Kamil Bogusz

Chrzanów

Liderzy

Początki zazwyczaj rzutują na późniejsze decyzje czy kroki podejmowane przez daną osobę. Nie inaczej było ze mną. Jako młody chłopak, może kilkunastoletni, chciałem zrobić własny album pokazujący najciekawsze zakątki Chrzanowa. Bardzo interesowałem się historią. Po kilku miesiącach zbierania materiałów i robienia fotografii byłem już praktycznie u celu. Brakowało mi jedynie „tajemniczego Kierkowa”. Słyszałem od starszych mieszkańców, że w Chrzanowie mieszkali Żydzi, ale nie zdawałem sobie sprawy, kim tak naprawdę byli. Aby dostać się wówczas na cmentarz żydowski, wystarczyło przejść przez wyrwę w murze. Uzbrojony w analogowy aparat fotograficzny i ciepłe ubranie (gdyż zastała mnie w mojej pracy zima), wyruszyłem na Kierków. Po wejściu na teren nekropolii ukazała mi się przestrzeń z tysiącami nagrobków. Od razu zacząłem fotografować macewy, które urzekły mnie zarówno swoim pięknem, jak i tajemniczymi literami, całkowicie mi nieznanymi. I wtedy zdałem sobie sprawę, że to byli mieszkańcy mojego miasta, sąsiedzi moich dziadków i pradziadków. Chciałem się dowiedzieć jak najwięcej na ich temat, a przede wszystkim odkryć ich imiona i nazwiska, zawody, ustalić, gdzie mieszkali, co robili, czy byli szczęśliwi, jakie mieli troski… Zasiane wówczas ziarno kiełkuje do dnia dzisiejszego – pragnę odkryć jak najwięcej informacji o byłych mieszkańcach mojego-naszego miasta! Wykonane wówczas fotografie mam do dziś i przypominają mi o podjętym wtedy postanowieniu. Urodziłem się w 1988 r. w Chrzanowie. Moja rodzina mieszka tu od XV–XVI w., dlatego naturalne było, że zainteresowałem się dziejami tego miasta. Jego nieodzowną częścią była społeczność żydowska, dlatego od 2010 r. utrzymuje stały kontakt z byłymi mieszkańcami Chrzanowa pochodzenia żydowskiego lub z ich potomkami. Jestem obecnie doktorantem na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Na tej uczelni ukończyłem również studia magisterskie z zakresu historii ze specjalnością historii Kościoła.

W latach 2010–2015 byłem asystentem muzealnym w Muzeum w Chrzanowie. Obecnie pracuję w archiwum krakowskiego Teatru Łaźnia Nowa. W 2014 r. zostałem wybrany na radnego w Chrzanowie. Angażuję się przede wszystkim w pracę naukową na temat Żydów chrzanowskich (opracowania), ze szczególnym naciskiem na projekty edukacyjne dla młodzieży oraz studentów uniwersytetów trzeciego wieku (prelekcje, warsztaty, spacery po mieście lub kirkucie). Zajmując się kontaktem z archiwami, wyszukuję dokumentację z regionu chrzanowskiego dotyczącą Żydów chrzanowskich. Dodatkowo badam historię parafii św. Mikołaja w Chrzanowie, cmentarzy chrzanowskich, szpitalnictwa oraz szkolnictwa. Jestem autorem kilku publikacji naukowych oraz popularnonaukowych na temat dziejów Małopolski Zachodniej. W czasie swoich badań oraz warsztatów szczególny nacisk kładę na archiwa kościelne, których zasób (z czego niewiele osób zdaje sobie sprawę) jest niezwykle bogaty w materiały na temat społeczności żydowskiej. Moim celem jest przywrócenie nazwiska poprzednich mieszczan do świadomości ogólnej obecnych mieszkańców. Można to osiągnąć jedynie przez badania w zasobach archiwów oraz rozmowę z mieszkańcami. Moje działania dają mi niezwykłą satysfakcję, gdyż np. po 150 latach odkrywam na nowo układ socjotopograficzny miasta; przenoszę się w czasie, poznając na nowo stare uliczki z ich wszystkimi mieszkańcami. Najwyższy stopień „nieśmiertelności” w tym świecie można uzyskać tylko przez ludzką pamięć. Gdy przypominam o każdym z poprzednich obywateli mojego miasta, stają się oni nieśmiertelni: kupcy, drukarze, krawcy, garncarze, rzemieślnicy etc. Potomkowie poznają dzieje swoich przodków, a mieszkańcy miasta poznają przeszłość swoich domostw. Rozumiejąc przeszłość, można łatwiej budować relacje w teraźniejszości, aby rozwijać się w przyszłości.

Działania

  • Prelekcje i warsztaty dla młodzieży na temat Żydów chrzanowskich
  • Spacery po mieście szlakiem żydowskim
  • Praca naukowo-badawcz
  • Kontakt z byłymi mieszkańcami Chrzanowa lub ich potomkami
  • Współudział w uroczystościach rocznicowych w mieście i ich współorganizowanie

Kamil Bogusz

Chrzanów

kontakt: kamil.bogusz@liderzydialogu.pl