Agata Radkowska-Parka

Urodziłam się w Tomaszowie Lubelskim, małym miasteczku przed wojną w połowie zamieszkałym przez Żydów. Tomaszów jest oddalony zaledwie kilka kilometrów od Bełżca, miejsca zagłady prawie pół miliona Żydów. Mimo to, o dawnych mieszkańcach rodzinnej miejscowości i o ich Zagładzie dowiedziałam się dość późno, w domu czy w szkole ten temat nie istniał. Dopiero na studiach historycznych zaczęłam poznawać ten temat, czytać wspomnienia, relacje, opracowania naukowe próbując zrozumieć ogrom tragedii, która się wydarzyła. Gdy Państwowe Muzeum na Majdanku ogłosiło nabór na kurs dla przewodników nie miałam wątpliwości, że muszę się zgłosić. Sporo się tam nauczyłam. Ale dopiero przyjaźń z wybitnym historykiem, znawcą tematyki związanej z żydowskim Lublinem, Robertem Kuwałkiem zaraziła mnie pasja do poznawania historii i kultury Żydów. Dzięki niemu zrozumiałam, że nie chodzi o statystyki i liczby, o dokładny przebieg procesu Zagłady, nazwiska sprawców. To wszystko jest ważne, ale przede wszystkim chodzi o konkretnych ludzi i ich historie. I o pamięć o żydowskich sąsiadach, których już nie ma.  Pod wpływem Roberta wspólnie z grupą przyjaciół założyliśmy w 2008 r. w Lublinie Stowarzyszenie “Studnia Pamięci”, które aktywnie działa do dziś.

Roberta już z nami nie ma, ale nie do przecenienia jest wpływ jaki na nas wywarł i to jak nas ukształtował. Ukończyłam historię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pracowałam jako przewodniczka w Państwowym Muzeum na Majdanku, Muzeum-Miejscu Pamięci w Bełżcu, jako organizatorka, pilotka i przewodniczka wycieczek i objazdów studyjnych po Polsce i Ukrainie, współpracowałam i nadal współpracuję z Ośrodkiem Brama Grodzka – Teatr NN. W 2015 roku założyłam autorskie biuro podróży ROOTKA, specjalizujące się w organizacji wyjazdów związanych z dziedzictwem żydowskim Wschodniej Polski oraz Zachodniej Ukrainy i Białorusi. Są to zarówno podróże studyjne i edukacyjne dla grup, ale też sentymentalne w poszukiwaniu korzeni dla rodzin czy osób indywidualnych. Dzięki temu połączyłam pracę zawodową i pasję, co daje ogromną satysfakcję. Dobrze się czuję w Lublinie, który od ponad 15 lat jest moim domem. Kocham podróże. Mam słabość do Ukrainy, gdzie przez rok pracowałam jako wolontariuszka w ramach projektu EVS i gdzie ciągle wracam odkrywając coś nowego.

Od 2008 roku działam w lubelskim Stowarzyszeniu “Studnia Pamięci”. Jako organizacja pozarządowa staramy się przywracać pamięć o lubelskich Żydach organizując projekty edukacyjne, warsztaty, wystawy, spacery tematyczne, konferencje, wyjazdy studyjne, sprzątanie cmentarzy żydowskich, festiwale. Każdego roku staram się inicjować lub angażować się w nowe działania. Czasem wracam do rodzinnego Tomaszowa Lubelskiego. Wspólnie z przyjaciółką, Ewą Koper, udało nam się doprowadzić do powstania pomnika w miejscu nieistniejącej tomaszowskiej synagogi, upamiętniającego lokalną społeczność żydowską.

Te działania dają mi ogromną satysfakcję. Dla mnie osobiście są ważne, bo czuję, że robię coś wartościowego i potrzebnego. Daje się do odczuć szczególnie w trakcie spotkań z potomkami lubelskich Żydów. Jednym z najpiękniejszych momentów związanych z moją działalnością był Lubliner Reunion – zjazd Żydów lubelskich zrealizowany w lipcu 2017 z inicjatywy Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN. Miałam okazję pracować przy zjeździe i dzięki niemu spotkać ponad 200 osób, które przyjechały do Lublina z całego świata by oddać hołd swoim bliskim i przodkom, by poznać miasto, by poznać siebie nawzajem i by wreszcie spotkać się z nami, dzisiejszymi mieszkańcami Lublina. Poziom emocji, wzruszeń, radości i bólu jednocześnie, który wszyscy doświadczyliśmy w ciągu tych kilku ciepłych, lipcowych dni jest nie do opisania.

Działania