Jasienica Rosielna

Część Żydów pracowała przymusowo przy budowie fortyfikacji w Dynowie, wielu młodych mężczyzn zaś w obozach w Jaśliskach i Płaszowie. Getto zostało zlikwidowane w sierpniu 1942 roku. Grupę zdrowych i silnych osób Niemcy wysłali do getta w krakowskim Podgórzu, starców, kobiety i dzieci oraz osoby nienadające się do pracy rozstrzelali na miejscowym cmentarzu. Zginęły wówczas 624 osoby, których ciała zostały pochowane w zbiorowej mogile. Ne cmentarzu  nie zachowała się ani jedna macewa, dziś są tam dwa upamiętnienia. Wojny nie przetrwała również synagoga.

„Byłem zaskoczony, że mieszkając we wsi, w której była ludność żydowska wiem tak mało o jej historii „ – pisał jeden z uczestników warsztatów. O żydowskiej historii swojego miasta nie wiedzieli za wiele uczniowie przystępujący do programu „Szkoła Dialogu”. Wiedzieli natomiast, że Żydzi mieszkali w ich miejscowości przed wojną. Grupę projektową stworzyła młodzież z aż dwóch klas, z których wyłoniło się jednak kilku liderów. Efektem spotkań z trenerami było przede wszystkim zdobycie przez uczestników wiedzy. 

fot. Sz.Cymer, B.Rostek

Iza, inna uczestniczka warsztatów następująco podsuwała swoje doświadczenia: „Dziś mogę już powiedzieć, że kultura żydowska jest bardzo ciekawa, zmieniło się moje postrzeganie Żydów oraz innych narodowości. (…) Niestety, w swoim środowisku nie ma społeczności żydowskiej, a ja bardzo chciałabym poznać kogoś, kto opowiadałby nie o kimś, a o sobie”.

Przy wsparciu nauczycielki młodzież zrealizowała projekt upamiętniający Żydów z ich miasta. Przygotowali oni tradycyjną wycieczkę dla uczniów z klasy 7 szkoły podstawowej i 2 gimnazjum oraz nauczycieli. Zaprosili także radnego i księdza wikariusza, którzy pozytywnie odpowiedzieli na zaproszenie. Do grupy mogły również dołączyć osoby zainteresowane.  W sumie śladami społeczności żydowskiej z Jasienicy Rosielnej spacerowało ok. 60 osób. Pierwszym ich przystankiem był parking, na miejscu którego dawniej znajdowały się żydowskie domy, warsztaty, synagoga i apteka. Drugim przystankiem był kirkut, na którym grupa uczciła minutą ciszy pamięć osób zamordowanych tam przez Niemców w 1942 roku. Następnie wycieczka udała się do parku, w którym przewodnicy zaaranżowali karczmy – polską i żydowską.

Posłużyli się rysunkiem przygotowanym przez jednego z uczniów, ponieważ nie zachowały się żadne fotografie tych miejsc. Swoich gości młodzież poczęstowała tradycyjnymi przysmakami kuchni żydowskiej – daktylami, macą z miodem i chałką. Opowiedzieli także o handlu. Po powrocie do szkoły odbył się pokaz prezentacji multimedialnej rozszerzającej wiedzę o kulturze żydowskiej, m.in. o świętach oraz projekcja filmu z wywiadami zebranymi przez młodzież wśród starszych mieszkańców Jasienicy Rosielnej. To szczególnie cenne materiały, ponieważ mieszkanki opowiadają o swoich sąsiadach z przed lat, jest to historia przekazywana z pokolenia na pokolenie, a utrwalona dla kolejnych. Uczniowie porozumieli się także z samorządem i zaplanowali dwie akcje sprzątania cmentarza żydowskiego, które mają mieć kontynuację. Uczniowie planują także wydanie broszury pt.  „Kulinaria jasienickie inspirowane kuchnią żydowską” w ramach współpracy z lokalnym kołem gospodyń wiejskich. Napisali także artykuł do gazety szkolnej „PzU – Plotki z ulotki”. Wszystkie materiały, z których korzystali podczas warsztatów i przygotowań prezentowali na szkolnym korytarzu.

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.