Chełm

Warsztaty prowadzone z młodzieżą w ramach Szkoły Dialogu zainspirowały młodych chełmian do działań, często bardzo pomysłowych, które pomóc miały przywrócić miastu pamięć o jego dawnych mieszkańcach wyznania mojżeszowego. Historyczny spacer żydowskimi śladami, oprócz zaproszonych starszych koleżanek i kolegów z I Liceum Ogólnokształcącego, przyciągnęło równie liczną, ok. 30-osobową grupę przypadkowych przechodniów, którzy również z zainteresowaniem wysłuchali, co mają do powiedzenia uczestnicy projektu o synagodze, dawnej żydowskiej bibliotece, żydowskich ochotnikach z Chełma, którzy polegli w walce o Polskę w 1920 roku i innych śladach po żydowskiej części nieistniejącego już przedwojennego chełmskiego sztetlu.

Fot. Antonina Stasiuk, Katarzyna Winiarska

Rozbudzona warsztatami i wspólną pracą w ramach projektu kreatywność młodzieży zaowocowała  między innymi wzbogaceniem spaceru o teatralizowaną opowieść o rabinie Eliaszu z Chełma i golemie, którego stworzył. Chęć utrwalenia rezultatów prowadzonych poszukiwań historycznych i archiwalnych doprowadziła do powstania filmu o żydowskiej historii miasta oraz padletowej strony, na której znalazły się zgromadzone i opracowane materiały (w tym kody QR stworzone przez uczniów na potrzeby spaceru) oraz relacje i zdjęcia z przebiegu projektu.

Działania młodzieży nie koncentrowały się jedynie wokół edukacyjnego spaceru – uczestnicy projektu zorganizowali również popularnonaukową sesję „Ten jest z Ojczyzny mojej…”, wzięli poza tym udział w akcji „Żonkile” i w obchodach upamiętniających 75. rocznicę śmierci Szmula Zygielbojma.

Ponadto podjęli się uporządkowania chełmskiego cmentarza żydowskiego i, zainspirowani postawieniem jednej z macew rok wcześniej przez rodzinę potomków chełmskich Żydów, sami podjęli się osadzenia w prawidłowej, pionowej pozycji innego z nagrobnych kamieni.

Całość chełmskiego projektu – wspieranego nie tylko przez wychowawcę klasy, ale również przez dyrektor szkoły, a także przez lokalnego aktywistę Mariusza Klimczaka, p. Dorotę Bidę z Muzeum Ziemi Chełmskiej oraz Urząd Miasta Chełm – zdaje się być dla jego uczestników dopiero początkiem. W trakcie jego realizacji zawiązała się współpraca także ze starszymi kolegami z liceum, rozbudzona została ciekawość wielu osób, powstały pomysły i plany na kontynuację działań i nowe możliwości.

Uczniom ze szkoły nr 8 podczas projektu towarzyszyły między innymi słowa wiersza „Rzeczy” Władysława Szlengla, kiedy wkładali wiele wysiłku w to, by ponownie „wyszły z kufrów i domów”  i jak dawniej przechadzały się ulicami Chełma.

Projekt sfinansowany ze środków Friends of the Forum, Conference on Jewish Material Claims Against Germany oraz darowizn od osób prywatnych i instytucji wspierających Forum Dialogu w Polsce i za granicą.

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.