Kłobuck

„Realizacja projektu sprawiła, że efektami naszej pracy mogliśmy się podzielić z uczniami naszej szkoły, a także z lokalną społecznością” – pisała jedna z uczennic. „Zdobyliśmy wiele wiadomości ogólnych na temat Żydów, ich historii, religii, obyczajów, a także wiedzę o naszych kłobuckich żydowskich sąsiadach: gdzie mieszkali, czym się zajmowali, jak żyli i jak ginęli… dosłownie i z ludzkiej pamięci” – opowiadali po warsztatach licealiści.

Żydzi zamieszkiwali Kłobuck od XIX w. Zajmowali się głównie handlem i drobnym rzemiosłem. W mieście istniała szkoła żydowska, synagoga, mykwa oraz cmentarz. Gmina dysponowała też izbą dla przejezdnych Żydów. Przed wojną Żydzi stanowili około 27 proc. ogółu mieszkańców. W pierwszych dniach II wojny światowej wojska niemieckie zajęły Kłobuck, miasto wcielono do Rzeszy. W roku 1941 Niemcy utworzyli w Kłobucku getto. W czerwcu mieszkańców getta wywieziono do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Wojnę przetrwało około 100 osób.

W ramach przygotowań do projektu, uczniowie spotkali się z p. Andrzejem Brzózką, pasjonatem i znawcą historii Kłobucka. Dyskutowali na temat stosunków polsko-żydowskich, antysemityzmu, wielokulturowości. Przygotowując projekt, sięgali do różnorodnych źródeł, spędzali czas w archiwach i bibliotekach, rozmawiali z najstarszymi mieszkańcami Kłobucka, zwrócili się do szkół, urzędów i parafii. Do zadania podeszli profesjonalnie: wypracowali logo wydarzenia, zaprojektowali plakaty, przygotowali prezentację multimedialną, nagrali audycję i filmy dokumentujące ich pracę.

4 grudnia nadszedł wielki dzień. Od rana uczniowie szykowali salę na przyjęcie gości w ramach Dnia Żydowskiego. W szkolnej sali gimnastycznej stoły uginały się pod ciężarem potraw: był hummus, zupa cebulowa, śledzie i rugelach. Po wysłuchaniu audycji o miejscowych Żydach i podwójnej tożsamości, goście wyruszyli na wycieczkę śladami kłobuckich Żydów. Odwiedzili Rynek, wokół którego koncentrowało się dawniej żydowskie życie, ul. Wały, gdzie podczas okupacji funkcjonowało getto, miejsce po dawnej synagodze i łaźni. Ostatnim punktem wyprawy był kirkut – jedyny materialny ślad po żydowskiej ludności. Wszyscy uczestnicy wysłuchali mini wykładu m.in. o znaczeniu symboli umieszczonych na macewach.

Po powrocie do szkoły zaprezentowano wystawę „Przypomnieć Zapomnianych”. Uczniowie pokazali na niej prawdziwe perełki: wykaz nazwisk uczniów z przedwojennych szkolnych ksiąg oraz prace plastyczne, którymi przybliżyli postaci żydowskich sąsiadów. Ukoronowaniem dnia był wspólny poczęstunek. Przegryzając żydowskie słodkości, goście zapoznawali się z przepisami kulinarnymi po polsku i w jidysz. Była też nauka żydowskich tańców. Na koniec przedstawiciele szkolnych grup otrzymali nagraną audycję i prezentację. Dla nieobecnych licealiści ze „Skorupki” przygotowali plan wycieczki ze szczegółowymi informacjami do pobrania w PDF-ie.

Łącznie w wydarzeniu udział wzięło blisko 200 osób: uczniowie gimnazjów i szkoły podstawowej, mieszkańcy Kłobucka, zaprzyjaźniony historyk p. Andrzej Brzózka oraz  wicestarosta p. Maciej Biernacki. „Warsztaty zmotywowały naszą grupę do poznania historii Kłobucka, która jest bardzo ciekawa. Myślę, że większość z nas do niedawna nie wiedziała nic o historii naszej miejscowości” – mówi Agnieszka, uczennica z Kłobucka. „Idąc miastem, mogę przymknąć oczy i wyobrazić sobie, jak było kiedyś… synagoga, żydowskie domy, dzielnice” – dodaje jeden z uczestników.

Więcej informacji o Kłobucku znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.