Młodzież z Murowanej Gośliny oraz z małego miasteczka Peqiin na północy Izraela podczas projektu “Jednośladem od Pamięci do Życia” wspólne rowerami odkrywała ślady wspólnej przeszłości. Różnorodnymi działaniami w Wielkopolsce oraz w Bieszczadach młodzi ludzie dotknęli przeszłości oraz teraźniejszości, połączyli historię z życiem współczesnym, stworzyli nową polsko-izraelską narrację o tym, co było, co jest i co będzie.
Naszą rowerową przygodę rozpoczęliśmy w Murowanej Goślinie, gdzie przed II wojną światową zgodnie żyły ze sobą społeczności: polska, żydowska i niemiecka. Właśnie w Murowanej Goślinie odbyło się uroczyste przeniesienie ocalonej z goślińskiego kirkuta macewy na cmentarz żydowski. Kamień razem z macewą oraz współczesną rzeźbą holenderskiego artysty stworzyły swoiste lapidarium- miejsce pamięci o tych, których już nie ma wśród nas. Symbolicznie połączyliśmy pamięć z życiem. Zostawiliśmy po sobie ślad w postaci Miejsca Pamięci z macewą w tle. Z kolei w Bieszczadach wspólnie z młodymi Izraelczykami podążyliśmy Szlakiem Chasydzkim wokół miejscowości południowo-wschodniej Polski, w których zachowały się bezcenne ślady wielowiekowej obecności polskich Żydów. Odwiedziliśmy m. in.: Ustrzyki Dolne, Lesko, Sanok, Łańcut, Leżajsk i Włodawę. Szlak przebiegał przez atrakcyjne pod względem krajobrazu tereny, takie jak Roztocze czy Bieszczady, i łączy miejscowości, w których znajdują się zarówno imponujące synagogi, jak i cmentarze żydowskie, na których nierzadko znaleźć można nagrobki pochodzące z XVIII, XVII, a nawet XVI w. Wiele z tych cmentarzy jest wciąż odwiedzanych przez chasydów przybywających z całego świata. Przez cały czas trwania projektu będziemy prowadziliśmy dialog międzykulturowy zarówno w ramach grupy uczestników, jak i podczas spotkań, warsztatów, zwiedzania i wizyt studyjnych w różnych miejscach. Udaliśmy się także do bieszczadzkiego Krościenka, w którym niegdyś mieszkała liczna społeczność Greków – imigrantów przybyłych do Polski po 1949 roku. W trakcie projektu wspólnie przygotowaliśmy ceremonię dedykowaną wszystkim Żydom i Polakom, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Odbyła się ona w Niemieckim Obozie Zagłady w Bełżcu, w którym zginęło ponad pół miliona ludzi. W Bełżcu, jak w soczewce skupiają się wszystkie najważniejsze kwestie relacji polsko-żydowskich: od niesienia pomocy Żydom, poprzez zdradę sąsiadów, powojenne rozkopywanie mogił aż do uczczenia pamięci o tych, których już nie ma. Pobyt w Bełżcu był czasem refleksji i milczenia.
Projekt “Jednośladem od Pamięci do Życia” był współfinansowany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.
