| 2013 |
Sienno
Zespół Szkół Ogólnokształcących i Policealnych
Zespół Szkół Ogólnokształcących i Policealnych
| 2013 |
Oczyszczone fragmenty macew ułożyli w koło siebie, starając się dopasować brakujące kawałki. Dzięki ich pracy było możliwe odczytanie kilku macew i zobaczenie pięknych zdobień kamieni nagrobnych. Połamane fragmenty jednej czy drugiej macewy udało się dopasować, świece znowu ukazały się w całości. Inne leżą nadal połamane, obłupane, świece w kawałkach – istotnie, jak mówi symbolika, bardzo gwałtownie przerwane życie. Żydowski cmentarz w Siennie stoi zaniedbany i nieogrodzony od lat. Niedawno zainteresowali się nim uczniowie, którzy brali udział w warsztatach Szkoły Dialogu.
Początkowo wiedza uczestników programu dotycząca kultury żydowskiej, a także społeczności Żydów była niewielka. Nie przypuszczali, że Żydzi mieszkali w Siennie od XVI w., że przed wojną stanowili 40 proc. mieszkańców. Że handlowali krochmalem, solą i skórami, zajmowali się karczmarstwem i arendą. Że mieli synagogę, cheder, mykwę. Że mieszkał tu Goldman, Tajchman, Wajsbroch, Zilberman. Od samego początku jednak uczniowie bardzo zaangażowali się w zajęcia, brali czynny udział w dyskusjach.
Tym, co zaciekawiło ich najbardziej, była wielokulturowość, historia lokalna, współczesny Izrael, a także święta żydowskie i zasady koszerności. W czasie warsztatów dowiedzieli się, w którym miejscu znajdowała się synagoga, gdzie był cheder, gdzie getto i które domy były zamieszkane przez Żydów. Dotarli do zapisu wspomnień osób pamiętających wojnę i likwidację getta, kiedy to siennieńskich Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince.
Z czasem przedwojenna historia miasta stawała się coraz bliższa. Już wiadomo, że Żydzi mieszkali głównie przy Rynku, że Sztejnberd był fryzjerem, Cukierman krawcem, Silberman księgarzem. Że u Zylbersztajna można napić się herbaty, że co drugi wtorek w Siennie był targ. „Uczę się w tej miejscowości od 10 lat, ale dopiero dzięki udziałowi w projekcie poznałam ukrytą dotąd przeszłość ludzi, o których istnieniu nie wiedziałam” – mówi Gabrysia, uczestniczka programu. „Teraz, gdy już dowiedziałam się wiele na ich temat, pragnę przekazać tę wiedzę innym osobom, które nie miały okazji wziąć udziału w warsztatach” – opowiada Sylwia.
W tym celu uczniowie organizują wycieczkę śladami Żydów ze swojej miejscowości. Zapraszają młodszych kolegów i koleżanki. Na początku przedstawiają prezentację o kulturze żydowskiej. Następnie dzielą uczestników na grupy i wspólnie udają się na miejsce startowe wycieczki. Do kolejnych miejsc uczestnicy muszą trafić już sami, korzystając z przygotowanych przez organizatorów wskazówek.
Zadaniem wszystkich jest odnalezienie cmentarza żydowskiego, terenu getta, rynku oraz ul. Tylnej. Wycieczka kończy się krótkim koncertem akordeonowym, na którym uczniowie odgrywają kilka utworów czerpiących z kultury żydowskiej. Po wycieczce jest jeszcze konkurs plastyczny o historii Sienna i wystawa materiałów zebranych w trakcie realizacji projektu.
Od dzisiaj będę czcić pamięć tych, którzy od wieków spoczywają na siennieńskim cmentarzu żydowskim. Wspólnie z moją grupą projektową postaramy się, aby pamięć o tych, których już nie ma, była wciąż żywa w sercach lokalnej społeczności. Bez poznania swojej przeszłości nie zbudujemy solidnej przyszłości.
Gabriela, uczestniczka warsztatów
Przed udziałem w warsztatach moja wiedza była znikoma, dlatego też byłam bardzo zaskoczona, że w mojej miejscowości żyło tyle Żydów […] Dzięki temu, że zdobyłam wiele informacji na ich temat, zmieniłam swoje podejście do Żydów, zmieniło się moje wyobrażenie na ich temat.
Sylwia, uczestniczka warsztatów
Teraz, gdy już dowiedziałam się wiele na ich temat, pragnę przekazać tę wiedzę innym osobom, które nie miały okazji wziąć udziału w warsztatach. Chcę, by ludzie także zaakceptowali Żydów, by zmienili swoje podejście do nich, by nie opowiadali dowcipów obrażających tę grupę.
Sylwia, uczestniczka warsztatów
Warsztaty uświadomiły mi, że losy Żydów są przeplecione z losami Polaków. Nie sądziłam, że mamy z nimi tak dużo wspólnego. Dzięki zajęciom otworzyłam się na problem ludności i historii żydowskiej. Często jest ona zapomniana, a Szkoła Dialogu pomaga nam dotrzeć do historii i nauczyć się wiele interesujących rzeczy.
Eliza, uczestniczka warsztatów
Szkoła:
Zespół Szkół Ogólnokształcących i Policealnych
Uczniowie:
koło historyczne
Nauczycielka:
Małgorzata Łaski
Ekspertka:
Jolanta Wlazłowska
Trenerki:
Weronika Romanik, Katarzyna Niewczas
Więcej informacji o Siennie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
