• Szkoła Dialogu

    Przekraczamy granice pamięci

Jacków to wieś położona w gminie Kruszyna w województwie śląskim. Historia nie odnotowuje bytności Żydów w samym Jackowie, ale pobliskie tereny, takie jak Radomsko, Kruszyna, Pławno, Gidle i Mstów, są bogate w historie i tradycje żydowskie. W niektórych z tych miejscowości Żydzi stanowili przed wojną około 50 procent wszystkich mieszkańców. Większość z nich zginęła w czasie okupacji. Zdewastowano także wówczas obiekty związane z funkcjonowaniem religijnej społeczności żydowskiej. W Radomsku działa Otwarte Muzeum Żydowskie, jest tam też cmentarz, na którym zachowało się około 2,7 tys. nagrobków. W latach 1940–1943 Niemcy rozstrzelali tam ponad 1,5 tys. Żydów, na których zbiorowej mogile mieści się obecnie tablica pamiątkowa. W Kruszynie znajduje się były obóz szkoleniowy – Lager Kruszyna – przeznaczony dla żołnierzy Wermachtu i wybudowany przez 1800 więźniów żydowskich zamordowanych potem na miejscu. W Pławnie społeczność żydowska została przymuszona do niewolniczej pracy przy regulacji Warty, a następnie zgładzona w obozie zagłady w Treblince. Na pławieńskim cmentarzu lokalna społeczność utworzyła lapidarium z odzyskanych macew. W Mstowie funkcjonowała synagoga, w której podczas wojny Niemcy utworzyli magazyn wojskowy. Później budynek został wyburzony. Zachował się cmentarz, gdzie pochowane są także żydowskie ofiary niemieckiej egzekucji.

Uczniowie i uczennice Szkoły Podstawowej Fundacji „Elementarz” w Jackowie chcą stworzyć trasę wirtualnej wycieczki po całym regionie. Poza tym mają wiele innych pomysłów, które, wykorzystując swoje różnorodne talenty i zainteresowania, mogą włączyć do projektu. Biorą pod uwagę m. in. przeprowadzenie wywiadów z osobami starszymi z ich miejscowości i okolic, zorganizowanie meczu w nawiązaniu do lokalnego przedwojennego klubu Makabi czy przygotowanie filmu o tamtejszej historii. Uczniowie i uczennice są aktywni, zintegrowani i gotowi do współpracy. Wspomaga ich otwarta i wspierająca nauczycielka – pani Ewa oraz dwoje trenerów – Magdalena Ogieniewska-Małecka i Paweł Bysko.

Projekt jest realizowany dzięki wsparciu z Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego z Funduszy EOG.