Przemystka

Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Ziemi Kujawskiej

Muzyka w radiu RMF MAXXX stawała się coraz mniej słyszalna. Przez ułamek sekundy nastała zupełna cisza. W studiu nagrań zapaliła się czerwona lampka. Czas start! Prowadzący dziennikarz – Bartłomiej Seklecki – ciepło powitał Patrycję Radzimską i Weronikę Michalską, które reprezentowały uczniowski projekt zrealizowany w ramach Szkoły Dialogu. Padły liczne pytania. Rozmowa nie miałaby końca, gdyby tylko nie ograniczenia ramówki. Wiosną 2018 roku o żydowskiej historii powiatu radziejowskiego można było usłyszeć nie tylko na antenie RMF. Liczne artykuły pojawiły się w lokalnej prasie, m.in. w Gazecie Pomorskiej i Powiatowym ABC. Cała miejscowość żyła wydarzeniami organizowanymi przez uczniów z I klasy Technikum Ekonomicznego i II klasy Liceum Ogólnokształcącego w Zespole Szkół Rolniczego Centrum Kształcenia Ustawicznego (ZSRCKU) im. Ziemi Kujawskiej w Przemystce.

Nieoczekiwanym uwieńczeniem tego przedsięwzięcia, którego celem było ożywienie pamięci o radziejowskich Żydach, okazała się uroczysta Gala Szkoły Dialogu w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie 26 lutego 2019 roku.

Podczas podsumowania kolejnej edycji projektu w obecności ponad 1200 gości, w tym m.in. Prezydenta miasta Warszawy Rafała Trzaskowskiego, Wicemarszałka Senatu Bogdana Borusewicza, Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha, Ambasador Izraela w Polsce Anny Azari i Przewodniczącego Rady Fundacji Forum Dialogu Henryka Wujca, uczniowie z Przemystki otrzymali I nagrodę w kategorii „Wpływ na społeczność lokalną”.

Jury konkursowe zwróciło uwagę na zaangażowanie i poświęcenie włożone w działania. Poza zorganizowaniem finalnej wycieczki śladami dawnej społeczności żydowskiej dla słuchaczy z Uniwersytetu III Wieku, grupa uczniów zrealizowała liczne inne wydarzenia, które wykraczają poza założenia Szkoły Dialogu. Między innymi licealiści spotkali się z ze swoimi rówieśnikami oraz dziećmi ze szkoły podstawowej i gimnazjalnej oraz przedszkola, by opowiedzieć im o świętach i tradycjach żydowskich. Nie były to sztampowe lekcje. Dzieci nauczyły się grać w drejdla i własnoręcznie stworzyły maski na święto Purim. Społeczność Radziejowa i Przemystki miała także okazję wziąć udział w turnieju siatkówki, który upamiętniał lokalną żydowską drużynę MAKABI powstałą w 1930 roku.

Fot. Karolina Jastrzębska-Mitzner, Stanisław Niemojewski

Osoby ceniące sobie kulinaria mogły zaś spróbować żydowskich potraw podczas poczęstunku w ramach akcji pt. „Wiem co jem”, kiedy uczniowie rozdawali przechodniom macę i ciasteczka – tzw. uszy Hamana.

Dzięki tym działaniom radziejowianie dowiedzieli się, że ich miejscowość była jednym z pierwszych miast na Kujawach, w którym zamieszali Żydzi. Z 1432 roku pochodzą pierwsze wzmianki o ich obecności. Radziejowscy Żydzi utrzymywali się głównie z handlu. W 1919 roku wszystkie 12 sklepów, które istniały w mieście, prowadziły żydowskie rodziny. Tuż przed wybuchem wojny Żydzi stanowili 20% całej populacji miasta. Niestety, żydowską kartę w historii Radziejowa zakończyła masowa eksterminacja rozpoczęta w marcu 1942 roku.

W ramach projektu Szkoły Dialogu z jednej strony uczestnicy pogłębiali swoją wiedzę o lokalnej żydowskiej historii i dekonstruowali stereotypy dzięki pomocy trenerów Forum Dialogu, a z drugiej uczyli o tym dalej swoich rówieśników i sąsiadów.

Rezultatem tej pedagogiki była chęć młodych ludzi do wzięcia sprawy we własne ręce. Według uczestników poczucie sprawczości było kluczem do ich sukcesu.

Projekt nie miałby, jednakże szansy realizacji, gdyby młodzież nie zaangażowała lokalnych partnerów. Między innymi była to dyrekcja wraz z kadrą nauczycielską ze szkoły ZSRCKU w Przemystce, właściciele Izby Regionalnej w Radziejowie, Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Franciszka Becińskiego oraz Burmistrz Miasta Radziejów Sławomir Bykowski. Nagrody ufundowali prywatni sponsorzy: restauracja „Gęsia Nóżka”, firma „Presmet”, ZPS „AS” A. i S. Wiśniewscy, Drukarnia Piotrków Kujawski.

Kolejnym sukcesem uczniów jest to, że projekt nie zakończył się wcale. Grupa realizuje kolejne działania. Historia, którą opowiedzieli zyskała na znaczeniu i nadal żyje wśród mieszkańców Radziejowa oraz okolic.

Forum Dialogu to organizacja, która w dzisiejszym świecie jest niezwykle potrzebna, szczególnie młodym ludziom. Dzięki niej mogliśmy sami odkryć historię Zamościa i wspólnie z klasą przygotować coś niezwyczajnego.

Karolina, uczestniczka warsztatów

Bardzo podoba mi się idea uświadamiania ludzi o historii Żydów związanych z ich miastem, ponieważ znaczna część społeczeństwa ocenia nie tylko Żydów, ale ogólnie mniejszości narodowe po odgórnie przyjętych stereotypach. Warto mieć okazję do poznania wszystkiego z innej strony, daje to możliwość wyrobienia własnego, niewymuszonego zdania.

Uczestniczka warsztatów

Przemystka

Szkoła: Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Ziemi Kujawskiej
Uczniowie: klasa I Technikum Ekonomicznego i klasa II Liceum Ogólnokształcącego
Nauczyciele: Mariusz Bentkowski, Anna Watkowska
Trenerzy: Karolina Jastrzebska-Mitzner, Stanisław Niemojewski

Darczyńcy

Projekt sfinansowany ze środków Friends of the Forum, Conference on Jewish Material Claims Against Germany oraz darowizn od osób prywatnych i instytucji wspierających Forum Dialogu w Polsce i za granicą.

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

logo 2