Olsztyn

Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1

Gdy pierwsi Żydzi zaczęli osiedlać się w Olsztynie w wieku XIX, miasto nosiło nazwę Allenstein i leżało w Prusach Wschodnich. Pomimo tak krótkiej historii społeczności żydowskiej, miasto to posiada bogatą historię związaną ze swoją gminą. Większość olsztyńskich Żydów trudniła się handlem oraz rzemiosłem, a wielu angażowało się w życie społeczne miasta. Żydzi, bez względu na religię potrzebujących, angażowali się w pomoc dla ubogich mieszkańców miasta, a nawet fundowali obiekty do katolickich kościołów! Olsztyn wkrótce wraz z rozwojem gminy stał się regionalnym centrum życia żydowskiego – siedzibą Związku Synagog Prus Wschodnich. Do dzisiaj w przestrzeni miasta zachowały się nieliczne obiekty namacalnie przypominające historię olsztyńskich Żydów – domy rodzinne i użytku publicznego, a także cmentarz z odrestaurowanym domem pogrzebowym według projektu Ericha Mendelsohna.

Czy uczniowie klasy o profilu biologiczno-chemicznym są w stanie na chwilę zapomnieć o swoich zainteresowaniach i przeistoczyć się w prawdziwych historyków-humanistów? Okazuje się, że tak!

Inspirująca historia miasta była z pewnością jednym z przyczynków do zaangażowania się klasy pierwszej liceum Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 1 w Olsztynie w warsztaty Szkoły Dialogu 2017. Licealiści na zajęciach z trenerkami Forum poznali podstawowe wiadomości na temat kultury i historii żydowskiej oraz zaznajomili się z technikami pracy projektowej. Kończąc warsztaty byli w pełni przygotowani na czekającą na nich pracę nad projektem konkursowym.

Uczniowie bardzo profesjonalnie podeszli do zbierania informacji. Odwiedzili miejskie biblioteki, fundację Borussia, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, lokalnych aktywistów. Zorganizowali także akcję promocyjną: przygotowali plakaty, ulotki i powiadomienia, które pozostawili w punkcie Informacji Turystycznej oraz rozdawali turystom. Przy pomocy wielu dostępnych źródeł na temat historii Olsztyna licealiści chcieli stworzyć coś własnego, od podstaw. Tak pojawił się pomysł gry miejskiej dla gimnazjalistów ze swojej szkoły „Śladami olsztyńskich Żydów”.

fot. A.Ceglarek, M.Pawlak

W miejscach ważnych dla dziejów olsztyńskiej gminy uczestnicy musieli zmierzyć się z różnymi zadaniami, które otrzymywali od przebranych w stroje z epoki przewodników. Kreatywność uczniów nie znała granic – w miejscu, gdzie urodził się słynny architekt Erich Mendelsohn, uczestnicy rozwiązywali zadanie przy użyciu klocków! Po zakończonej grze uczestniczący w niej gimnazjaliści przyznali, że odkryli zupełnie nową historię swojego miasta. Większość z nich nie była wcześniej w budynku żydowskiego domu przedpogrzebowego i nie znała też lokalizacji dwóch synagog, w których obecnie znajdują się inne budynki nie wspominające tradycji tych miejsc.

Dla olsztyńskich licealistów praca nad projektem oznaczała nie tylko nowe pola rozwoju, ale też refleksje na głębsze tematy. Tematem pojawiającym się w ich komentarzach po warsztatach było żydowskie życie – tradycje i historia, o której wcześniej zupełnie nie wiedzieli. Jak napisał jeden z uczestników warsztatów w Olsztynie, „Zazwyczaj o Żydach mówi się tylko w kontekście Holokaustu i getta. Zastanówmy się, czy my chcielibyśmy być tak opisywani i przedstawiani. Nie jako ludzie o określonych tradycjach i pochodzeniu, tylko jako grupę, której chciano się pozbyć”.

Bardzo przeżywałam filmiki, na których rodziny dowiadywały się o swoich korzeniach żydowskich. Moim zdaniem jest to coś niesamowitego poznawać historię swoich dziadków czy krewnych, o których nie mieliśmy pojęcia.

Uczestniczka warsztatów

Ogólnie zajęcia zainspirowały mnie do szukania wiedzy o historii, społeczności mojego miasta, ale też o judaizmie. Mam nadzieję, że nie stracę zapału i wykorzystam źródła, które trenerki nam pokazały.

Uczestniczka warsztatów

To nie jest kolejny nudny projekt. To coś, co nas potrafiło zaangażować, pochłonąć, spojrzeć na wiele spraw pod innym kątem. Zupełnie zmieniłam swój punkt widzenia.

Uczestniczka warsztatów

Olsztyn

Szkoła:
Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1
Uczniowie:
klasa I liceum
Nauczycielka:
Grażyna Budzyńska
Trenerki:
Aneta Ceglarek, Maria Pawlak

Więcej informacji o Olsztynie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Darczyńcy

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

logo 2

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.