• Liderzy Dialogu

    Wspólnota w działaniu

Aktualności 2020

28 października to rocznica Polenaktion. W 1938 roku władze hitlerowskich Niemiec nakazały aresztować i deportować do Polski żyjących w Niemczech Żydów polskiego pochodzenia. W ciągu kilku dni z terytorium Rzeszy wydalono na granicę z Polską prawie 17 tys. osób. Uchodźcy trafili wówczas do małego przygranicznego Zbąszynia. Anita Rucioch-Gołek, Liderka Dialogu ze Zbąszynia i dyrektorka lokalnej Szkoły Podstawowej im. Arkadego Fiedlera, co roku dokłada starań, aby wspólnie z uczniami upamiętnić to ważne dla tożsamości miasta wydarzenie.

W ubiegłym roku Anita Rucioch-Gołek uzyskała dofinansowanie w konkursie stypendialnym Forum Dialogu na projekt utrwalający pamięć o żydowskich mieszkańcach Zbąszynia, który finał miał mieć właśnie w tegoroczną rocznicę Polenaktion. W ramach projektu grupa uczniów stworzyła film animowany w formule animacji poklatkowej pod kierunkiem trenerki Pauliny Wyrt. Film przedstawia Zbąszyń sprzed wybuchu II wojny światowej, koncentrując się na historii czterech rodzin żydowskich i ich życiu w Zbąszyniu przed wojną: Grunbergów, Wajmanów i Mannheimów i Grzybowskich. Członkowie tych rodzin prowadzili w Zbąszyniu sklepy i zakłady usługowe. Uczniowie przy pracy nad filmem korzystali ze zdjęć i archiwaliów udostępnionych przez Isabelę Weber, Ocalałą, która w 1938 roku została deportowana do Zbąszynia, a w 2018 po raz pierwszy po wojnie odwiedziła miasto. Oficjalna premiera filmu miała odbyć się w 62. rocznicę Polenaktion, a młodzież planowała zaprosić na to wydarzenie potomków wspomnianych rodzin, którzy aktualnie mieszkają w Wielkiej Brytanii. Niestety sytuacja epidemiologiczna na całym świecie pokrzyżowała te plany i spotkanie z potomkami musiało zostać przełożone na późniejszy termin.

Udało się jednak zrealizować inny, ważny element zaplanowanego wydarzenia. Dzięki współpracy Fundacji TRES, Zbąszyńskiego Balaganu (grupy, którą stworzyli uczniowie Szkoły Dialogu w 2014 roku wraz z Anitą Rucioch Gołek) oraz Józefa Jaskulskiego, odbyła się bardziej kameralna uroczystość upamiętniająca, podczas której obok domów, w których kiedyś mieszkały żydowskie rodziny, zostało wmurowanych w chodnik jedenaście kamieni pamięci, tzw. Stolpersteinów, czyli specjalnie zaprojektowane elementy podobne do kostki brukowej, upamiętniające zbąszyńskich Żydów. Dzięki transmisji wideo na żywo w uroczystości wzięli udział potomkowie zbąszyńskiej rodziny Mannheimów: Isabel i Christopher Weber.

Program grantowo-stypendialny jest finansowany przez Fundację Ledor Wador.