| 2014 |
Wyszogród
Zespół Szkół im. Jana Śniadeckiego
Zespół Szkół im. Jana Śniadeckiego
| 2014 |
Wyszogród. Jedno z najstarszych miast nie tylko Mazowsza, ale i Polski. Żydowscy kupcy i rzemieślnicy odgrywali istotną rolę w jego rozkwicie jeszcze w XV i XVI w, ale wojny, zarazy i kryzysy gospodarcze w późniejszych wiekach, a także wielki pożar w 1801 r. mocno doświadczyły wszystkich mieszkańców miasta.
W międzywojniu w Wyszogrodzie mieszkało 4297 osób, z czego ponad połowa, bo 57 proc., to byli Żydzi. Angażowali się w lokalną politykę, mieli swoich przedstawicieli w Radzie Miasta, Leibish Gemach był zastępcą burmistrza. Funkcjonowała tu samodzielna gmina żydowska. Stał murowany budynek synagogi projektu Dawida Friedlandera. Potem przyszła wojna, a Żydów z Wyszogrodu spotkał tragiczny los.
Co o wyszogrodzkich Żydach wiedzą obecni mieszkańcy miasta, młodzież? Co wiedzą o rodzinie Kronenbergów czy o Nahumie Sokołowie, przywódcy i ideologu ruchu syjonistycznego, pisarzu, tłumaczu, pionierze hebrajskiego dziennikarstwa? Czy potrafią wskazać granice getta? Miejsce, gdzie stała synagoga?
Młodzież z Zespołu Szkół w Wyszogrodzie wiedzę o żydowskiej społeczności miasta miała znikomą. Zmieniły to dopiero warsztaty prowadzone przez trenerki Forum Dialogu, Agatę Jaworską i Hannę Zielińską.
Uczniowie drugiej klasy, którzy wzięli udział w programie Szkoła Dialogu, poznali historię, kulturę i religię Żydów. Dużo dyskutowali o relacjach polsko-żydowskich. Starali się je zrozumieć, wyciągnąć wnioski. W ramach programu zorganizowali wycieczkę „Śladami wyszogrodzkich Żydów”, na którą zaprosili uczniów z gimnazjum i liceum. Wiedzą zdobytą na warsztatach chcieli podzielić się z innymi. Pokazać trochę inną historię miasta. Poszli zatem w miejsce po synagodze, po której zachowały się jedynie schody, bo w 1939 r. rozebrali ją Niemcy. Zatrzymali się w miejscu, gdzie kiedyś stała mykwa, a dzisiaj jest Muzeum Wisły. Zaszli na rynek, gdzie przystanęli przy kilku domach. Kiedyś mieszkały w nich żydowskie rodziny. Na niektórych budynkach wciąż widać zdobienia – gwiazdy Dawida czy ślady po mezuzie. Podeszli jeszcze pod dom należący do rodziny Kronenbergów.
Zaszli również na cmentarz żydowski. Symbolicznie obwiązali sznurkiem granice getta, które w 1941 r. utworzono między ulicami Rębowską, Kościelną, Płocką, Ogrodową i Starym Rynkiem. Podczas likwidacji getta, jego mieszkańców wywieziono do Czerwińska, Nowego Dworu, Działdowa, a potem do Generalnego Gubernatorstwa, przede wszystkim do Słupi Nowej. Dalej już do obozów zagłady.
Uczniowie pokazali jeszcze uczestnikom wycieczki archiwalne fotografie, a po zakończonym spacerze wszyscy razem przeszli do szkoły na spotkanie z Ryszardem Gortatem. Opowiedział on młodzieży historię swojej rodziny – o tym, jak w czasie wojny ukrywali żydowską dziewczynkę.
Po warsztatach Forum Dialogu zrozumiałam, skąd wzięły się wszelkie awersje i stereotypy dotyczące społeczności żydowskiej. Teraz zupełnie inaczej będę patrzeć na Żydów. Przede wszystkim bardziej ich teraz szanuję, a moim marzeniem stał się wyjazd do Izraela i nawiązania kontaktu z tymi ludźmi.
Uczestniczka warsztatów
Szkoła:
Zespół Szkół im. Jana Śniadeckiego
Uczniowie:
klasa 2 A
Nauczycielki:
Agnieszka Bor, Iwona Kowalewska
Ekspert:
Zbigniew Leszczyński
Trenerki:
Agata Jaworska, Hanna Zielińska
Więcej informacji o Wyszogrodzie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
