Zabłudów
Gimnazjum im. Karola Chodkiewicza
Gimnazjum im. Karola Chodkiewicza
Po kilkusetletniej obecności Żydów w Zabłudowie został jedynie ohel i kilka nagrobków. Jednak po warsztatach Szkoły Dialogu uczniowie z Zabłudowa mówią: Choć w naszym mieście prawie nie ma już śladów po Żydach, chciałbym, aby inni ludzie pamiętali o tym, co było kiedyś. A kiedyś Żydzi stanowili większość mieszkańców miasta…
Pierwsi Żydzi przybyli do Zabłudowa w XVI w. – w 1566 r. założyli gminę, w 1635 r. wytyczyli cmentarz, a kilkanaście lat później zbudowali piękną, modrzewiową synagogę.
Pod koniec XIX stulecia stanowili około 60 proc. mieszkańców, a przed II wojną światową 70 proc. ogółu mieszkańców. W czasie rozkwitu miasta istniał tu zakład włókienniczy Nusbauna Sapira, fabryka sukna i kortów Asza, młyny parowe, garbarnie i zakłady tkackie. Działał też żydowski teatr, a dochody z niego zasilały żydowską bibliotekę. W czerwcu 1941 r. do Zabłudowa wkroczyli Niemcy. Spalili synagogę, Żydów zaś zmusili do pracy przy budowie dróg i w grabarniach. W 1942 r. około 1,4 tys. Żydów z Zabłudowa zostało wywiezionych do Treblinki.
W czasie warsztatów uczniowie zdobyli informacje dotyczące historii i kultury Żydów. Zastanawiali się, jak przed wojną wyglądało życie ich żydowskich sąsiadów, samodzielnie stworzyli plan gry miejskiej śladami zabłudowskich Żydów. Przed finałowym wydarzeniem podzielili się zadaniami – byli przewodnikami, bohaterami konkretnych punktów na trasie gry, tworzyli prezentacją o historii zabłudowskich Żydów, przygotowywali poczęstunek.
Na wycieczkę zaprosili młodszych kolegów ze Szkoły Podstawowej w Białymstoczku. Gra miejska rozegrała się w przestrzeni miasteczka – gracze przenieśli się do czasów sprzed II wojny światowej.
Uczestnicy dostali mapy miasta z zaznaczonymi punktami na trasie, do których musieli dotrzeć. Cztery grupy kolejno wyruszały z parku w centrum Zabłudowa. Na ich trasie znalazła się m.in. kamienica, gdzie dawniej mieściła się żydowska restauracja, miejsce po synagodze, budynek Ochotniczej Straży Pożarnej, w której Żydzi stanowili do 80 proc. strażaków oraz kirkut. Na zakończenie wspólnego dnia gimnazjaliści przedstawili prezentację o zabłudowskich Żydach i przygotowali koszerny poczęstunek – były chałki, kuleczki z ryby i ciastka z wątróbką. Po wycieczce jedna z uczestniczek mówiła: „Mogłam sobie wyobrazić, jak to kiedyś wyglądało. [Wycieczka] dała mi ona obraz Zabłudowa z przeszłości. Szkoda, że ich [Żydów] już nie ma… Bardzo chętnie żyłabym wśród nich.”
Szkoła:
Gimnazjum im. Karola Chodkiewicza
Uczniowie:
I i III klasa
Nauczyciel:
Artur Trojan
Trenerzy:
Stanisław Niemojewski, Maria Pawlak
Więcej informacji o Zabłudowie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
