Wacław Wierzbieniec

Zakład Historii i Kultury Żydów Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego, którego jestem kierownikiem, przez swoją działalność stara się pokazać, w jaki sposób społeczność żydowska na przestrzeni wieków współtworzyła dzieje i kulturę polską. Od 9 lat na Podkarpaciu są organizowane Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, których jestem inicjatorem i głównym organizatorem. Obchody wrosły już w wielokulturową symbolikę Rzeszowa, a także całego Podkarpacia. Stały się wizytówką tolerancji i otwartości na różnorodność kulturową i wyznaniową.   Przedsięwzięcie odbywa się pod patronatem marszałka województwa podkarpackiego. Współorganizatorami jego są m.in.: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Rzeszowie, Podkarpackie Kuratorium Oświaty, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli, Kuria Diecezjalne w Rzeszowie i Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, a także prezydenci, starostowie, burmistrzowie i wójtowie miast i miejscowości włączających się w obchody oraz wiele instytucji i organizacji.   Przedsięwzięcie przez lata zyskało zwolenników i współorganizatorów w wielu miastach województwa podkarpackiego. Łączy ono we wspólnym działaniu ludzi z terenu województwa, kraju, a także świata. Koordynatorem podkarpackich obchodów jest Joanna Elżbieta Potaczek. W organizację ich czynnie zaangażowani są działacze (koordynatorzy lokalni), propagujący historię i kulturę Żydów oraz stosunki polsko-żydowskie na terenie wielu miast i miejscowości Podkarpacia, reprezentujący m.in. organizacje: Sztetl Dukla, Spotkanie Rymanów, Centrum Historii Polski Żydów w Dynowie, Zbiory i Archiwum Rodziny Wesołowskich z Kolbuszowej, Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubaczowskiej, Fundacje im. Reni Spiegel, Fundację Antyschematy 2 oraz instytucje samorządowe, edukacyjne i kulturalne z miast włączające się w obchody.

W kwestię organizacji obchodów niezwykle są również zaangażowani studenci i doktoranci Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego. W organizację minionych VIII obchodów włączyło się 15 miast i miejscowości z terenu Podkarpacia. Przyszłe IX Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu odbędą się w ostatnim tygodniu stycznia 2017 r. i w organizację ich włączy się 36 miast i miejscowości z terenu województwa. Od lat do współorganizacji przedsięwzięcia przystępują władze samorządowe, uczelnie wyższe i szkoły średnie, instytucje kościelne, kulturalne i edukacyjne, a także organizacje pozarządowe. Centralne obchody w Rzeszowie co roku odbywają się 27 stycznia. Podczas nich czcimy pamięć Żydów na cmentarzu żydowskim, a na Uniwersytecie Rzeszowskim przedstawiane są relacje ocalonych z Holokaustu i ich rodzin. Podczas obchodów odbywa się – mające już swoją tradycję – nabożeństwo w rzeszowskim kościele farnym, poświęcone zamordowanym Żydom z Podkarpacia, podczas którego zostają odczytane listy z nazwiskami Żydów, którzy zginęli w czasie eksterminacji, oraz ukrywających ich Polaków – którzy zginęli wraz z nimi – nazwanych Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata. Podobne nabożeństwo odbywa się również w Jarosławiu. W uroczystościach na całym Podkarpaciu biorą udział goście reprezentujący różne organizacje i instytucje zarówno w Polsce, jak i za granicą. Przyjeżdżają reprezentanci środowisk żydowskich z różnych krajów świata, przedstawiciele środowisk naukowych i instytucji samorządowych. Goszczą u nas ludzie, którzy przeżyli koszmar Holocaustu oraz ich potomkowie. Przedsięwzięcie to jest niezwykle ważnym wydarzeniem dla Podkarpacia i łączy wszystkich jego mieszkańców w duchu tolerancji oraz otwartości na różne wyznania i kultury.