| 2012 |
Łomża
III Liceum Ogólnokształcące im. Żołnierzy Obwodu Łomżyńskiego
III Liceum Ogólnokształcące im. Żołnierzy Obwodu Łomżyńskiego
| 2012 |
II miejsce na Gali Szkoły Dialogu 2012
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2013
Przeprowadzili wywiady, nakręcili film, zdobyli fundusze na wydanie profesjonalnego przewodnika, zorganizowali wycieczkę dla funkcjonariuszy zakładu karnego. Ich praca została nagrodzona drugim miejscem na Gali Szkoły Dialogu. Uczniowie z koła historycznego w III LO w Łomży mówią, że łączy ich zamiłowanie do historii i że przystępując do projektu, chcieli wpłynąć na świadomość własną i rówieśników z innych szkół.
Wszystko zaczęło się jesienią 2012 r. w budynku III LO, który służył przed II wojną światową jako szpital żydowski. „Jesteśmy entuzjastami historii, więc kiedy dowiedzieliśmy się o konkursie, powstało wielkie poruszenie” – wspomina Paweł Bieńkowski, uczestnik programu. Opiekun koła historycznego, który zaproponował młodzieży udział w projekcie, jest pasjonatem historii i znawcą historii lokalnej. „Zależy mi na tym, aby młodzież uczyła się tolerancji. Kiedyś w tym mieście stykały się różne kultury i żyły w zgodzie. Uczniowie muszą to wiedzieć” – opowiada Marcin Mikołajczyk. Podczas serii warsztatów Szkoły Dialogu licealiści odkrywali żydowską przeszłość Łomży. Tematyka nie była dla nich nowością.
Już wcześniej mieli świadomość istnienia społeczności żydowskiej w swojej miejscowości. Teraz jednak dowiedzieli się o wiele więcej i samodzielnie zaczęli zgłębiać temat. Jak mówi uczestniczka projektu Sylwia: „Nikt nie zmuszał nas do pracy, nie pokrzykiwał, raczej zachęcał i wskazywał na dobre działania i chwalił albo delikatnie wytykał błędy”. W ramach projektu licealiści z Łomży zorganizowali wycieczkę śladami łomżyńskich Żydów, na którą zaprosili uczniów i nauczycieli z trzech innych szkół średnich w Łomży. Wcześniej członkowie koła histoycznego odwiedzili Archiwum Miejskie. Znaleźli tam przedwojenne mapy miasta oraz dokumenty, które udało się przetłumaczyć z języka rosyjskiego, a następnie oprawić dzięki pracownikowi archiwum. Cześć materiałów znalezionych w trakcie pracy nad projektem było w języku jidysz lub hebrajskim, przy tłumaczeniu pomagała uczniom trenerka Forum Dialogu – Aneta Kulińska. Uczniowie dotarli także do ciekawych zdjęć, nigdzie wcześniej niepublikowanych w polskich źródłach, oraz do nazwisk właścicieli wielu łomżyńskich sklepików i zakładów. Opiekun koła Marcin Mikołajczyk stwierdził, że praca uczniów zasługuje na wydanie w formie profesjonalnej publikacji.
Fundusze na wydrukowanie przewodnika udało mu się zdobyć od lokalnych firm. Świetnie opracowany tekst został przetłumaczony na język angielski, dzięki czemu przewodnik jest dwujęzyczny. Równolegle dwie uczennice koła historycznego przygotowały półgodzinny film, który prezentuje historię Żydów w Łomży. Licealistki oraz starsi mieszkańcy miasta, z którymi uczennice przeprowadziły wywiady, opowiadają w nim o czasach, kiedy Łomża była zamieszkiwana w 40 proc. przez Żydów. Mówią o synagodze przy ulicy Senatorskiej, którą upamiętnia dziś tablica z brązu, o sklepach prowadzonych przez Esterę Bengeldorf i Enocha Peltynowicza przy ulicy Długiej, o żydowskich piekarniach na Starym Rynku z pysznym chlebem razowym, o zakładach fotograficznych Foto Rembrandt, drewnianym kiosku z gazetami pana Rubinsteina i fabryce wody gazowanej Altera Szapiro.
Kontynuując swoje zaangażowanie w przywracanie pamięci o żydowskiej Łomży, w czerwcu 2013 roku uczniowie III LO zorganizowali dla funkcjonariuszy zakładu karnego w Grądach koło Łomży wycieczkę śladami Żydów łomżyńskich. Jak pisze w swojej relacji z wydarzenia dziennikarz „Współczesnej” Mateusz Grzymkowski, „największym zaskoczeniem dla funkcjonariuszy służby więziennej był cmentarz żydowski znajdujący się przy ulicy Wąskiej.
Tu jest kilkaset zabytkowych nagrobków. Idący z tyłu mundurowi rozmawiali między sobą. „Nie spodziewałem się, że jest aż tak duży” – niemal szeptem mówi jeden znich. – „Faktycznie, kawał historii” – odpowiada jego kolega. Wcześniej nie zdawali sobie sprawy, że Łomża jest miastem, którego karty historii zapisywali ludzie różnych kultur”.
Udział w programie był dla uczniów z Łomży pełen niespodzianek, jak wtedy kiedy do wycieczki przyłączyła się para z Izraela, szukająca swoich rodzinnych korzeni w Łomży, i pełen emocji, jak wtedy gdy na sali koncertowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie ich zespół został ogłoszony zdobywcą II miejsca. Był źródłem radości i satysfakcji, jak wtedy gdy uczniom udało się znaleźć w łomżyńskim oddziale Archiwum Państwowego akt urodzenia babci pani Samanthy Margolis z USA, która z rodziną odwiedziła ich w szkole. Jak mówią uczniowie: „Tyle miesięcy naszych przygotowań i pracy zauważono na forum ogólnopolskim. Mamy satysfakcję, bo wspólnymi siłami osiągnęliśmy cel”. Ponadto, „dzięki udziałowi w programie Szkoła Dialogu utwierdziliśmy się w przekonaniu, że Polska od wielu wieków była krajem wielokulturowym. Dlatego też, aby do tego nawiązać, chcemy być ludźmi otwartymi, tolerancyjnymi, odrzucającymi stereotypy” – zaznaczają uczniowie z Łomży.
Szkoła:
III Liceum Ogólnokształcące im. Żołnierzy Obwodu Łomżyńskiego AK
Wyróżnienie:
II miejsce na Gali Szkoły Dialogu 2012
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2013
Uczniowie:
koło historyczne
Nauczyciel
Marcin Mikołajczyk
Eksperci:
Danuta Bzura, Ewa Zagata, Michał Kaczyński
Trenerzy:
Aneta Kulińska, Stanisław Niemojewski
Więcej informacji o Łomży znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Program Szkoła Dialogu w Łomży został zrealizowany dzięki wsparciu BARBARY, LARY’EGO, SAMANTHY i JOSHUI MARGOLIS, NANCY i PAULA MADDRELL.
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
