Maria Molenda

Moje zainteresowanie historią i kulturą żydowską sięga okresu wczesnego dzieciństwa i ma raczej traumatyczne podłoże, czyli mnóstwo informacji o Zagładzie i wojnie. Po takiej dawce z dzieciństwa trudno nie przejąć się dogłębnie tematem.

Założyłam i prowadzę od ponad 10 lat Fundację Nomina Rosae, która zajmuje się historią. Prowadzę także historyczny teatr i pracownię rekonstrukcji ubiorów historycznych.

Projekty związane z upamiętnianiem i odkrywaniem historii Żydów z mojego miasta i regionu, Nowego Sącza i Sądecczyzny, są bardzo ważnym elementem w działaniach Fundacji Nomina Rosae, którą kieruję. W naszych ramach działa program Sądecki Sztetl, stworzony przez Łukasza Połomskiego. Organizujemy uroczystości upamiętniające, spotkania przybliżające kulturę i religię, prowadzimy wykłady, duże programu edukacyjne, warsztaty.

Podejmujemy także działania artystyczne inspirowane żydowską kulturą – tworzymy spektakle i filmy. Staramy się zbierać oryginalne pamiątki i zabytki. Stworzyliśmy także stronę, która będzie pokazywać nasze zbiory. Nasze działania są częste i cykliczne – przez cały rok coś związanego z historią Żydów dzieje się w naszym regionie. Staramy się, aby nasze działania były kompleksowe – pokazywały zarówno rzeczy trudne, jak i takie, które zachęcą ludzi do zainteresowania przeszłością Żydów sądeckich. W 2016 roku udało się nam także zainicjować program „Małopolska Pamięta” realizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.

Te działania są dla mnie niezwykle ważne i odbieram je jako najistotniejsze i najbardziej cenne w swojej działalności – szczególnie te, które zostają na stałe. Myślę, że zmieniają one ludzi, którzy w nich uczestniczą, bo dzięki nim mają szansę na poznanie historii, o której nie widzieli. Dla potomków sądeckich Żydów jesteśmy w Sądeckim Sztetlu kimś w rodzaju strażników pamięci.

Działania

Obchody likwidacji getta w Nowym Sączu

To cykliczne działanie odbywające się co roku w sierpniu. Składa się z apelu pamięci, spaceru śladami getta i działań artystycznych.

Tydzień pamięci na Sądecczyźnie i ziemi gorlickiej Składa się z upamiętnień w poszczególnych miejscowościach.

Jesienna Jesziwa

Jesienna Jesziwa to edukacyjny program dla młodzieży, odbywa się raz do roku. W jego ramach organizujemy wykłady i warsztaty poświęcone kulturze żydowskiej. Wybitni specjaliści badający historię, kulturę i religię żydowską przybliżają uczestnikom programu przeszłość polskich Żydów. Podczas Jesiennej Jesziwy odbywają się także warsztaty, dzięki którym dla młodzieży ożywają istniejące kiedyś na Sądecczyźnie żydowskie sztetle. Wydarzenia edukacyjne dopełnia część muzyczna i artystyczna. „Jesienna Jesziwa” odbywa się we współpracy z Centrum Kultury i Sztuki im. Ady Sari w Starym Sączu.

Cykle poświęcone tradycji i kulturze żydowskiej

Cykliczne programy organizowane są przez cały rok. Do tej pory zrealizowaliśmy dwa: „Tętno życia” i „Spotkania z żydowskimi świętami”. W ich ramach odbywały się wykłady, warsztaty, debaty ekumeniczne, działania artystyczne.

Sądecki sztetl teatralnie i filmowo

W ramach tego działania staramy się przynajmniej raz w roku o stworzenie filmu lub spektaklu, inspirowanego żydowską kulturą. Do tej pory zrealizowaliśmy dwa filmy: krótkometrażowy dokument „Sądecki sztetl” i „Wiosnę” wg Brunona Schulza. W ramach naszych działań teatralnych stworzyliśmy spektakl na Purim – „Tajemnica Estery”, spektakl „Hindełe” inspirowany klimatem opowiadań I.B. Singera, „Próba” na motywach R. Tagore, i „Opowieść Jana” o Janie Karskim.

Upamiętnienia

W ramach tego działania realizujemy cykliczne akcje upamiętnień np. akcji kwietniowej z 1942 roku, „Listopadowe światło pamięci” itd.

Maria Molenda

Nowy Sącz

kontakt: maria.molenda@liderzydialogu.pl