Szkoła Dialogu w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Matejki

| 2014 |

„Tutaj były dwie bóżnice. Jedna bóżnica była tutaj, jak się idzie na Klasno, tu, z Rynku Głównego, tam jest taki placyk. Druga bóżnica jest na Klasno, tamta która ma być cośkolwiek odremontowana. Tam, bo tam było jeszcze większe zbiorowisko – takie, po prostu, młodsze miasto, poza centrum Wieliczki” – opowiada p. Adam Pietras, mieszkaniec Wieliczki. Uczniowie słuchają. Za chwilę pójdą zobaczyć opisywane miejsca. Popatrzą na nie tak, jakby widzieli je po raz pierwszy. Potem poszukają archiwalnych zdjęć, poczytają o przedwojennej Wieliczce.

Dowiedzą się, że Żydzi mieszkali w Wieliczce i Klasnem (dawniej pobliska miejscowość, dziś dzielnica Wieliczki) od średniowiecza. Handlowali solą, alkoholem, mieli swoje zakłady i sklepiki w wielickich sukiennicach.

W Międzywojniu w mieście kwitło żydowskie życie kulturalne i religijne. Działały partie polityczne i kluby sportowe. Przed wybuchem II wojny światowej Żydów w Wieliczce było około 4 tys., co stanowiło prawie połowę ludności. W maju 1941 r. w mieście powstało getto, w którym zgromadzono około 7 tys. Żydów. Do 1942 r. byli oni systematycznie rozstrzeliwani na cmentarzu żydowskim. W marcu i kwietniu 1944 r. w kopalni soli w Parku św. Kingi powstał obóz pracy przymusowej dla Żydów, do którego przywieziono około 1700 osób. Po wojnie do Wieliczki wrócili jedynie nieliczni Żydzi ocaleni z Holokaustu.

Zainteresowanie lokalną historią zostało w wielickich licealistach obudzone podczas warsztatów Szkoły Dialogu, o czym świadczą słowa jednej z uczestniczek: „Najbardziej interesowało mnie odkrywanie historii tego miasta. Było to cennym i zabawnym doświadczeniem. Dzięki tym warsztatom miałam motywację do działania i odkrywania nowych historii.” Uczniowie chętnie brali udział w dyskusjach i dzielili się swoimi opiniami na podejmowane tematy. „Podczas zajęć mogliśmy bez obaw wyrażać swoje zdanie i nikt nas za to nie oceniał. Wiele informacji, dobra zabawa oraz integracja – tymi słowami mogę określić nasz cykl spotkań” – tak spotkania z trenerkami Forum Dialogu, Magdaleną Ogieniewską i Weroniką Romanik, opisywała jedna z licealistek z Wieliczki. Podczas ostatniego warsztatu zorganizowały one spotkanie z p. Jadwigą Dudą – lokalną aktywistką, pracowniczką miejskiej biblioteki i organizatorką spotkań „Wieliczka – Wieliczanie”. Pani Duda opowiedziała uczniom o swojej pracy, poleciła lektury dotyczące historii miasta i jej żydowskich mieszkańców, a także zachęcała do przeprowadzenia wywiadów ze starszymi mieszkańcami Wieliczki, którzy pamiętają czasy przedwojenne.

Główną częścią projektu uczniów stały się warsztaty przygotowane dla młodszych kolegów z VI klasy szkoły podstawowej. Wzięli oni udział w interaktywnej wycieczce śladem wielickich Żydów. Wymyślona przez uczniów nazwa projektu „Braci się nie traci” nawiązuje do przesłania Jana Pawła II, w którym nazwał wyznawców judaizmu „starszymi braćmi w wierze”. Uczniowie udali się na Rynek, pod Starą Synagogę i na cmentarz żydowski, gdzie złożyli pomalowane wcześniej kamienie.

Po wycieczce młodzież przesłała pisemne sprawozdanie wzbogacone dokumentacją fotograficzną i wynikami ankiety dotyczącej wiedzy uczniów podstawówki o społeczności żydowskiej przed i po wycieczce. Dodatkowo, uczniowie załączyli wspomniane nagranie wywiadu z p. Adamem Pietrasem – mieszkańcem Wieliczki pamiętającym czasy przedwojenne.

Zdobyliśmy nowe umiejętności, jak wzajemna pomoc czy współpraca. Nauczyliśmy się słuchać, rozmawiać, dyskutować i wyciągać wnioski.

Uczestnik warsztatów

Teraz wiem, jak ważne jest poznawanie nie tylko świata, ale ludzi i zwyczajów. Nie można zamykać się na innych.

Uczestnik warsztatów

Przede wszystkim odczułam, iż w grupie wspólnymi siłami można naprawdę wiele osiągnąć.

Uczestniczka warsztatów

Myślę, że gdyby ludzie podchodzili do siebie z większym dystansem, to w naszym narodzie wiele kwestii wyglądałoby znacznie lepiej. Niestety, mimo iż każdy człowiek jest do siebie bardzo podobny, to ludzie traktują siebie wzajemnie jak kogoś obcego.

Uczestniczka warsztatów

Wydaje mi się, że gdyby w szkołach było więcej tego typu projektów, a zwłaszcza wspólnych rozmów, które naprawdę wiele dają, młodzi obywatele naszego kraju od początku swojego życia dzięki takim projektom uczyliby się miłości do drugiego człowieka.

Uczestniczka warsztatów

Wieliczka

Szkoła:
Liceum Ogólnokształcące im. Jana Matejki
Uczniowie:
II i III klasy
Nauczycielka:
Justyna Urbaniec
Ekspertka:
Jadwiga Duda
Trenerki:
Magdalena Ogieniewska, Weronika Romanik

Więcej informacji o Wieliczce znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Darczyńcy

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.

FOF właściwe