Jolanta Nicałek

Moje pierwsze spotkanie z Forum Dialogu odbyło się kilka lat temu w Ulanowie, miejscowości, gdzie mieszkam. Do Zespołu Szkół w Ulanowie, który uczestniczył w projekcie edukacyjnym Szkoła Dialogu, przyjechała grupa amerykańskich Żydów. Wśród nich była Cheryl Fishbein, córka Mojżesza Fishbeina i Adeli Kofman – rodowitych ulanowian. Moja sąsiadka, która uczy w tej szkole, wspomniała mi o tym spotkaniu i tak naprawdę wprosiłam się na nie z czystej ciekawości. Dzięki temu brałam udział w modlitwie na cmentarzu, krótkiej wycieczce po Ulanowie wraz z grupą uczniów, którzy za sprawą projektu odkrywali lokalną historię. Były rozmowy przy stole i wizyta w Muzeum Historycznym Janusza Dąbka, gromadzącym wiele judaików (dokumenty, przedmioty użytkowe). I właśnie przy stole zawiązała się moja bliska znajomość z Cheryl, która trwa do dziś. Zawodowo pomagam mężowi w prowadzeniu piekarni. Mam również malutki hotelik w Ujściu w Lasach Janowskich, gdzie mieszczuchów zapraszam na łono natury. Wspólnie z Januszem Dąbkiem i Cheryl Fishbein założyliśmy Fundację Dziedzictwo, której celem jest zachowanie pamięci wielokulturowej przeszłości Ulanowa, jak również krzewienie wiedzy historycznej wśród obywateli polskich i Żydów polskiego pochodzenia, dotyczącej szlaku chasydzkiego sprzed II wojny światowej. W przyszłości chcemy utworzyć centrum warsztatów dla ludzi wielu generacji z różnych środowisk kulturowych, których zadaniem będzie zrozumienie i podtrzymywanie postaw nakierowanych na tolerancję i dialog między narodami.

Dzięki naszej inicjatywie został uprzątnięty i ogrodzony cmentarz żydowski w Ulanowie. Prace nie zostały jeszcze ukończone, ale mamy nadzieję sfinalizować przedsięwzięcie w przyszłym roku. Służymy informacją i podejmujemy skromną gościną potomków ulanowskich Żydów, którzy odwiedzają nasze miasteczko. Z racji bliskości Leżajska zdarzają się i chasydzi. To niezwykła frajda oprowadzać kogoś np. z Australii, kto akurat chciał odwiedzić miejsce urodzenia dziadka. Czasami trzeba przeprowadzić kwerendę genealogiczną, aby odpowiedzieć na czyjeś pytanie o przodków. Historia była moją pasją od zawsze i niezmierną radość sprawia mi dzielenie się moją wiedzą. Podczas kwietniowej konferencji Liderów Dialogu, w której uczestniczyłam, miałam okazję poznać wielu liderów. Wspaniale jest spotkać ludzi o wspólnych zainteresowaniach i pasjach i wymienić z nimi doświadczenia. Byłam zafascynowana ich zaangażowaniem. Z powodu moich obowiązków zawodowych mam znacznie ograniczone możliwości, przede wszystkim czasowe. Widzę jednak sens w naszych działaniach choćby z tego powodu, że nadal panują uprzedzenia i stereotypy, które hamują porozumienie między Polakami i Żydami. Zwłaszcza w małych społecznościach jest potrzeba działania małymi krokami, ale konsekwentnie.