| 2018 | 2012 |
Sierpc
Gimnazjum Publiczne im. bp. Leona Wetmańskiego
Gimnazjum Publiczne im. bp. Leona Wetmańskiego
| 2018 | 2012 |
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2014
Gimnazjaliści z Sierpca w czasie trwania warsztatów musieli zmierzyć się z zasłyszanymi opowieściami o Żydach, nie wiadomo – legendami czy prawdą, zweryfikować poglądy, samodzielnie poszukać informacji w czeluściach historii. Potem zestawili miasto dawniej i dziś – zdjęcia umieścili tuż obok siebie, żeby różnica biła w oczy. Zamiast drewnianej synagogi z dwoma wieżyczkami i cebulastymi hełmami… zwykły dom mieszkalny. Naprzeciwko był żydowski targ rybny – dziś stacja benzynowa. Jedynie z widokiem ulicy Żwirki i Wigury jest łatwiej – stary drewniany dom zachował się do dziś w dawnej dzielnicy żydowskiej. Gmina żydowska istniała w Sierpcu od XVIII wieku, wówczas utworzono również dzielnicę żydowską w lewobrzeżnej części miasta, która w połowie XIX wieku liczyła około 140 domów. Znajdowały się tam 3 synagogi, 6 domów modlitwy oraz mykwa. Główna synagoga była usytuowana na ulicy Żwirki i Wigury, przy skrzyżowaniu z ulicą 11 Listopada. Przed II wojną światową w Sierpcu działały liczne żydowskie stowarzyszenia i organizacje, zarówno kupieckie i gospodarcze, jak i towarzyskie oraz religijne.
W 1921 roku ludność żydowska stanowiła 43% mieszkańców miasta. W 1939 roku Niemcy spalili synagogę i zaczęły się wysiedlenia ludności żydowskiej do Jabłonnej, skąd wysiedleńcy mieli się udać do Generalnego Gubernatorstwa. Około 500 pozostałych Żydów od 1940 zamieszkiwało getto obejmujące ulice Browarną, Górną i Kilińskiego. 6 stycznia 1942 roku rozpoczęła się likwidacja getta – Żydzi zostali przewiezieni do Auschwitz i Treblinki. Po wojnie jedynie garstka Żydów powróciła do Sierpca.
Dla uczniów sierpeckiego gimnazjum fakt, że ponad 70 lat temu ich miasto było wielokulturowe i w dużej części zamieszkiwane przez ludność żydowską nie był zupełną nowością. Ambitni gimnazjaliści potrafili również wskazać większość materialnych śladów po dawnych mieszkańcach Sierpca. A jednak podczas warsztatów Szkoły Dialogu okazało się, że tematyka odmiennej kultury i religii żydowskiej była im nieznana i z ogromną ciekawością uczestniczyli w ćwiczeniach dotyczących tych zagadnień.
Oprócz współpracy z trenerkami Forum Dialogu uczniowie korzystali z pomocy dyrektora Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Sierpca, który doprecyzował historyczne informacje, jak również umożliwił uczniom dostęp do Księgi Pamięci Gminy Żydowskiej z Sierpca – bogatego źródła wiedzy na temat życia sierpeckich Żydów.
Wycieczka szlakiem sierpeckich Żydów, na którą uczniowie zaprosili kolegów, koleżanki, nauczycieli oraz władze miasta, rozpoczęła się od poczęstunku chałką i ciastem ze śliwkami. Podczas spaceru uczniowie wykorzystali znalezione w internecie wywiady i relacje osób pochodzenia żydowskiego zamieszkujących Sierpc przed wojną. Były to bardzo poruszające historie. Trzeba także dodać, że młodzi przewodnicy świetnie przygotowali projekt także od strony technicznej. Zaprojektowali eleganckie zaproszenia, zorganizowali sprzęt nagłaśniający i przygotowali prezentację multimedialną z ciekawymi fotografiami. Pierwszym punktem na trasie był drewniany budynek dawnej biblioteki żydowskiej, jeden z nielicznych ocalałych reliktów obecności Żydów w Sierpcu.
Następnie minąwszy rzekę Sierpienicę, wycieczka skierowała się do dawnej dzielnicy żydowskiej, gdzie przedstawiono tzw. żydowski targ rybny oraz przybliżono zasady kuchni koszernej. Dodatkowo pokazano i opowiedziano o Domu Rabina. W tych okolicach istniało także podczas II wojny światowej getto dla sierpeckich Żydów. Niewielu z nich ocalało, mimo pomocy polskich sąsiadów, o czym również informowali uczniowie. Przybliżono również dramatyczne dzieje synagogi sierpeckiej i niezwykłe losy ocalałego z Zagłady żydowskiego mieszkańca miasta – Leona Gągały, który obecnie mieszka w Izraelu i niezwykle ciepło wypowiada się o swoich polskich przyjaciołach.
Ostatnim punktem wycieczki była wizyta na dawnym cmentarzu żydowskim, gdzie uczniowie opowiedzieli o jego dawnych i najnowszych dziejach, oczyszczeniu terenu świętego miejsca przez uczniów szkoły oraz wystawionym lapidarium upamiętniającym pomordowanych sierpeckich Żydów. Tam też uczestnicy wycieczki zapalili znicze, co było wspólnym gestem kończącym spacer.
Dzięki projektowi nabyłem nowe umiejętności. Nauczyłem się pracować w grupie, zbierać informacje z różnych źródeł, dokonywać selekcji tych informacji. Nauczyłem się także planować swoją pracę. Być odpowiedzialnym za grupę. Stałem się bardziej systematyczny i dokładny w swojej pracy.
Maciek, uczestnik warsztatów
Na początku realizacji projektu nie miałem pojęcia o żydowskich mieszkańcach naszego miasta, a przecież chodzili tymi samymi ulicami co ja. Kto by pomyślał, że przed wojną Żydzi stanowili „kręgosłup” handlu w Sierpcu, byli rzemieślnikami, a jeden z nich był nawet lekarzem i być może leczył moich przodków.
Sebastian, uczestnik warsztatów
Szkoła:
Gimnazjum Publiczne im. bp. Leona Wetmańskiego
Wyróżnienie:
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2014
Uczniowie:
klasy II-III
Nauczyciele:
Dorota Ossowska, Paweł Szablewski
Ekspert:
Tomasz Kurkowski
Trenerki:
Ewelina Bartosik, Katarzyna Czajkowska
Więcej informacji o Sierpcu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Program Szkoła Dialogu w Sierpcu został zrealizowany dzięki wsparciu DORIS HAIMS, HEIDI URICH, DOULASA M. COHENA, ELIASA SAVADY, SUSAN i ROSSA NEISULERÓW, DR. DOROTHY K. LIPSKY i SANDRY K. KRISCH.
Projekt zrealizowany dzięki wsparciu Dutch Jewish Humanitarian Fund.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
