwiedzili zaproszeni przez Forum przedstawiciele społeczności żydowskiej ze Stanów Zjednoczonych oraz Australii. Uczestnicy wizyty podczas tygodniowego intensywnego programu spotykali się z przedstawicielami świata nauki, polityki, instytucji kulturalnych oraz polskiej społeczności żydowskiej. Niezapomniane wrażenie na gościach wywarło spotkanie z absolwentami programu Szkoła Dialogu w Sandomierzu. Podczas wizyty w II Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki uczestnicy wizyty rozmawiali z uczniami na temat ich udziału w Szkole Dialogu oraz zostali oprowadzeni śladami żydowskiej społeczności Sandomierza. O spotkaniu z młodzieżą ze Szkoły Dialogu w Sandomierzu australijski dziennikarz, Michael Gawenda wspomniał w napisanym o wizycie w Polsce artykule:
„Śmiały i głośno wyrażany entuzjazm, jaki przepełniał tych młodych ludzi, pojawia się w chwilach kiedy odkrywamy coś, co do tej pory było przed nami ukrywane. To tutaj mieszkało kiedyś wielu Żydów! Kim byli ci ludzie? Kim tak naprawdę jest Żyd? Dlaczego ich już nie ma?
Później, kiedy razem spacerowaliśmy po mieście, młodzież zabrała nas do miejsc, które na nowo nawiązują do życia społeczności żydowskiej. Razem staliśmy przed pokrytym mchem grobem, z nagrobków już dawno zniknęły litery. Potem w kawiarni kosztowaliśmy lokalne jabłka oraz ciasto upieczone dla nas przez młodzież.
Agata zapytała mnie skąd znam niektóre polskie słowa. Odpowiedziałem jej, że kiedy byłem dzieckiem moi rodzice mówili do siebie po polsku żebym nie mógł ich zrozumieć.
– Skąd pochodzili? – zapytała.
Odparłem, że mama była z Łodzi, a tata pochodził z małego miasta Łowicz.
– Jesteś więc Polakiem – stwierdziła.
Nie wiedziałem, co powiedzieć. Moi rodzice, których rodzina od pokoleń mieszkała w Polsce, nie uważali się za Polaków. Dla nich Polska nie była niczym więcej jak miejscem śmierci. Ich rozgoryczenie nie wynikało jedynie z okresu ludobójstwa, choć okres ten wpłynął i zniekształcił ich pogląd o Polakach i polskim antysemityzmie.
– W pewnym sensie chyba jestem Polakiem – stwierdziłem i zapytałem ją – Czy ty uważasz mnie za Polaka?
– Oczywiście – odparła z uśmiechem.
W szkołach w całej Polsce uczniowie biorą udział w takich projektach, jak ten w Sandomierzu. Zastanawiałem się, co z tych odkryć pozostanie dla uczniów, którzy wcześniej nie mieli najmniejszego pojęcia o tym, że kiedyś w ich mieście mieszkali Żydzi. Ich rodzice nigdy nie opowiadali im o Żydach z ich miasta. Ani ich dziadkowie. Władza komunistyczna z determinacją chciała wyplenić w Polakach pamięć o Żydach. Kiedy jednak podróżowałem po Polsce, a w jakimś sensie młodzież z Sandomierza mi towarzyszyła, pomyślałem, że nie da się odwrócić przeszłości, ale możliwe jest jej przywrócenie”.
