W konkursie grantowym dofinansowanie uzyskali:
Granty i stypendia
dla aktywistów i aktywistek z Sieci Forum Dialogu
dla aktywistów i aktywistek z Sieci Forum Dialogu
W konkursie grantowym dofinansowanie uzyskali:
i Fundacja Lokalna Akcja Specjalna
Grodzisk Mazowiecki
Projekt „Bejt chajim – Grodzisk Mazowiecki” / 12 200,00 zł brutto
W ramach projektu powstanie strona internetowa o cmentarzu żydowskim w Grodzisku Mazowieckim. Będzie można na niej znaleźć informacje o historii cmentarza, katalog nagrobków, aktualne zdjęcia, mapę z umiejscowieniem zachowanych i odzyskanych macew, a także artykuły o historii lokalnej społeczności żydowskiej. Macewy – zarówno te zachowane, jak i zniszczone – będą punktem wyjścia do opowiedzenia historii konkretnych osób, dawnych żydowskich mieszkańców i mieszkanek Grodziska Mazowieckiego, w tym Ocalałych. Projekt obejmuje również inwentaryzację macew i tłumaczenie inskrypcji nagrobnych.
i Stowarzyszenie „Pamięć i dialog. Wspólna historia”
Brzesko
Projekt „Przywracamy pamięć: wystawa poświęcona żydowskim rodzinom przedwojennego Brzeska” / 4400,00 zł brutto
Projekt obejmuje przygotowanie wystawy poświęconej żydowskim rodzinom, które przed wojną mieszkały w Brzesku. Wystawa będzie prezentować archiwalne dokumenty i zdjęcia, które zbierano przez 8 lat badań genealogicznych, rozmów ze świadkami i poszukiwań macew z brzeskiego cmentarza. Część materiałów została zgromadzona dzięki potomkom i potomkiniom rodzin żydowskich. Zaplanowany na 14 września 2024 r. wernisaż wystawy odbędzie się w ramach obchodów 82. rocznicy likwidacji brzeskiego getta. Po uroczystościach rocznicowych planowane jest wypożyczenie wystawy do szkół i bibliotek oraz zwiedzanie jej przez młodzież.
i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Nasielsku
Nasielsk
Projekt „Pamięć to człowiek i miejsce” / 13 459,55 zł brutto
Projekt obejmuje upamiętnienie miejsc związanych z nasielską społecznością żydowską poprzez umieszczenie w przestrzeni miasta tablic informacyjno-pamiątkowych. Pierwsza znajdzie się na budynku, w którym mieściła się szkoła żydowska. Od 1945 r. znajduje się tam Liceum Ogólnokształcące przy ul. Starzyńskiego, dawniej Berka Joselewicza. Druga tablica upamiętni miejsce, w którym do lat 50. XX w. stała synagoga. Obecnie znajduje się tam blok mieszkalny. Tablice zostaną opatrzone kodem QR odsyłającym do strony internetowej z polsko- i anglojęzycznymi informacjami na temat obiektów. Uroczystości odsłonięcia tablic towarzyszyć będzie lekcja zorganizowana dla lokalnej społeczności przez nauczycieli i nauczycielki oraz uczniów i uczennice szkoły podstawowej, którzy wykorzystają tablice jako materiał edukacyjny. W wydarzeniu wezmą udział potomkowie i potomkinie nasielskich Żydów, przedstawiciele i przedstawicielki lokalnych władz i instytucji kultury oraz studenci i studentki Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
i Fundacja Dzieci Wrzesińskich
Września
Projekt „Historia i kultura Żydów. Młodzież wrzesińska w miejscach pamięci” / 4940,00 zł brutto
Projekt jest kontynuacją trzyletnich działań edukacyjnych. Młodzież z pięciu szkół podstawowych i szkoły specjalnej weźmie udział w warsztatach dotyczących kultury i tradycji żydowskiej. Następnie uczniowie i uczennice z jednej klasy z każdej ze szkół wezmą udział w grze miejskiej, podczas której poznają miejsca związane z historią wrzesińskiej społeczności żydowskiej. W tym roku tematem przewodnim będą symbole kultury żydowskiej. Ponadto dla młodzieży z czterech klas szkół ponadpodstawowych zostanie zorganizowane spotkanie o żydowskich tradycjach świątecznych. Projekt zakłada również wizytę 50 uczniów i uczennic w miejscach pamięci: Forcie VII w Poznaniu, Muzeum Martyrologicznym w Żabikowie i obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem.
i Stowarzyszenie „4 kultury Sokółki”
Sokółka
Projekt „Byli wśród nas… ” / 13 770,00 brutto
Podczas uroczystości w Sokółce zostanie odsłonięty kamień pamięci poświęcony rodzinie Stoler. W wydarzeniu wezmą udział m.in. potomkowie i potomkinie rodziny, uczniowie i uczennice Szkoły Podstawowej nr 1 oraz harcerze i harcerki z hufca Związku Harcerstwa Polskiego. Elementem upamiętnienia będzie spacer śladami rodziny Stoler. Potomkowie i potomkinie będą też uczestniczyć w koncercie przygotowanym przez młodzież z Samorządowej Szkoły Muzycznej w Sokółce. Uroczystość poprzedzi porządkowanie miejscowego cmentarza żydowskiego przy wsparciu m.in. harcerzy i harcerek. Projekt ma również element skierowany do seniorów i seniorek: osoby z Uniwersytetu Trzeciego Wieku wezmą udział w warsztatach z wycinanki żydowskiej i wykonają potrawy kuchni żydowskiej. Zostaną one podane podczas wystawy prezentującej przygotowane wycinanki.
i Towarzystwo Przyjaciół Mińska Mazowieckiego
Mińsk Mazowiecki
Projekt „Sztetl w drodze” / 16 250,00 zł brutto
W ramach projektu zostanie przygotowana mobilna wystawa w formie parawanu pokrytego materiałem ze zdjęciami żydowskiego sztetla. Zwiedzający będą mogli skorzystać ze słuchawek i tabletu z dokumentami źródłowymi związanymi z dziedzictwem żydowskiego Mińska Mazowieckiego.
Wystawie będą towarzyszyć warsztaty skierowane do osób z różnych grup wiekowych, przeprowadzone na podstawie sześciu różnych scenariuszy. Ważnymi elementami wystawy będą stelaż z wymiennymi zdjęciami oraz walizka z artefaktami, które będą wykorzystywane podczas warsztatów. Inauguracja projektu będzie miała miejsce podczas X Dni Kultury Żydowskiej w Mińsku Mazowieckim.
i Stowarzyszenie Kulturotwórcze Nie z tej Bajki
Ostrowiec Świętokrzyski
Projekt „Ostrowce” / 16 500,00 zł brutto
W ramach projektu powstaną mapy w formie papierowej i elektronicznej, w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej, ukazujące żydowską przeszłość Ostrowca Świętokrzyskiego. Wydanie map poprzedzi opracowanie listy przynajmniej stu miejsc i haseł tematycznych związanych z historią społeczności żydowskiej od powstania miasta po współczesność. Będą to zarówno miejsca wciąż obecne w przestrzeni Ostrowca, np. cmentarz, jak i te nieistniejące, np. synagoga; miejsca bardziej i mniej znane, niektóre związane z konkretnymi osobami, które zapisały się w pamięci mieszkańców i mieszkanek. W ramach projektu odbędzie się otwarty spacer dla lokalnej społeczności, który zostanie połączony z prezentacją map w Pałacu Wielopolskich w Częstocicach. Partnerem w projekcie jest Muzeum w Ostrowcu Świętokrzyskim.
i Miejsko-Gminne Centrum Kultury w Szydłowie
Szydłów
Projekt „Wykonanie i posadowienie dwóch płyt z nazwiskami osób pochowanych na cmentarzu żydowskim w Szydłowie oraz rededykacja cmentarza” / 17 000,00 zł brutto
Projekt zakłada wykonanie dwóch płyt z imionami i nazwiskami osób pochowanych na cmentarzu żydowskim w Szydłowie oraz rededykację cmentarza. 556 imion i nazwisk pochodzi z odnalezionej i przetłumaczonej z języka rosyjskiego listy osób pochowanych na cmentarzu w latach 1886–1914 oraz listy pochówków z lat 1918–1939. Odsłonięcie tablic poprzedzi lekcja o historii Żydów z Szydłowa dla młodzieży w klasach 6–8. W zaplanowanej na 15 września 2024 r. uroczystości uczestniczyć będą pochodzący z kilku krajów potomkowie i potomkinie szydłowskich rodzin żydowskich. Po rededykacji cmentarza w miejscowej synagodze odbędzie się spotkanie mieszkańców i mieszkanek Szydłowa z potomkami szydłowskich Żydów. W trakcie wydarzenia będzie miała miejsce promocja książki Żydzi Szydłowa oraz filmu Żydzi Szydłowa w pamięci sąsiadów. Uroczystość zakończy się degustacją potraw żydowskich.
i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zofii Urbanowskiej w Koninie
Konin
Projekt „Echo tamtego świata – nasza historia” / 10 800,00 zł brutto
W Muzeum Okręgowym w Koninie odbędą się warsztaty dla seniorów i seniorek z wykorzystaniem zgromadzonych judaików. Na starówce poznają oni z kolei miejsca związane z historią konińskich Żydów, ze szczególnym uwzględnieniem postaci rabina Jakuba Liebschütza. Ponadto przygotowany zostanie spektakl, którego scenariusz powstanie na podstawie książek Uporczywe echo: sztetl Konin: poszukiwanie Theo Richmonda, Jestem cała z tamtego świata Marii Leszczyńskiej-Ejzen oraz Cztery dni w Atlantydzie Józefa Lewandowskiego. Reżyser – instruktor teatralny – zorganizuje casting dla aktorów-amatorów z różnych grup wiekowych. Aktorzy i aktorki wezmą udział w warsztatach historycznych o społeczności żydowskiej. Na prezentowany w Centrum Kultury i Sztuki w Koninie spektakl zostaną zaproszone Dorota i Hanna Merlak, które opowiedzą o swoich przodkiniach żyjących niegdyś w Koninie. Hanna Merlak zaprezentuje także swoją książkę Żydzi od kuchni. Elementem projektu będzie również realizacja wystawy o konińskich Żydach w Miejskiej Bibliotece Publicznej.
i Fundacja Otwarta Edukacja
Białystok
Projekt: „Moja gwiazda – nasza gwiazda” / 7900,00 zł brutto
W ramach projektu przy ulicy Lipowej 31 w Białymstoku zostanie zamontowanych 6 kamieni pamięci [Stolpersteine] poświęconych Felicji Raszkin-Nowak, autorce książki Moja gwiazda, oraz jej rodzicom, dziadkom i wujowi. Uroczystość odsłonięcia upamiętnienia będzie miała charakter otwarty. Towarzyszyć jej będzie spacer edukacyjny dla mieszkańców i turystek Śladami Felicji Raszkin-Nowak, oparty na wspomnieniach zawartych w książce Moja gwiazda. W ramach projektu zostaną również przeprowadzone warsztaty terenowe dla nauczycieli i nauczycielek z wykorzystaniem książki i relacji Felicji Raszkin-Nowak.
i Stowarzyszenie Pabianicki Sztetl
Pabianice
Projekt „Wirtualna mapa żydowskich Pabianic” / 6600,00 zł brutto
Powstała w ramach projektu wirtualna mapa będzie prezentować miejsca związane z pabianicką społecznością żydowską, m.in. synagogę, cmentarz, siedzibę gminy wyznaniowej, dom rabina, willę Żarskich, fabrykę Baruchów oraz kamienice zamieszkałe w przeszłości przez rodziny Horovitzów, Federmanów, Szapoczników, Adlerów i innych. Odbiory i odbiorczynie będą mogli zapoznać się z historią każdego z miejsc. Teksty w języku polskim i angielskim zostaną zilustrowane współczesnymi i archiwalnymi fotografiami. Ponadto w ramach projektu zostaną zorganizowane dwa spacery tematyczne: jeden otwarty dla wszystkich mieszkańców i mieszkanek Pabianic, drugi – dla nauczycieli i nauczycielek z miejscowych szkół.
i fundacja ATUT
Trzemeszno
Projekt „Film pt. Sarah” / 14 900,00 zł brutto
W ramach projektu powstanie film Sarah na podstawie powieści Jolanty Sroczyńskiej-Pietz Cień zegara słonecznego. W części fabularyzowanej wystąpią dzieci i młodzież z Teatru Siódmy Dzień z Trzemeszna. Zdjęcia filmowe zostaną zrealizowane w zabytkowych plenerach Trzemeszna oraz w izbie lekcyjnej z XIX wieku. Film z angielskimi napisami będzie opublikowany na YouTube, Facebooku i stronie www.zydzi-trzemeszno.pl oraz bezpośrednio wysłany do potomków i potomkiń rodzin żydowskich z Trzemeszna. Potomkowie i potomkinie zostaną również zaproszeni na uroczystą premierę. Młodzież z klas 6–8 szkoły podstawowej oraz z Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych obejrzy film podczas specjalnych zajęć edukacyjnych zorganizowanych w czasie godzin lekcyjnych.
W konkursie o stypendium na działania lokalne dofinansowanie uzyskali:
Murowana Goślina
Projekt „Moc edukacyjna historii goślińskiego kahału” / 6818,00 zł brutto
W ramach projektu przetłumaczony zostanie 30-stronicowy manuskrypt z 1833 r., odnaleziony niedawno w bibliotece Jewish Theological Seminary na Manhattanie. Zawiera on m.in. zapisy dziejów gminy żydowskiej w Murowanej Goślinie. Przetłumaczony manuskrypt zostanie opublikowany w internecie. Ponadto Jakub Niewiński zorganizuje konferencję edukacyjną dla lokalnej społeczności miasta i gminy Murowana Goślina, podczas której odbędzie się wspólne czytanie manuskryptu. Zaprezentowane zostaną też inne materiały źródłowe, dotyczące m.in. losów Michaela Simona Levy’ego, który prawdopodobnie przywiózł manuskrypt do Stanów Zjednoczonych, i jego rodziny. Podczas konferencji odbędą się również warsztaty dla nauczycieli i nauczycielek z gminnych szkół, która wyposaży ich w narzędzia do pracy z lokalnymi historiami przy wykorzystaniu źródeł archiwalnych.
Dębica
Projekt „Muzyka Życia 2024” / 6818,00 zł brutto
W ramach projektu Ireneusz Socha zorganizuje na scenie Miejskiego Ośrodka Kultury Śnieżka w Dębicy koncert Muzyka Życia 2024. Odbędzie się on podczas Dnia Pamięci o dębickiej społeczności żydowskiej, w 82. rocznicę pierwszej akcji eksterminacyjnej w dębickim getcie. Podczas koncertu wykonana zostanie autorska muzyka inspirowana życiem Izraela Goldberga – ostatniego żydowskiego dębiczanina – którego wspomnienia zostały zarejestrowane na rok przed jego śmiercią. Na wydarzenie zostaną zaproszeni m.in. mieszkańcy i mieszkanki Dębicy oraz potomkowie i potomkinie dębickich Żydów z Izraela i Stanów Zjednoczonych.
W konkursie o stypendium na rozwój osobisty dofinansowanie otrzymują:
Koźmin Wielkopolski
5568,00 zł brutto
Paweł Bajerlein przeznaczy stypendium na kurs języka angielskiego oraz wizyty w zagranicznych archiwach i muzeach, które zawierają w swoich zbiorach dokumenty gminy żydowskiej z Koźmina Wielkopolskiego. Umiejętności i wiedza, które nabędzie, pomogą mu w umacnianiu więzi między lokalną społecznością Koźmina a potomkami rodzin żydowskich. Zostaną również wykorzystane w działaniach edukacyjnych oraz przy pracy nad książką o historii koźmińskich Żydów.
Krzepice
3673,00 zł brutto
Jolanta Drab przeznaczy stypendium na kurs języka angielskiego. Kompetencje językowe, które nabędzie, pomogą jej w nawiązaniu współpracy z potomkami rodzin żydowskich z Krzepic mieszkającymi obecnie w Stanach Zjednoczonych.
Lublin
2273,00 zł brutto
Teresa Klimowicz przeznaczy stypendium na indywidualny kurs jidysz online. Charakter zajęć zostanie dostosowany do specyficznych potrzeb językowych, związanych z pracą z dokumentami historycznymi – przygotuje stypendystkę do czytania odręcznego zapisu jidysz, dzięki czemu będzie ona mogła wykorzystywać nowe materiały w działalności edukacyjnej i popularyzatorskiej w Lublinie.
Staszów
5667,00 zł brutto
Dariusz Kubalski przeznaczy stypendium na kurs języka angielskiego. Kompetencje językowe, które nabędzie, ułatwią mu kontakt z potomkami staszowskich rodzin żydowskich oraz umożliwią wykorzystanie angielskojęzycznych źródeł i publikacji naukowych w pracy nad artykułami i książkami dotyczącymi historii staszowskiej społeczności żydowskiej.
Murowana Goślina
4420,45 zł brutto
Jakub Niewiński przeznaczy stypendium na naukę i usystematyzowanie znajomości języka angielskiego oraz opłacenie profesjonalnego egzaminu językowego. Kurs językowy zrealizuje na platformie e-learningowej, na tablecie zakupionym ze środków stypendialnych. Kompetencje językowe wykorzysta m.in. w ramach aktywności przewodnickiej.
Przysucha
5667,00 zł brutto
Radosław Ptaszyński przeznaczy stypendium na zakup kosy spalinowej i pilarki, które wykorzysta do prac porządkowych na cmentarzu żydowskim w Przysusze. Od dwóch lat o cmentarz dba grupa wolontariuszy i wolontariuszek. W ostatnim czasie umieścili oni przy wejściu tablicę informacyjną z kodem QR, naprawili i pomalowali ogrodzenie oraz wycięli suche drzewa.
W 2024 roku program dla aktywistów i aktywistek w Sieci Forum Dialogu wraz z programem grantów i stypendiów jest finansowany ze środków Friends of the Forum, Fundacji LEDOR WADOR, United States Commission for the Preservation of America’s Heritage Abroad oraz darowizn od osób prywatnych i instytucji wspierających Forum Dialogu w Polsce i za granicą. Stypendia na rozwój osobisty są możliwe dzięki środkom zebranym w The David and Anna Dlugie Kliger Scholarship Fund.
