Warszawa

Z żydowską historią Włoch związanych też jest kilka postaci, m.in. postać Jana Chrościńskiego, miejscowego proboszcza, który w czasie wojny organizował pomoc dla potrzebujących. Między innymi otworzył dzielnicową stołówkę, która dożywiała również mieszkańców getta oraz wystawiał katolickie metryki urodzenia Żydom. Drugą postacią jest Witold Liliental, pisarz i publicysta, urodzony tu na kilka miesięcy przed rozpoczęciem wojny w zasymilowanej rodzinie o żydowskich korzeniach. Na „podwarszawskich“ Włochach spędził kilka lat dzieciństwa, w roku 1949 wraz ze swoją matką wyjechał do Republiki Południowej Afryki, a obecnie mieszka w Kanadzie.

To właśnie na Włochach mieści się Gimnazjum nr 113, w którym w jesieni i zimie 2013 roku odbywały się warsztaty Szkoły Dialogu prowadzone przez trenerki Forum Dialogu, Jagodę Jabłońską i Kasię Niewczas. W ramach prowadzonych przez dziewczyny warsztatów uczniowie tamtejszego gimnazjum poznawali żydowską historią Polski i Warszawy, jak również żydowską historią miejsca, w którym znajduje się ich szkoła.

Uczniowie biorący udział w warsztatach zadawali pytania, chętnie wchodzili w dyskusje i otwarcie dzielili się swoimi refleksjami. W trakcie wycieczki po Warszawie zorganizowanej dla uczniów przez trenerki, z zaangażowaniem rozmawiali z właścicielem odwiedzonego sklepu koszernego i z ciekawością reagowali na kwestie dotyczące judaizmu w ogóle. Zastanawiali się czym jest koszer, czym kipa, czemu służyć ma obrzezanie i czym święta w judaizmie podobne są do tych w katolicyzmie. Jak wyglądało życie w getcie, jak się z niego uciekało i ilu Żydów mieszkało w Polsce w międzywojniu? Poza tym jaką rolę w judaizmie pełnią kobiety i czym się różni Żyd pisany dużą literą, od tego, który pisany jest małą literą. Czy są też Żydzi, którzy nie wyznają judaizmu? I czy Żyd, który nie jest religijny jest jeszcze Żydem?

W ramach realizowanego przez siebie projektu kończącego Szkołę Dialogu uczniowie postanowili zgłębić historię swojej dzielnicy i zdecydowali się nakręcić film dotyczący społeczności żydowskiej mieszkającej przed wojną na Włochach i życia w tamtejszym getcie. Spotykali się w bibliotekach, grzebali w archiwach i odwiedzili pana Jana Kosińskiego, mieszkańca Włoch, którego rodzina w czasie wojny ukrywała w swoim domu żydowską dziewczynę.

To właśnie na jego historii został luźno oparty scenariusz projektowego filmu ”Pamiętamy”. Fabuła opowiada o rodzinie przechowującej Żydów, później odkrytych i zabranych przez gestapo do obozu. W filmie młodzież z Szarych Szeregów działająca na Włochach organizuje zakończoną powodzeniem akcję mającą na celu odbicie przyjaciół.

Ostatnim etapem projektu była premiera zorganizowana w swojej szkole. Uczniowie zadzwonili do lokalnej gazety, do TVP, TVN oraz do Polsatu. Oprócz rodziców i kolegów oraz koleżanek ze szkoły uczniowie zaprosili również burmistrza dzielnicy, księdza proboszcza i pana Kosińskiego. W sumie obejrzeć zmontowany i nakręcony przez uczniów film przyszło około 60 osób. Młodzież biorąca udział w Szkole Dialogu oprócz filmu zaprezentowała przybyłym również scenariusz powstałego projektu i zdjęcia z przygotowań. Częstowali ciastem i odpowiadali na pytania zainteresowanych. Pod koniec każdy z gości został pożegnany dyplomem przygotowanym przez uczniów i wręczonym przez dyrektora szkoły.

Więcej informacji o Warszawie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.