| 2015 |
Pajęczno
Zespół Szkół im. Henryka Sienkiewicza
Zespół Szkół im. Henryka Sienkiewicza
| 2015 |
Ulica Zdrojowa 17 – dawniej istniała tu synagoga, która została wybudowana w XIX w., podczas wojny przekształcona przez Niemców w warsztat stolarski. Mury budynku nie ucierpiały w okresie okupacji, więc po wojnie utworzono tu kino Świteź. Działa do dzisiaj. Idźmy dalej. Ulice Kilińskiego, Częstochowska, Kopernika, Świerczewskiego – tereny getta. W grudniu 1939 r. w Pajęcznie mieszkało ponad 1000 Żydów, w listopadzie 1940 r. w mieście utworzono getto. Żydom nakazano nosić opaski z gwiazdą Dawida, zabrano sklepy i warsztaty. Pan Mieczysław Dłubak wspomina swoich żydowskich kolegów i to, jak przenosił jedzenie na teren getta, narażając życie. Teraz mijamy Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Tu, w 1943 r., spędzono około 2000 osób przed odejściem transportu do obozu zagłady.
W strasznych warunkach Żydzi przebywali w kościele trzy dni, a każdą próbę wydostania się stąd kończył strzał z karabinu. W opowiadaniu Hanny Krall czytamy: „Najpierw zamknięto ich w kościele. Kościół był znany od wieków, ponieważ wisiał w nim cudowny obraz. Przedstawiał Matkę z Dzieciątkiem. Pierwszy cud uczyniła Matka Boża dla dziecka z Pajęczna. Potem uzdrawiała chorych, uwalniała pobożnych żołnierzy z niewoli pogańskiej, ślepym dawała wzrok, niemym mowę. Podczas wojny proboszcza i wikarego wywieziono do Dachau, a kościół zamieniono w więzienie. Znaleźli się więc w jednym więzieniu – Żydzi przeznaczeni na śmierć i Matka z Dzieciątkiem.”
Uczniowie kończą swą wycieczkę w parku miejskim. Martyna śpiewa „Miasteczko Bełz” i „Rebeka”, a goście i zaproszeni uczniowie oglądają przygotowaną wystawę zdjęć przedwojennego Pajęczna. Czy są w stanie rozpoznać miasto na czarno-białych archiwalnych fotografiach? „Obejrzałam zdjęcia i zadziwiłam się, że historia naszego miasteczka jest taka różnorodna i że różni ludzie żyli tutaj razem!” – mówi pani Helena. „Jestem mieszkanką Pajęczna od 30 lat i dopiero dzisiaj, dzięki udziałowi w tej wycieczce, dowiedziałam się, że w Pajęcznie znajdowało się getto” – dodaje pani Mariola. „Chciałbym, aby teren dawnego cmentarza żydowskiego został oznaczony. Może uda się to zrobić tym młodym ludziom!” – wyraża nadzieje pan Krzysztof, mieszkaniec Pajęczna.
Zorganizowana przez uczniów wycieczka „śladami pajęczańskich Żydów” wieńczyła udział pajęczańskich licealistów w programie Szkoła Dialogu. Warsztaty Szkoły Dialogu były okazją do rozmów, niekiedy po raz pierwszy, o żydowskiej kulturze i obecności Żydów w Polsce w czasach przedwojennych. Uczestnicy warsztatów, w czasie przygotowywania projektu, spotykali się z najstarszymi mieszkańcami Pajęczna, p. Krzysztofem Strausem – lokalnym historykiem – oraz p. Mieczysławem Dłubakiem, emerytowanym dyrektorem szkoły.
Oprócz wycieczki, efektem udziału uczniów w programie Szkoła Dialogu jest szkolna wystawa, a także film, samodzielnie nakręcony przez uczestników warsztatów.
Udział w projekcie dał nam wiele, nie tylko poznaliśmy historię i kulturę Żydów, dowiedzieliśmy się, jak wyglądało życie w Pajęcznie przed wojną, ale i poznaliśmy nowych ludzi – kolegów, z którymi współpracowaliśmy, osoby, z którymi przeprowadzaliśmy wywiady. Polecamy „Szkołę Dialogu”!
Uczestniczka projektu
Szkoła:
Zespół Szkół im. Henryka Sienkiewicza
Uczniowie:
klasa I i II liceum
Nauczycielka:
Bożena Szczerkowska
Ekspert:
Mieczysław Dłubak
Trenerki:
Anna Geller, Michalina Laskowska
Więcej informacji o Pajęcznie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
