Lato i początek jesieni to czas, kiedy wielu aktywistów i aktywistek z sieci Liderów Dialogu organizuje w swoich miejscowościach wydarzenia upamiętniające deportację i Zagładę żydowskich mieszkańców. W tym roku musieli dostosować formę wydarzeń do ograniczeń epidemicznych, nierzadko realizując działania, które nie mogły odbyć się w poprzednim roku.

Tegorocznym uroczystościom w wielu przypadkach towarzyszą trwałe upamiętnienia Zagłady. W Rabce-Zdroju odsłonięto tablicę pamiątkową z imionami i nazwiskami Żydów zamordowanych tam podczas II wojny światowej. Działanie zainicjował zespół Historia Rabki, do którego należy dwóch aktywistów z sieci Liderów Dialogu – Michał Rapta i Narcyz Listkowski. Relację z wydarzenia można znaleźć tutaj. Podczas współorganizowanej przez Krzysztofa Przybyłowicza uroczystości upamiętniającej Zagładę społeczności żydowskiej Biecza odsłonięto pamiątkową tablicę w miejscu, skąd wywieziono Żydów na śmierć. Trwale upamiętniono także żydowskich mieszkańców z Mińska Mazowieckiego. Katarzyna Łaziuk od lat dba tam o przywracanie pamięci o Zagładzie Żydów – dawniej jako aktywistka i nauczycielka, dziś z ramienia Urzędu Miasta Mińsk Mazowiecki. 22 sierpnia odbyła się uroczystość na cmentarzu żydowskim, której towarzyszyło odsłonięcie odnowionej tablicy upamiętniającej tragiczne wydarzenia w obozie pracy Kopernik, a także otwarcie „Przystanku Historia” przybliżającego historię mińskich Żydów oraz wystawy „Bliscy i oddaleni”. Całość zwieńczył koncert Leny Piękniewskiej „Kołysanki na wieczny sen”.

Członkowie sieci Liderów Dialogu, Katarzyna Suszkiewicz i Tomasz Kocur, przewodniczą Fundacji AntySchematy 2, która zajmuje się ochroną miejsc pamięci, angażując w nią młodzież i lokalną społeczność. W ostatnim czasie fundacja zorganizowała upamiętnienia Zagłady Żydów w Sędziszowie Małopolskim, Jaśle i Radomyślu Wielkim. Podczas Dni Pamięci przywołano imiona członków społeczności żydowskiego pochodzenia, zapalono znicze oraz złożono kwiaty. Natomiast działacze i działaczki z Sądeckiego Sztetla jak co roku zorganizowali Apel Pamięci w miejscowościach regionu sądeckiego: Starym Sączu, Limanowej, Gródku nad Dunajcem i Nowym Sączu.

Odbyły się także coroczne marsze pamięci w Otwocku i Rymanowie, a jesienią odbędą się także w Brzesku (2 i 3 października) i w Pułtusku. Marsz Pamięci w Otwocku był częścią większych obchodów 79. rocznicy Zagłady mieszkańców gett w Otwocku, Falenicy i Rembertowie, którym towarzyszyły spotkania z potomkami, dyskusje, spacer edukacyjny, spektakl i koncert.

W Szczekocinach ceremonia upamiętniająca żydowską społeczność była punktem w programie Szczekocińskiego Festiwalu Dialogu Kultur, zainicjowanego przez Mirosława Skrzypczyka. Festiwal ma na celu stworzenie przestrzeni przecięcia różnych linii kulturowych, które współtworzyły i współtworzą historię oraz tożsamość Szczekocin. W nazwie festiwalu kluczowym słowem jest „dialog”. Organizatorzy wierzą w to, że różne perspektywy mogą wzajemnie z sobą rozmawiać i nawzajem się uzupełniać.

Uroczystości upamiętniające w Jedwabnem zorganizowała Gmina Żydowska Warszawska. Zachęcamy do przeczytania osobistej opowieści członka sieci Liderów Dialogu Kamila Mrozowicza o pamięci i niepamięci w Jedwabnem na OKO.press.

Uroczystości upamiętniające odbyły się także dzięki zaangażowaniu aktywistów i aktywistek sieci Liderów Dialogu w Mszanie Dolnej (Urszula Antosz-Rekucka), Dukli (Jacek Koszczan), Jędrzejowie (Klaudia Kwiecińska), Wieluniu (Agnieszka Mysakowska), Woli Michowej (Joanna Potaczek), Dębicy (Ireneusz Socha), Białowieży (Katarzyna Winiarska), Zduńskiej Woli (Kamila Klauzińska), Czarnym Dunajcu i Krościenku nad Dunajcem (Ludzie, nie Liczby).