Anita Rucioch-Gołek

W październiku 2008 r. jako opiekunka Klubu Filmowego w moim liceum włączyłam się z podopiecznymi w uroczyste obchody Dni Otwartych Ramion – obchody 70. rocznicy wypędzenia ludności żydowskiej z Niemiec i przygarnięcia jej przez zbąszynian w 1938 r. To były pierwsze tego typu moje działania. Uczniowie z Liceum im. Garczyńskiego zrealizowali wtedy film (w konwencji wideo art) pt. „REM”. Film był artystyczną impresją nawiązującą do doświadczeń Żydów, którzy przyjechali po wysiedleniu do Zbąszynia. Wykorzystaliśmy nieliczne materiały archiwalne, a sporej dawki wiedzy dostarczyła nam m.in. książka Jerzego Tomaszewskiego „Preludium zagłady”. Prace nad filmem wynikały z programu, który do tego projektu przygotowałam razem z licealistami – oprócz poszukiwania materiałów źródłowych program obejmował przechadzki miejscami związanymi z przebywaniem Żydów w Zbąszyniu i historią ich narodu, pogadanki o kulturze żydowskiej, rozmowy z ludźmi, którzy jeszcze pamiętali pobyt Żydów w naszym mieście. Upamiętnieniem 76. rocznicy przygarnięcia przez mieszkańców Zbąszynia ludności żydowskiej deportowanej z III Rzeszy był także spacer śladami zbąszyńskich Żydów i koncert – okolicznościowy montaż słowno-muzyczny. 

Przyłączyliśmy się w ten sposób z uczniami do lokalnych obchodów rocznicy deportacji Żydów do Zbąszynia z III Rzeszy, przejmując inicjatywę i organizując, z pomocą Zbąszyńskiego Centrum Kultury, kolejną wędrówkę śladami ludności żydowskiej w Zbąszyniu, połączoną z programem artystycznym w Kazamatach (piwnicy artystycznej, którą opiekuje się ZCK). Tego dnia wzięliśmy udział w grze miejskiej zorganizowanej przez gimnazjum w Zbąszyniu pt. „Śladami Preludium Zagłady”. W ramach współpracy między szkołami uczniowie gimnazjum wzięli udział w naszej imprezie po południu.

Efektem tych działań ma być poszerzanie wiedzy uczniów i mieszkańców gminy Zbąszyń na temat obecności Żydów w Polsce oraz ich wkładu w rozwój społeczny, kulturalny i gospodarczy naszej małej ojczyzny, wskazanie, jak duże znaczenia ma historia zbąszyńskich Żydów w budowaniu współczesnej tożsamości naszego regionu.