W czwartek, 3 lipca, mieliśmy przyjemność uczestniczyć w bar micwie Jake’a Wisnika, która odbyła się w Centrum „Synagoga” Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Zamościu. Była to pierwsza bar micwa w tym mieście od 75 lat.

W uroczyści, którą poprowadził nowojorski rabin David Holtz, wzięło udział około 80 osób. Znaleźli się wśród nich między innymi zastępca prezydenta Zamościa Tomasz Kossowski, burmistrz Biłgoraja Janusz Rosłan, uczestnicy Szkoły Dialogu z Zamościa, Hrubieszowa i Szczebrzeszyna, lokalni aktywiści, historycy, przedstawiciele mediów oraz cały zespół Forum Dialogu.

Po bar micwie i uroczystym obiedzie, gości oprowadzili po Zamościu uczniowie III Liceum im. C. K. Norwida – absolwenci tegorocznych warsztatów Szkoły Dialogu, programu edukacyjnego Forum Dialogu. Zainteresowana dziedzictwem żydowskim swojego miasta młodzież pokazała rodzinie Wisników i wszystkim zgromadzonym najważniejsze budynki i miejsca związane z żydowską historią.
Historia bar micwy w Zamościu zaczęła się tak naprawdę rok temu, kiedy rodzice Jake’a, Robert i Eva wzięli udział w wizycie studyjnej do Polski, organizowanej przez Forum Dialogu. Ich doświadczenia z pobytu w naszym kraju oraz osobista historia sprawiły, że zdecydowali się zorganizować święto swojego syna właśnie w Zamościu. „Chciałem wrócić do Polski i mieć tu swoją bar micwę, aby udowodnić, że Żydzi w Polsce są dalej obecni i wielu Polaków wita ich z otwartymi ramionami”, napisał Jake w swoim zaproszeniu. „Ta uroczystość jest dla mnie bardzo ważna, ponieważ kontynuuję poprzez nią tradycję mojego ojca i dziadków w kraju, z którego pochodzą wszyscy moi przodkowie.” Dziadek Jake’a ze strony matki, Abram Szlak urodził się w Zamościu w 1935 roku. Gdyby nie wybuch wojny jego bar micwa odbyłaby się w dokładnie w tej samej zamojskiej synagodze. Mama Jake’a musiała z kolei wraz z rodzicami i bratem opuścić Polskę w wyniku kampanii antysemickiej w marcu 1968 roku.

Bar Micwę Jake’a Wisnika relacjonowały zarówno lokalne, jak i krajowe media. Można było o niej przeczytać między innymi w Gazecie Wyborczej. 

Po bar micwie rodzina Wisników udała się do Krakowa, aby wziąć udział w Festiwalu Kultury Żydowskiej. Podczas koncertu finałowego na scenie glównej pojawił się Jake Wisnik. Stanął on przed 12 000 ludzi na specjalne zaproszenie naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha. Wraz z nim i innymi rabinami wziął udział w hawdali, ceremonii zakończenia święta Szabatu.

Z przyjemnością informujemy, że dzięki finansowemu wsparciu udzielonemu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.”, w tym roku zaprosimy do udziału w czterech wizytach studyjnych potomków polskich Żydów z Australii, Izraela oraz Stanów Zjednoczonych, którzy w ramach tygodniowego programu odkryją współczesną Polskę i odbudują relacje z krajem swoich przodków.

W piątek w Senacie RP zainaugurowana została Druga Ogólnopolska Konferencja Liderów Dialogu. Poświęcona była ona pamięci Sherry Levy-Reiner, jednej z najbardziej oddanych i zaangażowanych amerykańskich współpracowniczek Forum Dialogu. W Konferencji wzięli udział lokalni liderzy z terenu całej Polski, którzy od lat aktywnie działają na rzecz przywracania pamięci o przedwojennej społeczności żydowskiej w swoich miejscowościach.
Konferencję Liderów Dialogu otworzył wicemarszałek Senatu Jan Wyrowiński. Głos zabrali też zastępca Rzecznik Praw Obywatelskich Ryszard Czerniawski oraz amerykański nauczyciel Shmuel Afek, uczestnik wizyty studyjnej do Polski w 2013 roku, zorganizowanej przez Forum wspólnie z międzynarodową organizacją Facing History and Ourselves.

Podczas dwudniowych obrad uczestnicy wymieniali się doświadczeniami, zdobywali praktyczne umiejętności z obszaru pozyskiwania funduszy i zarządzania projektem oraz planowali działania na przyszłość. W prawie 30-osobowej grupie Liderów znaleźli się nauczyciele, przedstawiciele organizacji, radni samorządów, lokalni historycy, archiwiści, pracownicy instytucji kultury oraz miejsc pamięci. Były tam także osoby, które aktywnie działają na rzecz żydowskiego dziedzictwa, sprzątając cmentarze, organizując spotkania i dni pamięci. Goście Forum uczestniczyli w szeregu spotkań na temat stosunków polsko-żydowskich, między innymi z Barbarą Engelking, Kierownik Centrum Badań Nad Zagładą Żydów, której wykład dotyczył podejścia do tematu zagłady oraz z rabinami Fredem i Davidem Reinerami, opowiadającymi o współczesnych różnicach w judaizmie z perspektywy szabatu. Irene Pletka, amerykańska filantropka o polskich korzeniach, swój wykład poświęciła wyzwaniom i nadziejom w odbudowywaniu przez Żydów relacji z Polską, a o dyskusji z antysemityzmem mówił wiceprezes Forum Dialogu i Dyrektor Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego Michał Bilewicz. Poruszono także temat przemocy filosemickiej, a o której opowiadali literaturoznawcy Elżbieta Janicka i Tomasz Żukowski. W sobotę wieczorem uczestnicy konferencji wzięli razem udział w Hawdali, uroczystości zakończenia szabatu, która odbyła się w Warszawskim Centrum Społeczności Żydowskiej.

Konferencja Liderów Dialogu była możliwa dzięki wsparciu finansowemu Ambasady Stanów Zjednoczonych w Polsce oraz Ambasady Australii w Polsce.

David Harris, dyrektor wykonawczy American Jewish Committee (AJC), spotkał się dzisiaj w biurze Forum Dialogu z alumnami Polsko-Żydowskiego Programu Wymiany, którzy współtworzą polską grupę Przyjaciół Forum. Przy uroczystym śniadaniu rozmawiano o współpracy pomiędzy Forum i AJC, a szczególnie o znaczeniu realizowanego wspólnie przez Forum i AJC Programu Wymiany, który od ponad 15 lat służy budowaniu mostów w relacjach polsko-żydowskich. Omówiono także wyzwania stojące prze Polską i Stanami Zjednoczonymi w związku z aktualnymi wydarzeniami na scenie międzynarodowej.

Zwycięzcy zeszłorocznego konkursu Szkoły Dialogu na najlepszy projekt upamiętniający lokalną społeczność żydowską, uczniowie Gimnazjum nr 2 im. M. M. Kolbego w Błoniu spędzili dwa dni na wyjeździe studyjnym do Krakowa i Oświęcimia. Pierwszego dnia w Krakowie gimnazjaliści wzięli udział w interaktywnych warsztatach w Centrum Społeczności Żydowskiej, gdzie wykazywali się wysokim poziomem swojej wiedzy w tematyce kultury i historii żydowskiej. Odwiedzili także pod okiem przewodnika żydowski Kazimierz i Rynek Podgórski, a wieczór spędzili na urokliwym Rynku Głównym.

Drugiego dnia gimnazjaliści stanęli przed znacznie trudniejszym emocjonalnie zadaniem, odwiedzeniem Miejsca Pamięci i Muzeum Auschwitz-Bireknau. Wykazali się tam ogromną wrażliwością, uczestnicząc w poruszającym spacerze po terenie byłego obozu koncentracyjnego.

Jak co roku o tej porze pracę biura Forum wspiera stażystka z USA. Wszystko w ramach programu stażowego American Jewish Committee Goldman Fellowship. Od 2 czerwca jest z nami Hannah Morris – absolwentka historii na Northwestern University, która aktualnie studiuje język niemiecki oraz europeistykę w School of Foreign Service na Georgetown University w Waszyngtonie.

Nasza nowa koleżanka, która będzie z nami do 1 sierpnia, jest nieocenionym wsparciem dla biura Forum w trakcie przygotowań do pobytu w Polsce zarówno delegacji American Jewish Committee w ramach Polsko-Żydowskiego Programu Wymiany, jak i wizyty studyjnej żydowskich nauczycieli Facing History and Ourselves. Pomaga także przy organizacji specjalnej wizyty AJC związanej z dziesiątą rocznicą otwarcia Muzeum-Miejsca Pamięci w Bełżcu oraz wspiera nasze biuro w pozyskiwaniu funduszy i w komunikacji zewnętrznej.

Przedstawiciele Facing History and Ourselves opuścili Warszawę w pięciu autokarach by odwiedzić pięć miejscowości uczestniczących w programie Szkoła Dialogu. Wśród nich były Błonie, Grójec, Radzymin, Sierpc oraz Sokołów Podlaski. W szkołach nasi trenerzy poprowadzili warsztaty integracyjne, a także zjedli wspólny obiad z uczniami i ich gośćmi. Uczniowie biorący udział w Szkole Dialogu oprowadzili swoich gości po miejscach związanych z dziedzictwem żydowskim ich miejscowości.

Wczoraj wieczorem Fundacja Forum Dialogu we współpracy z Kancelarią Prezydenta RP zorganizowała uroczystą kolację dla przedstawicieli Facing History and Ourselves w Pałacu Prezydenckim w Warszawie. Kolacji towarzyszyła dyskusja panelowa pt. „Polska transformacja z komunizmu do demokracji”. W panelu wzięli udział dawny opozycjonista a dziś doradca Prezydenta RP Henryk Wujec, polityk i opozycjonista z czasów komunizmu Michał Boni, szef Fundacji im. Stefana Batorego Aleksander Smolar oraz ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce Stephen Mull.

Przodkowie Kathy Lawrence byli przemysłowcami, którzy posiadali garbarnię i byli aktywni w miejscowej społeczności żydowskiej. Podczas wizyty uczniowie z Gimnazjum im. Józefa Ostaszewskiego, które uczestniczy w programie Szkoła Dialogu, zwiedzili z nią miejscowość. Odwiedzili m.in. cmentarz żydowski oraz miejsce, gdzie kiedyś stały mławska synagoga i mykwa.

Dzisiaj pani Lori Fife, członkini nowojorskiego zarządu fundacji Facing History and Ourselves, odwiedziła Radom, gdzie się urodził jej ojciec. Gościli ją polscy uczniowie z Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika, które kontynuuje swoje zaangażowanie w Szkole Dialogu. Uczniowie zorganizowali dwugodzinne zwiedzania miasta, podczas którego zobaczono domy, w których jej rodzina mieszkała oraz pomnik upamiętniający radomską synagogę, zniszczoną przez hitlerowców podczas niemieckiej okupacji Polski. Pani Fife także zjadła obiad również z p. Zbigniewem Wieczorkiem, uczestnikiem programu Forum Liderzy Dialogu.