| 2017 |
Starachowice
Gimnazjum nr 4
im. Polskich Noblistów
Gimnazjum nr 4
im. Polskich Noblistów
| 2017 |
Dzisiejsze Starachowice powstały z połączenia dwóch miast – osady fabrycznej i wsi Starachowice oraz miasta Wierzbnik. To w Wierzbniku spotkać można było oddanych syjonistów i pobożnych ortodoksów – członków społeczności żydowskiej, która stanowiła jedną trzecią wszystkich mieszkańców miasta. Gmina w Wierzbniku, powstała w XIX wieku, gromadziła Żydów z pobliskich miejscowości, m.in. Wąchocka. Dzisiaj przypomina o nich Izba Pamięci Żydów Starachowic-Wierzbnika oraz imponujący kirkut z zachowanymi niemal 500 macewami. Do upamiętnienia żydowskiej historii miasta przyczynili się wiosną 2017 roku we wspaniały sposób uczniowie Gimnazjum nr 4 im. Polskich Noblistów, uczestnicy Szkoły Dialogu.
Na początku warsztatów wiosennego semestru Szkoły Dialogu uczniowie sami przyznawali, że o starachowickich Żydach wiedzą niewiele bądź nic. Z pomocą trenerów odkryli najważniejsze informacje dotyczące historii i kultury żydowskiej, nie zaspokoiło jednak to ich ciekawości. Pojawiało się wiele pytań o szczegóły związane z zasadami religii. Ogromnym zaskoczeniem była wizyta pod koniec drugiego warsztatu – gimnazjalistów odwiedzili dyrektor szkoły Anna Salamon, wiceprezydent Starachowic Jerzy Miśkiewicz, pochodzący ze Starachowic i pracujący w łódzkiej Gminie rabin Dawid Szychowski oraz Agnieszka Malinowska, doktorantka Uniwersytetu Jana Kochanowskiego zajmująca się żydowską historią Starachowic. Spotkanie trwało ponad godzinę, w czasie której goście odpowiadali na wiele pytań dotyczących codziennego życia rabina, modlitw w synagodze czy świąt żydowskich.
Młodzi starachowiczanie zdecydowali się przygotować grę miejską łącząc podstawowe wiadomości dotyczące kultury żydowskiej z historią wierzbnickiej społeczności. Przed jej premierą jednak wykonali ogrom innych działań – przygotowawczych i upamiętniających. Źródłem wiedzy na temat lokalnej historii były nie tylko źródła książkowe i internetowe, ale też bezpośrednie relacje – uczniowie przeprowadzili wywiad z panem Szymonem Snopczyńskim pamiętającym wojenne czasy, dotarli do spisanych wspomnień świadków. Wsparciem była również wicedyrektor Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach Wioletta Sobieraj.
Uczestnicy Szkoły Dialogu zdecydowali się podzielić się swoją wiedzą ze wszystkimi uczniami swojej szkoły. Zainspirowani formą warsztatów zorganizowali 15-minutowe prezentacje na różne tematy – o cmentarzu żydowskim, synagodze, symbolice macew i samej Szkole Dialogu, które przedstawili w każdej klasie swojego Gimnazjum – razem wysłuchało ich około 220 osób! Dodatkowo na korytarzu szkolnym i w pracowni języka polskiego uczniowie stworzyli miejsca poświęcone historii starachowickich Żydów – tablice ukazujące lokalną społeczność żydowską sprzed wojny.
Ukoronowaniem działań uczniów była zorganizowana 10 czerwca gra miejska „Oni też tworzyli historię naszego miasta”. Uczestnicy gry – starachowiccy harcerze oraz dołączający po drodze mieszkańcy – przemierzali trasę spotykając na niej kolejnych przewodników. Na każdej ze „stacji” – na cmentarzu i rynku, przy budynku Judenratu, w miejscu dawnej synagogi oraz obozu pracy – w różnej formie przekazywano cenne informacje dotyczące historii starachowickich Żydów oraz wyznaczano zadania do wykonania. Po ich wykonaniu uczestnicy otrzymywali fragment cytatu z Talmudu, który mieli na koniec wycieczki złożyć w całość. Powstało hasło „Kto popełnił dwa razy ten sam grzech, ten nie uważa go już za grzech”, które pozostawiono uczestnikom pod rozwagę.
Pod koniec czerwca 2017 roku uczniów odwiedził także wyjątkowy gość – Ocalały z Holokaustu i pochodzący ze Starachowic pan Howard Chandler, który podzielił się swoimi wspomnieniami i refleksjami z uczniami Gimnazjum nr 4.
Spotkanie, prezentacje, wystawy i gra miejska to jeszcze nie koniec działań gimnazjalistów ze Starachowic. Absolwenci Szkoły Dialogu zdecydowali się kontynuować swoje działania także w nowym roku szkolnym. W planach mają m.in. przedstawienie teatralne oraz konkurs na najciekawszą prezentację multimedialną o tematyce żydowskiej.
Zaangażowanie i energia młodych starachowiczan pozwoliły na stworzenie imponującego projektu. W ich komentarzach po zakończeniu programu widać było pasję, nowe zdolności organizacyjne i liderskie oraz ogrom nabytej wiedzy na tematy żydowskie. Uczniowie stwierdzili, że najtrwalszy ślad po programie pozostanie w ich sercach. Jak napisała uczestniczka Aleksandra „Teraz czuję się częścią także ich historii. Mam ją głęboko w sercu”.
Szkoła:
Gimnazjum nr 4 im. Polskich Noblistów
Uczniowie:
grupa uczniów z klas II
Nauczyciel:
Barbara Góźdź
Eksperci:
wiceprezydent Jerzy Miśkiewicz, rabin Dawid Szychowski, Agnieszka Malinowska
Trenerzy:
Karolina Jastrzębska-Mitzner, Stanisław Niemojewski
Więcej informacji o Starachowicach znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
