W lipcu Forum zorganizowało dla nauczycieli związanych z programem Szkoła Dialogu warsztat online pt. „Obrazy Zagłady w pracy z uczniami”. Uczestnicy zastanawiali się nad wyzwaniami, jakie niesie ze sobą nauczanie o Zagładzie.

Jednym z tych wyzwań są materiały do prowadzenia lekcji o Zagładzie. Podczas zorganizowanej eksterminacji ludności żydowskiej Niemcy wykonywali dokumentację fotograficzną i filmową swoich działań. To te wizualia są często najpowszechniejszymi obrazami, jakie używane są w narracjach o Zagładzie – w edukacji, ale także w innych przestrzeniach. Uczestnicy wzięli na warsztat „słynne” obrazy Zagłady. Wychodząc z założenia, że w nauczaniu o Zagładzie ważne jest, żeby podkreślać podmiotowość ofiar, zastanawiali się nad tym, w jaki sposób i czy w ogóle pokazywać tę dokumentację uczniom. Wymieniając się osobistymi doświadczeniami z lekcji, nauczyciele i nauczycielki starali się znaleźć odpowiednie rozwiązania, które przy tak trudnych tematach pozwoliłyby odpowiednio zadbać o emocje uczniów.

Kolejnym, palącym wyzwaniem jest ten szczególny okres, kiedy nauczyciele i nauczycielki muszą mierzyć się z nauczaniem w formie zdalnej. Uczestnicy warsztatu podjęli refleksję nad tym, jakie wyzwania stoją przed nimi w edukacji o Zagładzie podczas ewentualnego nauczania online w kolejnym roku szkolnym.

Warsztat poprowadziła Izabela Meyza – antropolożka kultury, mediatorka i trenerka empatycznej komunikacji, od wielu lat związana z Forum Dialogu, współautorka materiałów edukacyjnych Szkoły Dialogu.

Od marca 2020 roku Zespół Forum Dialogu pracuje zdalnie. Podjęliśmy decyzję, że działając odpowiedzialnie i w trosce o bezpieczeństwo uczestników naszych programów oraz zespołu Forum, musimy odwołać tegoroczne konferencje, seminaria oraz inne działania oparte na spotkaniach większych grup niespokrewnionych ze sobą osób. Nie mogąc się spotkać w dużej grupie, nie rezygnujemy jednak z zacieśniania tych więzi, które już mamy i budowania nowych.  Udało nam się przeformułować plan działania naszych programów tak, żeby w bezpiecznej formule nadal realizowały misję Forum.

Pierwszym wyzwaniem, przed którym stanęliśmy, była Gala Szkoły Dialogu. Gala odbyła się online – w tej formule spotkała się dwutysięczna internetowa publiczność uczniów i uczennic Szkoły Dialogu, ich nauczycielek i nauczycieli, a także osób wspierających Forum z całej Polski i świata. Więcej o #GaliOnline można przeczytać tutaj.

Po tym wyzwaniu zmierzyliśmy się z kolejnymi, czyli jak utrzymać więź z uczestnikami naszych programów i włączyć ich w realizację naszej misji? Od marca pracujemy intensywnie, organizując dla uczestników naszych programów spotkania online.

Są to spotkania merytoryczne z ekspertami i akademikami na tematy polsko-żydowskie, ale też sieciujące uczestników różnych naszych programów, którzy mają możliwość porozmawiania o swoich motywacjach i doświadczeniach. Formuła online to unikalna okazja do spotkania i rozmowy naszych Przyjaciół i Uczestników programów w Polsce, Izraelu i USA.

Jednocześnie w programie Liderzy Dialogu rozpoczęliśmy nową formułę współpracy Liderów i Liderek Dialogu, czyli stworzenie grup regionalnych – przestrzeni do integracji Liderów i Liderek działających w tym samym regionie, a także wspólnego działania. Więcej o grupach regionalnych można przeczytać tutaj. Do tej pory powstały cztery pilotażowe grupy, ale już wkrótce zainaugurujemy kolejne regionalne grupy wsparcia, które pozwalają na bliższą współpracę i odpowiedź na wspólnie zdefiniowane potrzeby i wyzwania. Spotkania grup odbywają się online.

Wczoraj w związku z zagrożeniem epidemiologicznym chorobą COVID-2019 Główny Inspektorat Sanitarny zarekomendował odwołanie imprez dla publiczności powyżej 1000 osób w zamkniętych pomieszczeniach. Dzisiaj rano taką rekomendację wydał również wojewoda mazowiecki. W związku z tym z ogromną przykrością jesteśmy zmuszeni odwołać jutrzejszą Galę Szkoły Dialogu w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie.

Do ostatniej chwili mieliśmy nadzieję, że nie będzie to konieczne, bowiem Gala Szkoły Dialogu jest absolutnie wyjątkową okazją do docenienia pracy i zaangażowania uczniów w upamiętnianie lokalnej społeczności żydowskiej w ich miejscowościach. To moment, kiedy wspólnie pokazujemy sobie, jak ważna dla współczesnej Polski jest pamięć o polsko-żydowskiej przeszłości.

Niestety rozwój sytuacji epidemiologicznej, rekomendacje władz państwowych i GISu sprawiają, że w tym momencie odwołanie Gali (tak jak odwoływanych jest wiele imprez w tych dniach, w Polsce i na świecie) jest jedynym racjonalnym wyborem. Bezpieczeństwo młodzieży, gości i ich bliskich jest dla nas najważniejsze.

O osiągnięciach programu Szkoła Dialogu, o wspaniałej pracy uczniów w nią zaangażowanych i o przyznanych nagrodach będziemy informować wkrótce.

Tej zimy odbyły się dwa seminaria dla nauczycieli szkół podstawowych (klasy 6-8) i ponadpodstawowych. Punktem wyjścia do rozważań o polsko-żydowskiej historii były wątki z filmu „Kto napisze naszą historię” Roberty Grossman. Film opowiada niezwykłą historię Archiwum Ringelbluma – Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego.

Pierwsze seminarium odbyło się  w Lublinie, w siedzibie Bramy Grodzkiej-Teatru NN, drugie zaś w Kielcach, w siedzibie Stowarzyszenia im. Jana Karskiego. Seminaria miały formę warsztatową – omawialiśmy ćwiczenia możliwe do przeprowadzenia w klasie i dyskutowaliśmy. Wychodząc od ducha Oneg Szabat zastanawialiśmy się jak opowiadać o Żydach, korzystając z ich własnego głosu i wytworzonych przez nich źródeł, biorąc pod uwagę to, jak chcieliby być pamiętani, w sposób empatyczny, jak pamiętać nie tylko o śmierci, ale także o życiu. Podczas seminarium Archiwum Ringelbluma zostało przedstawione jako znakomite narzędzie do budowania właśnie takiej narracji. Ważnym elementem seminariów było także przekazanie wskazówek, jak prowadzić poszukiwania na temat swojej miejscowości w archiwach internetowych i jak odnajdywać świadectwa Żydów, dawnych mieszkańców tych miejsc.

Podsumowaniem obu seminariów była rozmowa z nauczycielem i Liderem Dialogu – w Lublinie z Markiem Kołconem, zaś w Kielcach z Mirosławem Skrzypczykiem. Eksperci opowiadali o swoich działaniach i inspirowali nauczycieli do podejmowania działań upamiętniających społeczność żydowską w swoich miejscowościach.

Każdy nauczyciel otrzymał płytę DVD z filmem i stworzoną przez nas broszurę z materiałami edukacyjnymi – lekcjami do przeprowadzenia.

Działania edukacyjne towarzyszące filmowi Kto napisze naszą historię są możliwe dzięki wsparciu Al and Gayle Berg Family Foundation.