| 2015 |
Kielce
Gimnazjum nr 16 im. Janusza Kusocińskiego
| 2015 |
Kielce, stolica województwa świętokrzyskiego, trudne miasto. Ciąży na nim piętno pogromu kieleckiego, które przysłania bogate dziedzictwo żydowskie. Od lat działają tu różne instytucje i podejmowane są inicjatywy zmierzające do przywrócenia pamięci kieleckich Żydów. Jest Fundacja im. Jana Karskiego, Izba Pamięci przy ul. Planty, Muzeum Dialogu Kultur i Muzeum Historii Kielc, w którym część wystawy poświęcona jest Żydom. Jest pomnik ofiar pogromu na ul. Piotrkowskiej, ławeczka Karskiego, Menora Pamięci. Jest tablica upamiętniająca pogrom kielecki, obelisk ku pamięci Żydów z kieleckiego getta, tablica poświęcona pamięci Mojżesza Pelca. Świadomość pogromu jest więc w mieście zauważalna. A co wiedzą o kieleckich Żydach gimnazjaliści? Czy wiedzą tylko tyle, że 42 z nich Polacy zamordowali po wojnie?
Podczas warsztatów Szkoły Dialogu trenerzy Forum Dialogu mówią o wcześniejszej historii żydowskiej w Kielcach. O tym, że Żydzi mieszkali tu od XIX w., byli właścicielami wielu zakładów i fabryk. W 1917 r. stanowili 30 proc. Rady Miasta i tyle samo procent mieszkańców w roku 1939. Budynek synagogi z 1897 r. stoi wciąż przy ul. Warszawskiej – obecnie mieści się tam Archiwum Państwowe. Na tej samej ulicy w kamienicy pod numerem 18–20 działał dawniej szpital żydowski. Do dziś zachowały się malowidła ścienne w dawnym domu modlitwy Herszla Zagajskiego. Jest budynek dawnego Żydowskiego Gimnazjum Męskiego i Gimnazjum Żeńskiego Stefanii i Władysława Zimnowodów. Jest Szkoła Róży Minc. Dawne kino „Phenomen” i dawne kino „Palace”, a także większość kamienic, niegdyś żydowskich, przy ul. Sienkiewicza, Paderewskiego, pl. Wolności, Orlej, Koziej, Wesołej, Niecałej i Hipotecznej.
Uczniowie bardzo szybko uzupełniają swoją wiedzę na temat życia żydowskiego przed wojną. Pomaga im w tym eksplorowanie zbiorów Muzeum Historii Kielc. Mogą tam o wszystko dopytać p. Leszek Dziedzica, pracownika Działu Edukacji i Promocji. „Myślę, że takie warsztaty są bardzo pomocne, zmieniają nasz pogląd na inną kulturę i religię, pomagają nam ją zrozumieć. Pokazują, że wszyscy są równi i że inna wiara wcale nie wyklucza przyjaźni i zrozumienia” – mówi jeden z uczestników warsztatów. Myślę, że te zajęcia otworzyły mi oczy na to, że każdy z nas jest inny, ale wszyscy jesteśmy równi względem siebie; że rasa, religia czy narodowość nie gra roli – dopowiada inny uczeń.
Uczniowie z Kielc muszą poradzić sobie teraz z samodzielną częścią projektu, jaką jest przygotowanie wycieczki.
Zadania nie ułatwia im fakt, że praca nad projektem przypada na czas egzaminów końcowych oraz że ich 200-tysieczne miasto jest bardzo rozległe i wręcz niemożliwe wydaje się szczegółowe przemieszczenie go w poszukiwaniu wszystkich pamiątek po żydowskich mieszkańcach. Grupa uczniów szczególnie zaangażowanych w projekt, organizuje więc kameralny spacer po Muzeum Historii Kielc i najbliższej okolicy. W salach muzealnych młodzi przewodnicy zapoznają gości z podstawami judaizmu, a następnie – korzystając z wystawy, na której znaleźć można wiele pamiątek po kieleckiej społeczności żydowskiej, przybliżają, jak wyglądało życie codzienne Żydów w Kielcach. Mówią o getcie i pogromie z 1946 r. I jeśli choć jedna osoba, jak Laura, może powiedzieć po wycieczce: „Dzięki projektowi inaczej spojrzałam na świat. Stałam się bardziej tolerancyjna”, to uczniowski projekt można uznać za sukces.
Szkoła:
Gimnazjum nr 16 im. Janusza Kusocińskiego
Uczniowie:
II klasa
Nauczyciel:
Grzegorz Liebrecht
Ekspert:
Leszek Dziedzic
Trenerzy:
Anna Desponds, Szymon Gotowski
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.