Sławatycze
Odbudowujemy więzi
Odbudowujemy więzi
październik 2012
W październiku 2012 roku Alan Metnick powrócił do Sławatycz aby ponownie spotkać się z już nie uczestnikami, a absolwentami Szkoły Dialogu. Powracając do uczniów Zespołu Szkół w Sławatyczach gość był szczególnie zainteresowany jak warsztaty i doświadczenie Szkoły Dialogu wpłynęły na młodzież. Był pod dużym wrażeniem sławatyckiej młodzieży oraz ich opiekunki, pani Jolanty Buczek, która pokazała mu eseje uczniów dotyczące trudnych wydarzeń z lokalnej historii.
Po spotkaniu powiedział: „Po wysłuchaniu uczniów było dla mnie jasnym, że ci młodzi ludzie rozumieją moralne implikacje, które wynikają z warsztatów organizowanych przez Forum Dialogu. Dobro, nie zło, jest przekazywane następnym pokoleniom. To dzieje się w Sławatyczach”.
wrzesień 2011
Alan Metnick, członek stowarzyszenia potomków Żydów sławatyckich, spotkał się z uczniami Zespołu Szkół w Sławatyczach we wrześniu 2011 roku w trakcie warsztatów Szkoły Dialogu prowadzonych w ich szkole. Pan Metnick był już wcześniej zaangażowany w upamiętnianie lokalnej historii żydowskiej, m.in. jako inicjator restauracji żydowskiego cmentarza w Sławatyczach w 2009 roku. Gość spotkał się z uczniami i opiekunami w szkole, po czym wszyscy uczestnicy spotkania wspólnie odwiedzili miejscowy kirkut. Dziadkowie pana Metnicka wyemigrowali do USA na przełomie wieku XIX i XX. Gość przyznał uczniom, iż żałuje, że nie pytał więcej swych przodków o ich życie w Sławatyczach.
Dla pana Metnicka, który od 2005 roku działa na rzecz upamiętniania historii sławatyckich Żydów, spotkanie lokalnej młodzieży zaangażowanej w poznawanie żydowskiej przeszłości było bardzo ważnym wydarzeniem. Jak powiedział po wizycie: „Mam nadzieję, że moja dzisiejsza obecność przyczyniła się w jakimś stopniu do świetnej pracy, którą tutaj prowadzicie. Poczyniłem pewne zobowiązania względem uczniów, których mam zamiar dotrzymać. To utrzyma mnie bardzo zaangażowanym w kwestie Polski i Sławatycz w przyszłości”.
Marcin Dziurdzik sierpień 16th, 2017
Posted In: PL Spotkania
wrzesień 2015
W piątek 4 września 2015 delegacja z Milwaukee Jewish Federation spotkała się z absolwentami Szkoły Dialogu z Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Matejki w Wieliczce. W czasie warsztatów integracyjnych uczestniczki i uczestnicy mieli okazję nie tylko poznać swoje hobby ale porozmawiać również o bardziej fundamentalnych kwestiach dotyczących zmieniania świata na lepsze. Goście byli też bardzo ciekawi opinii polskiej młodzieży dotyczącej różnych kwestii społeczno-politycznych w Polsce i Europie.
Następnie udali się na wycieczkę w czasie której poznali lokalną żydowską historię oraz zobaczyli synagogi, domy oraz sklepy, które przed wojną należały do wieliczańskich Żydów. Wycieczka zakończyła się na cmentarzu, którym będzie opiekowała się społeczność LO im. J. Matejki w Wieliczce.
Marcin Dziurdzik sierpień 11th, 2017
Posted In: PL Spotkania
wrzesień 2015
We wrześniu 2015 uczestnicy wizyty studyjnej z Izraela, pośród których byli wykładowcy, dziennikarze, ludzie mediów i działacze społeczni, spotkali się z absolwentami programu Szkoła Dialogu w Krasnosielcu, którzy oprowadzili ich śladami żydowskich mieszkańców miasta.
Mimo, że w Krasnosielcu nie pozostało zbyt wiele materialnych zabytków po żydowskich mieszkańcach, uczniowie znaleźli i zaprezentowali gościom bardzo dużo znalezisk historycznych o wielokulturowej przeszłości Krasnosielca. Po powrocie do kraju po wizycie, uczestnicy spotkania przesłali z Izraela wrażenia i wspomnienia z tego dnia.
Janina Kahn-Horwitz wspomina spotkanie w Krasnosielcu:
„Byłam pod wrażeniem tego, z jaką powagą i zapałem wzięliście udział w tym projekcie, aby dowiedzieć się więcej o żydowskiej historii i pamięci o Żydach w Krasnosielcu. (…) Obyście kontynuowali naukę przez całe swoje życie, ucząc się więcej o sobie i innych, aby świat stał się lepszym miejscem, na którym panuje pokój”.
Sigal Farber napisała:
„Dla mnie, Izraelki, córki Żydów, bardzo wzruszające było doświadczenie tego, że wyszukaliście informacje, a następnie poprowadziliście nas śladami żydowskiej historii Waszego miasta”.
Marcin Dziurdzik sierpień 11th, 2017
Posted In: PL Spotkania
czerwiec 2017
W czerwcu 2017 roku do Polski przyjechał George Elbaum, Ocalały z Zagłady, wraz ze swoją żoną Mimi, synem Jordanem i synową Rebeccą. W czasie swojego pobytu w Polsce odwiedzili oni absolwentów Szkół Dialogu z mazowieckich miejscowości, w tym uczniów Publicznego Gimnazjum im. Prymasa Tysiąclecia w Grójcu, gdzie nauczycielką jest Małgorzata Andrychowicz, grójecka Liderka Dialogu.
Trudno rozmawiać z młodzieżą o Zagładzie szczerze, ale też z wyczuciem. Niemniej urodzony w Warszawie George Elbaum opanował tę sztukę do perfekcji. Autor “Bez wczoraj, bez jutra. Migawki z dzieciństwa w czasie Zagłady”, wydanej po polsku przy pomocy Forum Dialogu, historią swojego dzieciństwa w czasie wojny oraz dalszych losów w poruszył publiczność i zainspirował ożywioną dyskusję.
Podczas lektury książki Grójeccy uczniowie dowiedzieli się, że ich gość uwielbia słodycze – z tej okazji upiekli dla niego domowy sernik. Następnie zaprosili gości na wycieczkę śladami grójeckich Żydów przygotowaną przez uczniów w ramach programu Szkoła Dialogu.
Zapraszamy do obejrzenia relacji ze spotkań George’a Elbauma w Grójcu, Błoniu i Mszczonowie, która dostępna tutaj.
Program współfinansowany przez Malka and Pinek Krystal Scholarship Fund.
kwiecień 2015
W poniedziałek 13 kwietnia młodzież z Publicznego Gimnazjum im. Prymasa Tysiąclecia w Grójcu wzięła udział w niezwykłym spotkaniu. Do szkoły przybyła grupa 41 gości z Wielkiej Brytanii, w tym studenci London Business School, a także potomkowie żydowskich mieszkańców przedwojennej Polski. Grupa przyjechała do Polski aby uczestniczyć w Marszu Żywych, który odbywał się 16 kwietnia. Uczniowie przygotowali prezentację przedstawiającą ich projekt zrealizowany w ramach Szkoły Dialogu.
Na koniec spotkania jeden z gości powiedział: „W czasie takich spotkań – jak to dzisiejsze – odkrywamy, że choć mieszkamy w różnych miejscach na świecie, to jesteśmy TACY SAMI – i to jest piękne. Ale jednocześnie jesteśmy RÓŻNI – i to dopiero jest fascynujące! Jestem Żydem i jestem dumny, że nim jestem – wielu Żydów tak czuje. Podobnie zapewne mają Polacy – mogą być dumni z tego, kim są. Bo każdy z nas pragnie być KIMŚ, gdzieś przynależeć.”
Marcin Dziurdzik sierpień 11th, 2017
Posted In: PL Spotkania
październik 2012
Alan Silberstein, przyjaciel Forum Dialogu, odwiedził 2 października 2012 roku Piotrków Trybunalski, miasto pochodzenia oraz młodości jego ojca. W czasie swojej wizyty pan Silberstein spotkał się z uczniami I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie biorącymi udział w programie Szkoła Dialogu. Gość został przywitany przez dyrektora szkoły Henryka Michalskiego oraz opiekuna uczniów Janusza Błaszczyka.
Uczniowie, wcielając się w rolę przewodników, oprowadzili pana Silbersteina szlakiem piotrkowskich Żydów, który wcześniej przygotowali w ramach warsztatów Szkoły Dialogu.
Uczestnicy spaceru wspólnie odwiedzili również kamienicę przy Placu Czarnieckiego, w której w przeszłości mieszkał ojciec pana Silbersteina. Gość był pod dużym wrażeniem przygotowania i zaangażowania uczniów. Późniejsze spotkanie w szkolnym muzeum było okazją do bezpośrednich, serdecznych rozmów uczestników dotyczących nie tylko żydowskiej historii Piotrkowa.
Jak napisał po wizycie pan Silberstein, doświadczenie to pomogło mu lepiej zrozumieć polsko-żydowskie relacje, jak również poznać lepiej program Szkoły Dialogu.
Marcin Dziurdzik lipiec 12th, 2017
Posted In: PL Spotkania
październik 2012
Alan Silberstein, przyjaciel Forum Dialogu, odwiedził 2 października 2012 roku Piotrków Trybunalski, miasto pochodzenia oraz młodości jego ojca. W czasie swojej wizyty pan Silberstein spotkał się z uczniami I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie biorącymi udział w programie Szkoła Dialogu. Gość został przywitany przez dyrektora szkoły Henryka Michalskiego oraz opiekuna uczniów Janusza Błaszczyka.
Uczniowie, wcielając się w rolę przewodników, oprowadzili pana Silbersteina szlakiem piotrkowskich Żydów, który wcześniej przygotowali w ramach warsztatów Szkoły Dialogu.
Uczestnicy spaceru wspólnie odwiedzili również kamienicę przy Placu Czarnieckiego, w której w przeszłości mieszkał ojciec pana Silbersteina. Gość był pod dużym wrażeniem przygotowania i zaangażowania uczniów. Późniejsze spotkanie w szkolnym muzeum było okazją do bezpośrednich, serdecznych rozmów uczestników dotyczących nie tylko żydowskiej historii Piotrkowa.
Jak napisał po wizycie pan Silberstein, doświadczenie to pomogło mu lepiej zrozumieć polsko-żydowskie relacje, jak również poznać lepiej program Szkoły Dialogu.
Lipiec 2012
Uczennice I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego z Piotrkowa Trybunalskiego towarzyszyły przez cały dzień międzynarodowej grupie 40 uczestników piotrkowskiego Shabbatonu – spotkania Żydów pochodzących z tego miasta. Dla absolwentek Szkoły Dialogu była to wyjątkowa okazja spotkania z potomkami żydowskich mieszkańców swoich miejscowości.
Wspólne zwiedzanie Piotrkowa było bardzo emocjonującym przeżyciem dzięki wielu osobistym relacjom uczestników Shabbatonu. 4 Ocalałych z Zagłady piotrkowskich Żydów, którzy uczestniczyli w spotkaniu, opowiadało jak miasto wyglądało przed i w czasie wojny.
Relacje te wyjątkowo zainteresowały uczennice, zwłaszcza, że Ocalali opowiadali o swojej historii w języku polskim. Zwiedzanie miasta uwzględniało również wizytę na żydowskim cmentarzu, co dla wielu uczestników grupy stanowiło pierwszą szansę odwiedzenia grobów swoich przodków.
Uczennice z radością przyjęły zaproszenia na piątkową kolację szabatową i uczestniczyły we wszystkich punktach programu. Jacek Bykowski, przedstawiciel Urzędu Miasta, wyraził duże zadowolenie z przeprowadzenia Szkoły Dialogu w Piotrkowie oraz nadzieję na dalszą współpracę w tej dziedzinie.
Jagoda Szkarłat maj 16th, 2017
Posted In: PL Spotkania
czerwiec 2013
W ramach współpracy Forum Dialogu z jedną z największych amerykańskich organizacji edukacyjnych, Facing History and Ourselves, w dniach 17–24 czerwca 2013 roku gościła w Polsce delegacja żydowskich nauczycieli i edukatorów ze Stanów Zjednoczonych. Do najważniejszych punktów programu należało spotkanie gości z uczniami Liceum Ogólnokształcącego w Pińczowie – absolwentami Szkoły Dialogu 2013.
Licealiści zaprezentowali grupie edukatorów żydowską historię Pińczowa sięgającą drugiej połowy XVI wieku. Zaprosili także gości na spacer po swoim mieście śladami pińczowskich Żydów, który wcześniej przygotowali dla swoich kolegów w ramach warsztatów Szkoły Dialogu. Uczniowie-przewodnicy pokazali gościom miejsce pozostałe po żydowskim cmentarzu, odrestaurowaną synagogę z murem zbudowanym z odzyskanych fragmentów macew. Dzielili się z nimi osobistymi historiami związanymi z losem żydowskiego dziedzictwa w Pińczowie.
Wizyta w Pińczowie, a przede wszystkim zaangażowanie, entuzjazm i szeroka wiedza pińczowskich absolwentów Szkoły Dialogu, wywarły duże wrażenie na edukatorach. Gości wyjątkowo poruszył też dobór słów używanych przez uczniów – mówienie o Żydach jako „naszych sąsiadach”, a o ich losach – „naszej historii”. W swoich komentarzach goście podkreślali jak bardzo wizyta przygotowana przez uczniów pińczowskiego Liceum zmieniła ich obraz relacji polsko-żydowskich.
Jak napisał uczestnik wizyty Jack Lipinsky: „Wszystko to, czego nauczyłem się w czasie tej wizyty, będę przekazywał dalej w ramach moich zajęć. Będę opowiadał moim uczniom o historiach, które usłyszałem, miejscach, które widziałem oraz emocjach, które czułem”.
Jagoda Szkarłat maj 12th, 2017
Posted In: PL Spotkania
październik 2015
W październiku 2015 r. zaproszeni przez Forum goście ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii zwiedzali Warszawę i Kraków. Kolejnym ważnym punktem wizyty było spotkanie w Ożarowie z uczniami, którzy wzięli udział w programie Szkoła Dialogu w 2014 roku.
Przeczytaj relację Carol Weir, jednej z uczestniczek wizyty, o tym wyjątkowym spotkaniu:
„Czy ta podróż była jedynie efektem przypadków?
Kiedy przejeżdżaliśmy obok znaku „Ożarów” i wjeżdżaliśmy do miasta, poczułam, że brakuje mi tchu. Jestem nauczycielką, więc podróż do szkoły wydawała się całkiem naturalna, ale tym razem dobrze wiedziałam, że ta szkoła była inna. Nie chodziło o szkołę czy uczniów, ale o przyjazd do szkoły w miejscowości, gdzie moja Bubby (babcia) mieszkała jako mała dziewczynka. Uczniowie byli wspaniali – niezwykle uprzejmi, pełni entuzjazmu i tak ciekawi nas, jak my ich. Pierwsza część programu polegała na zapoznaniu się, przełamaniu lodów. Maję poznałam jako pierwszą, była mądrą i elokwentną dziewczyną. Maja to również imię mojej pierwszej prawnuczki, i obie miały bardzo podobne osobowości. Kiedy podzieliłam się tą myślą z Mają, która stała przede mną, zobaczyłam w jej oczach radość, i od razu nawiązała się między nami więź.
Następnie uczniowie pokazali nam filmową prezentację, która opisywała żydowską historię miasta i zawierała zdjęcia miejsc związanych ze społecznością żydowską. Niektóre z nich istnieją do dzisiaj. Przywiozłam ze sobą parę zdjęć Bubby z Kanady i poproszono mnie o pokazani ich uczniom. Pomyślałam, że zainteresują ich zdjęcia osoby, która mieszkała tutaj, ale wyjechała w 1920 roku.
Szukając informacji o mojej rodzinie, natknęłam się na adres, który według mnie był adresem domu mojego pradziadka. Z pomocą map Google udało mi się zlokalizować ulicę, która istnieje do dzisiaj! Jedna z nauczycielek zerknęła na adres, następnie objęła mnie i powiedziała, że dom mojego pradziadka był wyświetlony podczas prezentacji, a ona zabierze mnie do miejsca, gdzie ów dom stał.
W ramach projektu uczniowie wyszukali informacje i przygotowali wycieczkę po miejscach w Ożarowie związanych ze społecznością żydowską. Zatrzymaliśmy się na rynku, a potem udaliśmy się na cmentarz. Pomimo tego, że na nagrobkach nie było nazwisk moich krewnych (na ile mi wiadomo), kiedy tam stałam, owładnęło mną silne uczucie bycia wśród rodziny. W tym dniu przypadał akurat yahrzeit (4. rocznica śmierci mojej mamy).
Moja mama nigdy tu nie mieszkała, ale moc recytowanej dla niej modlitwy żałobnej w otoczeniu mojego męża, członków misji Forum Dialogu oraz młodych uczniów z Polski, na cmentarzu w mieście, gdzie urodziła się i mieszkała jej matka, było niezwykle emocjonalnym doświadczeniem, które pielęgnować będę przez całe życie.
Dalej prowadzeni przez nauczycielkę udaliśmy się na róg ulicy, gdzie kiedyś stał dom mojego pradziadka. Stojąc tam, czułam obecność mojego przodka, którego nigdy nie znałam, a którego imię poznałam zupełnie niedawno. Pozbierałam z ziemi kamienie, aby zabrać je ze sobą, i podzielić się nimi z rodzeństwem i kuzynami w domu.
Kiedy wróciliśmy na rynek, nastał czas pożegnania z nauczycielami i uczniami. Podzielili się z nami swoim miastem, ale i my dzieliliśmy się z nimi.
Uściskałam moją nową „rodzinę”, a jedna z uczennic powiedziała „Nie zapomnij pożegnać się ze „swoją” Mają”.
Na tę misję przyjechała Carol Weir, Żydówka z Kanady, ale wyjeżdżała z niej jako Carol Weir, Żydówka z Kanady, która odnalazła swoje polskie korzenie.
Czy był to przypadek, że nasza grupa udała się z wizytą do miasta, z którego pochodziła moja babcia? Czy był to przypadek, że pierwsza uczennica, którą poznałam, miała tak samo na imię, jak moja pierwsza wnuczka? Czy był to przypadek, że dom mojego pradziadka był zawarty w prezentacji? Czy był to przypadek, że mogliśmy stać na rogu ulicy, gdzie ten dom kiedyś się znajdował? Czy był to przypadek, że byliśmy w Ożarowie w rocznicę śmierci mojej mamy? Uważam, że nie. To wszystko miało się wydarzyć.”
Jagoda Szkarłat maj 11th, 2017
Posted In: PL Spotkania
czerwiec 2014
W czerwcu 2014 roku, podczas realizacji programu Szkoła Dialogu w Nasielsku, miało miejsce niezwykłe spotkanie. Uczestniczący w projekcie licealiści połączyli się przez Skype’a z Ocalałym z Zagłady Mauricem Chandlerem oraz Glennem Kurtzem, autorem książki pt. „Three Minutes in Poland: Discovering a Lost World in a 1938 Family Film”. W październiku 2014 Glenn Kurtz odwiedził szkołę wraz z grupą Ocalałych i potomków Żydów z Nasielska. Wydarzenia te miały duży wpływ na stosunek nasielskiej społeczności do lokalnego dziedzictwa żydowskiego, czym podzielił się z nami Glen Kurtz:
„W 2014 roku Forum Dialogu zorganizowało Szkołę Dialogu dla uczniów liceum w Nasielsku. Już wtedy od dwóch lat zbierałem informacje o tym mieście. Mój dziadek David Kurtz urodził się w Nasielsku w 1888 roku. W latach 1890 jako małe dziecko wraz z rodziną wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, ale do swojego miejsca urodzin powrócił latem w 1938 roku.
W tę podróż dziadek zabrał kamerę, którą na 3-minutowym filmie uchwycił żydowską społeczność Nasielska. Widać na nim podekscytowane dzieci, które przekrzykują się i machają; mieszkańców miasta wychodzących z synagogi po specjalnej uroczystości. Rok później Nasielsk został zajęty przez wojska niemieckie. Z 3000 nasielskich Żydów Zagładę przeżyła niecała setka. Film mojego dziadka zawiera jedyny znany ruchomy obraz tej utraconej społeczności. Moje poszukiwania skupiają się na identyfikacji osób na tych zapadających w pamięć obrazach.
Szkoła Dialogu stanowiła wspaniałą możliwość przywrócenia historii i losu żydowskich mieszkańców Nasielska do tożsamości miasta. Była to również okazja do tego, by ta historia przybrała rzeczywistą i personalna formę dla uczniów. Razem z dynamicznym i eksperckim zespołem Forum zaaranżowaliśmy dla uczniów dzień rozmowy przez Skype z Ocalonym, którego znalazłem podczas moich badań, jednym z rozentuzjazmowanych dzieci pojawiającym się na filmie mojego dziadka z 1938 roku. Ten wtedy 89-letni Ocalony był zaledwie szesnastolatkiem, kiedy uciekł z warszawskiego getta – był w tym samym wieku co uczniowie biorący udział w Szkole Dialogu w 2014 roku. Podzielił się z nimi wspomnieniami o tym jak przetrwał wojnę podając się za Polaka-katolika, tym samym pomógł uczniom zrozumieć realia historii, o której się uczyli.
Lekcje Szkoły Dialogu nadal mają pozytywny wpływ na współczesny Nasielsk. Latem 2016 r. grupa wolontariuszy o różnej narodowości i wyznaniu rozpoczęła prace przywrócenia i ponownego poświęcenia cmentarza żydowskiego w Nasielsku. Absolwenci Szkoły Dialogu, razem z obecnymi uczniami liceum, przedstawiciele władz miasta i zwykli mieszkańcy wzięli udział w sprzątaniu wieloletniego zaniedbania — chwastów i krzaków, a także goryczy i wspólnego niezrozumienia — aby przywrócić należną temu terenowi uwagę, a tym samym 400 lat historii społeczności żydowskiej w Nasielsku. Planujemy powtórzyć tę akcję latem 2017 roku. Szkoła Dialogu stała się punktem zwrotnym dla tych uczniów, a także dla zbiorowej świadomości miasta”.
Jagoda Szkarłat kwiecień 26th, 2017
Posted In: PL Spotkania
czerwiec 2013
W sobotę 15 czerwca 2013 r. grupa polskich przyjaciół Forum Dialogu udała się na prowadzoną również przez gimnazjalistów wycieczkę po żydowskich śladach w niewielkich Zarębach Kościelnych. Spotkanie zaczęło się od wspólnych warsztatów dzięki którym młodzież miała szansę lepiej poznać swoich gości. Obejrzeli też fragmenty filmu, nakręconego w ich miejscowości w latach 30-tych a dziś znajdującego się w zbiorach Instytutu YIVO w Nowym Jorku. Następnie gimnazjaliści oprowadzili wszystkich po miejscach związanych z żydowską historią ich miejscowości.
Jagoda Szkarłat kwiecień 19th, 2017
Posted In: PL Spotkania
