Przez cały zeszły tydzień nasi uczestnicy brali udział w szeregu spotkań, które pogłębiły ich wiedzę na temat historii Polski, a także skomplikowanych relacji polsko-żydowskich. Wśród uczestników byli między innymi, Mary Slade, prawniczka z Melbourne, urodzona w Łodzi niedługo po wojnie, a także Frank Hornstein, senator stanu Minnesotta.

Spotkania odbywały się głównie w Warszawie i Krakowie. Jak sami uczestnicy przyznali, najważniejszym momentem ich podróży do Polski była wizyta w Sieradzu, gdzie spotkali się z uczniami sieradzkiego liceum, uczestnikami programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Spotkanie to było niezwykłe. Uczniowie byli dla naszych gości przewodnikami po miejscach związanych z historią sieradzkich Żydów. Odwiedzili wspólnie m.in. tablicę upamiętniającą Arego Szternfelda, synagogę, plac, gdzie znajdowała się łaźnia żydowska, a także ścianę pamięci przy sieradzkiej kolegiacie, na której umieszczone są tablice przypominające o historii sieradzkich Żydów.

Najbardziej jednak niezwykłe było spotkanie z pochodzącą z Melbourne Mary Slade. Mary jest członkinią zarządu Melbourne Jewish Holocaust Center i jest mocno związana z Polską – jej mama pochodzi właśnie z Sieradza, a ona sama urodziła się tuż po wojnie w Łodzi. Pani Marysia, jak zwracali się do Mary uczniowie, opowiedziała sieradzkiej młodzieży dramatyczną historię przetrwania swoich rodziców, którzy byli wśród ostatnich ocalonych z łódzkiego getta. Dla młodzieży możliwość wysłuchania historii Mary oraz spotkania innych osób, polskich Żydów, było niezwykłym przeżyciem.

Na koniec uczestnicy wizyty oraz uczniowie, z pomocą księdza prałata Mariana Bronikowskiego posadzili w przykościelnym ogrodzie drzewko, upamiętniające to wyjątkowe spotkanie. Mały dąb, wraz z tablicą pamiątkową, stanął w miejscu z widokiem na synagogę. Tablica zwiera napis:

„Pamięci mieszkanek i mieszkańców Sieradza – Żydów i Żydówek, którzy przez wieki wraz z Chrześcijanami współtworzyli Sieradz. Zabitych i wypędzonych w wyniku ludzkiej nikczemności.”

Uczestnicy i uczestniczki programu Szkoła Dialogu, Klasa II LO i Wizyty Studyjnej Forum Dialogu”. Jedna z uczestniczek wizyty studyjnej, Karen Shapiro powiedziała na koniec: „Wiedza o tym, że byliśmy pierwszymi Żydami, których ci uczniowie kiedykolwiek spotkali i mieli możliwość pozytywnego kontaktu z nimi była istotna dla wymazania negatywnych stereotypów dotyczących Żydów. To, że mogłam pomóc w ten sposób dało mi wielką satysfakcję”.

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.”

W czasie swojej wizyty studyjnej nasi goście odbyli wiele spotkań z przedstawicielami świata dyplomacji, publicystami, liderami polskiej społeczności żydowskiej, a także odwiedzili miejsca związane z historią polskich Żydów.

„Ten wyjazd zupełnie zmienił i zakwestionował moje spojrzenie na Polskę. (…) Wyjeżdżam z uznaniem dla kraju i ludzi. Polska ma za sobą ciężką przeszłość, ale wróciła do życia i próbuje się zmienić. (…) Cała nadzieja w przyszłości dzieci oraz ich edukacji. Forum Dialogu ma wielki wkład w tych dążeniach.”, powiedział uczestnik wizyty David Kurtz, kompozytor telewizyjny i filmowy oraz scenarzysta z Nowego Jorku.

Istotnym punktem pobytu był udział w Konferencji „Jan Karski – Pamięć i Odpowiedzialność”, zorganizowanej przez Fundacja Edukacyjna Jana Karskiego. Jednak największe wrażenie na uczestnikach zrobiło spotkanie z licealistami z Radomia, uczestnikami programu edukacyjnego Szkoła Dialogu, którzy oprowadzili uczestników wizyty po swoim mieście i pokazali jego niedawno odkrytą żydowską historię.

„Praca Forum i to, co stara się osiągnąć przywracając w polskiej pamięci zapomnianą historię dzięki pomocy młodzieży, dodała mi otuchy. To bardzo wartościowe działanie, zarówno jeśli chodzi o cel praktyczny czyli gwarancję, że historia zostanie poprawnie zapamiętana, jak i wykształcenie tolerancji.”, powiedział Henry Pinskier, biznesmen i aktywista z Melbourne, przez wiele lat jeden z liderów Partii Pracy w Australii.

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.”

Podczas wizyty studyjnej goście z Tel Awiwu, wśród których byli przedstawiciele władz miasta, dziennikarze, filmowcy i aktywiści, uczestniczyli w spotkaniach z przedstawicielami świata akademickiego, publicystami, liderami polskiej społeczności żydowskiej, a także odwiedzili miejsca i instytucje związane z polsko-żydowską historią. Istotnymi elementami wizyty było spotkanie z Konstantym Gebertem, dziennikarzem, aktywistą i założycielem „Midrasza”, obiad z Maciejem Kozłowskim, byłym ambasadorem Polski w Izraelu, kolacja z profesorem Zdzisławem Machem, Dyrektorem Instytutu Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i spotkanie z Narcyzem Listkowskim, lokalnym aktywistą działającym na rzecz zachowania dziedzictwa żydowskiego w Rabce. Uczestnicy byli bardzo wzruszeni gościnnością Narcyza Listowskiego, który zaprosił ich do swojego domu i pokazał schody do byłej synagogi, które zostały odkryte przez niego i jego przyjaciół. Goście byli także zadowoleni  ze spotkania z uczniami liceum w Nowym Targu – uczestnikami przygotowywanego przez Forum programu Szkoła Dialogu. Mimo  deszczu, mgły i faktu, że wciąż trwały wakacje, uczniowie pokazali grupie z Izraela najważniejsze miejsca związane z żydowską    historią.

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.”  

Podczas wizyty studyjnej grupa nauczycieli współpracujących z organizacją uczestniczyła w spotkaniach z przedstawicielami świata akademickiego, publicystami, liderami polskiej społeczności żydowskiej, a także odwiedziła miejsca i instytucje związane z polsko-żydowską historią, takie jak Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie, Żydowskie Muzeum Galicja czy Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birekanu. Istotnymi elementami programu było spotkanie z Helise Lieberman, dyrektorką Centrum Taubego Odnowy Życia Żydowskiego w Polsce, lunch z dziennikarzem Adamem Leszczyńskim na temat transformacji ustrojowej w Polsce, kolacja z Edytą Gawron, Kierowniczką Ośrodka Studiów nad Historią i Kulturą Żydów Krakowskich oraz rozmowa o fenomenie Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie z przedstawicielem jego biura, Robertem Gądkiem. Jednak największe wrażenie wywarło na uczestnikach spotkanie z uczniami jednej ze szkół uczestniczących w programie Szkoły Dialogu- Gimnazjum nr 4 im. Jana Pawła II w Pruszkowie. Swoją wizytę goście z Facing History And Ourselves zakończyli warsztatem, podczas którego zastanawiali się jak przełożyć doświadczenia z pobytu w Polsce na ich własne praktyki edukacyjne.

Dziękujemy Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej w Waszyngtonie oraz Ministerstwu Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej za wsparcie projektu.

W lipcu biuro Forum odwiedzili już po raz drugi studenci z Northeastern University, którzy odbywali kilkudniową wizytę po Europie. W ramach swojego programu edukacyjnego, dotyczącego w dużej mierze II wojny światowej i Holokaustu, zapoznali się z programem Szkoły Dialogu i innymi projektami realizowanymi przez Forum Dialogu. Mieliśmy również okazję przedstawić działania Forum Dialogu 22-osobowej grupie z Minessoty, prowadzonej przez rabina Morrisa Allena.

W zeszłym tygodniu Forum Dialogu gościło liderów z American Jewish Committee (AJC), w ramach intensywnej wizyty studyjnej, która pokazała jej uczestnikom dynamiczny rozwój relacji polsko-żydowskich we współczesnej Polsce. Istotnymi elementami programu wizyty delegacji było między innymi spotkanie z Piotrem Puchtą, dyrektorem Departamentu Afryki i Bliskiego Wschodu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, dyskusja z ambasadorem USA w Polsce, Stephenem Mullem, kolacja z profesorem Dariuszem Stolą, Dyrektorem Muzeum Historii Żydów Polskich, utrzymane w nieformalnym tonie wieczorne rozmowy z polskimi absolwentami Polsko-Żydowskiego Programu Wymiany, jak również spotkania z członkami polskiej społeczności żydowskiej w Warszawie i Krakowie. Duże wrażenie na uczestnikach wywarły spotkania z lokalnymi aktywistami w Lublinie, Bełżcu i Krakowie, którzy niestrudzenie pracują na rzecz upamiętniania żydowskiej historii w swoich społecznościach. Dziękujemy wszystkim uczestnikom za przyłączenie się do nas i otworzenie na ten ważny dialog!

Dziękujemy Ambasadzie Rzeczpospolitej Polskiej w Waszyngtonie oraz Ministerstwu Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej za wsparcie projektu.

W czwartek, 3 lipca, mieliśmy przyjemność uczestniczyć w bar micwie Jake’a Wisnika, która odbyła się w Centrum „Synagoga” Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Zamościu. Była to pierwsza bar micwa w tym mieście od 75 lat.

W uroczyści, którą poprowadził nowojorski rabin David Holtz, wzięło udział około 80 osób. Znaleźli się wśród nich między innymi zastępca prezydenta Zamościa Tomasz Kossowski, burmistrz Biłgoraja Janusz Rosłan, uczestnicy Szkoły Dialogu z Zamościa, Hrubieszowa i Szczebrzeszyna, lokalni aktywiści, historycy, przedstawiciele mediów oraz cały zespół Forum Dialogu.

Po bar micwie i uroczystym obiedzie, gości oprowadzili po Zamościu uczniowie III Liceum im. C. K. Norwida – absolwenci tegorocznych warsztatów Szkoły Dialogu, programu edukacyjnego Forum Dialogu. Zainteresowana dziedzictwem żydowskim swojego miasta młodzież pokazała rodzinie Wisników i wszystkim zgromadzonym najważniejsze budynki i miejsca związane z żydowską historią.
Historia bar micwy w Zamościu zaczęła się tak naprawdę rok temu, kiedy rodzice Jake’a, Robert i Eva wzięli udział w wizycie studyjnej do Polski, organizowanej przez Forum Dialogu. Ich doświadczenia z pobytu w naszym kraju oraz osobista historia sprawiły, że zdecydowali się zorganizować święto swojego syna właśnie w Zamościu. „Chciałem wrócić do Polski i mieć tu swoją bar micwę, aby udowodnić, że Żydzi w Polsce są dalej obecni i wielu Polaków wita ich z otwartymi ramionami”, napisał Jake w swoim zaproszeniu. „Ta uroczystość jest dla mnie bardzo ważna, ponieważ kontynuuję poprzez nią tradycję mojego ojca i dziadków w kraju, z którego pochodzą wszyscy moi przodkowie.” Dziadek Jake’a ze strony matki, Abram Szlak urodził się w Zamościu w 1935 roku. Gdyby nie wybuch wojny jego bar micwa odbyłaby się w dokładnie w tej samej zamojskiej synagodze. Mama Jake’a musiała z kolei wraz z rodzicami i bratem opuścić Polskę w wyniku kampanii antysemickiej w marcu 1968 roku.

Bar Micwę Jake’a Wisnika relacjonowały zarówno lokalne, jak i krajowe media. Można było o niej przeczytać między innymi w Gazecie Wyborczej. 

Po bar micwie rodzina Wisników udała się do Krakowa, aby wziąć udział w Festiwalu Kultury Żydowskiej. Podczas koncertu finałowego na scenie glównej pojawił się Jake Wisnik. Stanął on przed 12 000 ludzi na specjalne zaproszenie naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha. Wraz z nim i innymi rabinami wziął udział w hawdali, ceremonii zakończenia święta Szabatu.

Z przyjemnością informujemy, że dzięki finansowemu wsparciu udzielonemu przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.”, w tym roku zaprosimy do udziału w czterech wizytach studyjnych potomków polskich Żydów z Australii, Izraela oraz Stanów Zjednoczonych, którzy w ramach tygodniowego programu odkryją współczesną Polskę i odbudują relacje z krajem swoich przodków.

W piątek w Senacie RP zainaugurowana została Druga Ogólnopolska Konferencja Liderów Dialogu. Poświęcona była ona pamięci Sherry Levy-Reiner, jednej z najbardziej oddanych i zaangażowanych amerykańskich współpracowniczek Forum Dialogu. W Konferencji wzięli udział lokalni liderzy z terenu całej Polski, którzy od lat aktywnie działają na rzecz przywracania pamięci o przedwojennej społeczności żydowskiej w swoich miejscowościach.
Konferencję Liderów Dialogu otworzył wicemarszałek Senatu Jan Wyrowiński. Głos zabrali też zastępca Rzecznik Praw Obywatelskich Ryszard Czerniawski oraz amerykański nauczyciel Shmuel Afek, uczestnik wizyty studyjnej do Polski w 2013 roku, zorganizowanej przez Forum wspólnie z międzynarodową organizacją Facing History and Ourselves.

Podczas dwudniowych obrad uczestnicy wymieniali się doświadczeniami, zdobywali praktyczne umiejętności z obszaru pozyskiwania funduszy i zarządzania projektem oraz planowali działania na przyszłość. W prawie 30-osobowej grupie Liderów znaleźli się nauczyciele, przedstawiciele organizacji, radni samorządów, lokalni historycy, archiwiści, pracownicy instytucji kultury oraz miejsc pamięci. Były tam także osoby, które aktywnie działają na rzecz żydowskiego dziedzictwa, sprzątając cmentarze, organizując spotkania i dni pamięci. Goście Forum uczestniczyli w szeregu spotkań na temat stosunków polsko-żydowskich, między innymi z Barbarą Engelking, Kierownik Centrum Badań Nad Zagładą Żydów, której wykład dotyczył podejścia do tematu zagłady oraz z rabinami Fredem i Davidem Reinerami, opowiadającymi o współczesnych różnicach w judaizmie z perspektywy szabatu. Irene Pletka, amerykańska filantropka o polskich korzeniach, swój wykład poświęciła wyzwaniom i nadziejom w odbudowywaniu przez Żydów relacji z Polską, a o dyskusji z antysemityzmem mówił wiceprezes Forum Dialogu i Dyrektor Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego Michał Bilewicz. Poruszono także temat przemocy filosemickiej, a o której opowiadali literaturoznawcy Elżbieta Janicka i Tomasz Żukowski. W sobotę wieczorem uczestnicy konferencji wzięli razem udział w Hawdali, uroczystości zakończenia szabatu, która odbyła się w Warszawskim Centrum Społeczności Żydowskiej.

Konferencja Liderów Dialogu była możliwa dzięki wsparciu finansowemu Ambasady Stanów Zjednoczonych w Polsce oraz Ambasady Australii w Polsce.

David Harris, dyrektor wykonawczy American Jewish Committee (AJC), spotkał się dzisiaj w biurze Forum Dialogu z alumnami Polsko-Żydowskiego Programu Wymiany, którzy współtworzą polską grupę Przyjaciół Forum. Przy uroczystym śniadaniu rozmawiano o współpracy pomiędzy Forum i AJC, a szczególnie o znaczeniu realizowanego wspólnie przez Forum i AJC Programu Wymiany, który od ponad 15 lat służy budowaniu mostów w relacjach polsko-żydowskich. Omówiono także wyzwania stojące prze Polską i Stanami Zjednoczonymi w związku z aktualnymi wydarzeniami na scenie międzynarodowej.