Podsumowanie Szkoły Dialogu 2022
W 2022 roku do programu Szkoła Dialogu przystąpiło 15 placówek, a 13 z nich z sukcesem podjęło się realizacji projektu upamiętniającego społeczność żydowską.
Młodzież z:
wspierana przez nauczycieli i nauczycielki aktywnie działała na rzecz przywrócenia pamięci o Żydach, którzy niegdyś zamieszkiwali ich miejscowości.
Uczniowie i uczennice zapraszając lokalne społeczności do poznania przeszłości, w której ważną rolę odgrywali Żydzi starali się jak najbardziej uatrakcyjnić formę oprowadzania po miejscowości. W Będzinie młodzież postawiła na grę terenową dla młodszych kolegów i koleżanek. Podobny pomysł na spacer śladami społeczności żydowskiej mieli uczniowie i uczennice z Pabianic, Dzierżoniowa oraz Kozienic, gdzie oprócz tradycyjnych opowieści młodzież zorganizowała sesję pytań lub quiz.
Choć głównym zadaniem uczestników i uczestniczek ostatniej edycji programu było stworzenie spaceru w rzeczywistej przestrzeni lub w formie wirtualnej trasy, szkoły z Opola Lubelskiego oraz Sarnak postanowiły przygotować zarówno jedno jak i drugie. Motywem przewijającym się wśród projektowych wycieczek są znane postaci związane z miejscowością.
Podczas swoich działań uczniowie i uczennice często podkreślali związki konkretnych osób ze swoim miastem, w Kudowie-Zdroju szczególną uwagę poświęcono Julianowi Aleksandrowiczowi – przedwojennemu lekarzowi, w Platerowie młodzież wybrała Stellę Zylbersztajn – Sprawiedliwą Wśród Narodów Świata, której postać i wspomnienia stanowiły podstawę oprowadzania. W Ełku młodzież postanowiła stworzyć tablicę, z nazwiskami ełckich Żydów, a następnie umieścić ją na terenie bursy szkolnej (grupa projektowa działała właśnie w bursie). Uczennice i uczniowie często decydowali się na dodatkowe działania takie jak np. nakręcenie filmu z wycieczki jak w Mielcu czy Pniewach, zorganizowanie dodatkowej wycieczki jak w Nasielsku, czy nawiązanie współpracy z lokalną organizacją turystyczna jak np. w Wicku.
20 września 2022 roku komisja konkursowa w składzie: członkowie Rady Programowej Forum Dialogu: prof. Stanisław Krajewski, prof. Mikołaj Herbst oraz przedstawiciele dyrekcji i zespołu Fundacji, Monika Halaczek i Agnieszka Mierzwa, wyłoniła spośród 13 zrealizowanych projektów wyróżnione i zwycięskie działania.
Spośród wszystkich placówek biorących udział w programie Szkoła Dialogu w 2022 roku, w konkursie na najlepszy projekt upamiętniający 3 szkoły zwyciężyły w 3 kategoriach, a 3 otrzymały wyróżnienia.
Zaangażowanie wszystkich uczniów i uczennic zostało docenione podczas podsumowania programu, które odbyło się 26 października 2022 roku. Uczestnicy i uczestniczki Szkoły Dialogu 2022 wzięli udział w wirtualnej grze, która oprócz formy zabawy stanowiła dla młodzieży możliwość wzajemnego poznania swoich projektów oraz była drogą do odkrycia najlepszych inicjatyw upamiętniających, które powstały w ramach tej edycji programu.
Za powstanie multimedialnej gry, której motywem przewodnim było obchodzone w październiku święto Sukkot odpowiedzialna była firma GD Events.
Na zakończenie emocjonującej rozgrywki, wszystkim osobom zaangażowanym w realizację działań upamiętniających: uczniom i nauczycielom, przekazane zostały upominki. Spośród 13 placówek, które otrzymały tytuł Szkoły Dialogu, w sposób szczególny zostały uhonorowane:
Kudowa-Zdrój – Społeczny Zespół Szkolno-Przedszkolny
W pracy uczniów i uczennic doceniono aspekt związany z sięganiem po wiedzę lokalnego, znanego eksperta, kontynuację działań również po oficjalnym zakończeniu projektu oraz przekazywanie historii kudowskich Żydów swoim rówieśnikom z Niemiec.
Opole Lubelskie – Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza
Młodzież, dzięki swoim działaniom dotarła do szerokiego grona odbiorców rozpropagowując informacje o projekcie i historii opolskich Żydów. Nagrali wywiad z miejscową ekspertką we współpracy z Klubem Dziennikarza i Telewizją Opolską.
Nasielsk – Szkoła Podstawowa nr 2 im. Stefana Starzyńskiego
Uczniowie i uczennice z Nasielska zaangażowali się w działania z potomkami nasielskich Żydów. Podczas organizacji wycieczki uwzględnili miejsca ważne dla osób odwiedzających miasto, bardzo prywatne, związane z osobistymi wspomnieniami, które znalazły się także na trzyminutowym przedwojennym filmie o Nasielsku.
W kategorii „Odkrywanie wiedzy” nagrodę otrzymało Liceum Ogólnokształcące Sióstr Urszulanek SJK im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Pniewach
Uczniowie i uczennice podczas swoich działań w ramach projektu zebrali największą grupę bezpośrednich odbiorców, z którą mogli podzielić się zdobytą przez siebie wiedzą. Co udało im się zrobić w ramach działań? Zorganizowali cały dzień poświęcony kulturze żydowskiej, podczas którego odbyły się warsztaty kulinarne, warsztaty taneczne, warsztaty plastyczne (wykonywanie świec hawdalowych), warsztaty historyczne (odtwarzanie przedwojennego planu miasta), warsztaty językowe (język hebrajski i jidysz). Uczennice i uczniowie zadbali o zapewnienie zaproszonym gościom wielu atrakcji, jak np. pisanie gęsim piórem swojego imienia w języku hebrajskim. Młodzież zaprosiła również do współpracy studentów wydziału prawa, którzy opowiedzieli o prawach autorskich jako przykład wykorzystując dzieła kultury żydowskiej.
W kategorii „Zaangażowanie w działanie” zwyciężyła Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Wicku
Młodzież postanowiła zorganizować swoje działania w Lęborku, gdzie skupiało się życie okolicznych Żydów, również tych zamieszkujących Wicko. Taka decyzja od początku wymagała od nich wyjątkowego zaangażowania, żeby móc pojechać do oddalonego o ponad 20 km miasta. Pierwszym ich krokiem było wystosowanie wniosku do Rady Rodziców o dofinansowanie dwóch wycieczek do Lęborka (próbnej i właściwej). Udało im się otrzymać część kwoty, a żeby zdobyć brakującą resztę, za zgodą dyrektora zorganizowali kawiarenkę dla społeczności szkolnej. Mając odpowiednie środki na wyjazd nawiązali kontakt i podjęli współpracę z Klubem Seniora, którego członków zaprosili na swoją finałową wycieczkę. Ich ostatnim, ważnym krokiem było wystosowanie prośby do Urzędu Miejskiego o upamiętnienie dawnej synagogi – wraz z uczniami i uczennicami z Wicka, czekamy na pozytywny rozwój wydarzeń w tej sprawie.
W kategorii „Wpływ na lokalną społeczność” zwyciężyła Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Akcji V2 w Sarnakach
Dzięki temu, że działali zarówno wirtualnie oraz w świecie rzeczywistym, projekt uczniów i uczennic z Sarnak dotarł do największej grupy odbiorców pośrednich. Oprócz przygotowania pierwszej, finałowej wycieczki zrobili dodatkową dla całej szkoły, a następnie przygotowali broszurę – przewodnik, którą każdy spacerujący śladami sarnackich Żydów może wziąć do ręki i z nią udać się na spacer, Nie poprzestali tylko na przewodniku w języku polskim, ale przetłumaczyli go również na język angielski, żeby, tak jak sami mówią „każdy potomek odwiedzający Sarnaki mógł z niego skorzystać”. Informacje o ich projekcie ukazywały się w lokalnej prasie, a ich działania zostały dostrzeżone i zostali zaproszeni na III Nadbużański Festiwal Teatrów dla Dzieci „Gaducha”, żeby uczestników wydarzenia zabrać na spacer „Śladami sarnackich Żydów”.
Gratulujemy wyróżnionym i zwycięzcom!
Placówki, które wzięły udział w programie Szkoła Dialogu, mogą ubiegać się o przedłużenie tytułu na kolejny rok. W 2022 roku nauczyciele i nauczycielki z 25 szkół kontynuowali wraz z uczniami i uczennicami zaangażowanie w działania związane z dziedzictwem żydowskim w swoich miejscowościach. Wśród nich są:
W 2022 roku program Szkoła Dialogu był realizowany w ramach dwóch projektów.
Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.
.Projekt współfinansowany przez Friends of the Forum, Conference on Jewish Material Claims Against Germany oraz osoby i instytucje wspierające nasze działania z Polski i zagranicy.
Dziękujemy następującym instytucjom za ufundowanie nagród dla szkół: Wydawnictwo Austeria, Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Ośrodek KARTA, MOCAK – Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Grupa Wydawnicza Foksal, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Wydawnictwo Literatura, Wydawnictwo Iskry, Żydowski Instytut Historyczny.
