Dąbrowa Górnicza

I Liceum Ogólnokształcące im. Waleriana Łukasińskiego

Dąbrowa Górnicza jest położona w województwie śląskim i liczy ponad 120 tysięcy mieszkańców. Do końca XVII wieku była małą osadą, wraz z odkryciem pokładów węgla zaczęła się rozwijać jako miasto przemysłowe i górnicze. Początki obecności Żydów w Dąbrowie datuje się na XIX wieku. W dwudziestoleciu międzywojennym działały tu dwie szkoły żydowskie i kilka partii politycznych. Dużą część społeczności stanowili chasydzi. W 1931 roku, przed wybuchem II wojny światowej, wśród mieszkańców było około 14% Żydów. W latach 1941–1943 Niemcy utworzyli w Dąbrowie getto. Po jego likwidacji Żydzi zostali przewiezieni do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie ich zgładzono. Obecnie znana jest lokalizacja synagogi (skrzyżowanie ulic Okrzei i Chopina), Domu Ludowego (ulica 3 Maja), cmentarza (ulica Ludowa) i getta (rejon ulic Chopina, Polnej, Barlickiego, Łukasińskiego i Okrzei). Na terenie cmentarza i na budynku portierni dawnych Zakładów Przemysłu Druciarskiego znajdują się tablice upamiętniające zagładę dąbrowskich Żydów.

Warsztaty, które we wrześniu i październiku przeprowadzili trenerzy Forum Dialogu Szymon Gotowski i Jagoda Szkarłat, były dla uczniów ważnym wydarzeniem. „Te zajęcia wniosły do mojego życia wiele nowego i zmienił się mój sposób patrzenia na innych, na mniejszości narodowe i etniczne. Zrozumiałem, że kolor skóry czy inna religia nie powinny stawać na drodze ku tolerancji. Bo nie ważne, czy jesteś czarny czy biały, wyznajesz judaizm czy chrześcijaństwo – jesteś człowiekiem. To jest wspólny pierwiastek, który nas łączy i przez pryzmat którego powinniśmy patrzeć na drugiego człowieka” – powiedział jeden z licealistów. Drugi dodał: „Warsztaty te nie są nudną lekcją szkolną, tylko odkrywaniem różnych zdolności i zdobywaniem poważnych życiowych wartości”. Podczas pracy projektowej uczniowie wykazali się dużym zaangażowaniem. Zaprosili do swojej szkoły kustoszy – pracowników Miejskiego Muzeum „Sztygarka”: Magdalenę Cyankiewicz, Jarosława Krajniewskiego, Joannę Tokaj i dr. hab. Dariusza Rozmusa.

fot. S.Gotowski, J.Szkarłat

Goście opowiadali młodzieży o dziejach i kulturze społeczności żydowskiej w Zagłębiu Dąbrowskim.

Licealiści szukali dodatkowych informacji w bibliotekach, rozmawiali także ze świadkami historii – Henryką Orzeł i Zbigniewem Majerankiem. Uczniowie wzięli także udział w projekcie KROKUS (organizowanym przez Żydowskie Muzeum Galicja wraz z Irlandzkim Towarzystwem Edukacji o Holokauście). Przed budynkiem szkoły posadzili kwiaty upamiętniające półtora miliona żydowskich dzieci oraz tysiące dzieci innych narodowości zamordowanych w czasie Zagłady. W trakcie przygotowań do finałowego wydarzenia posprzątali teren cmentarza, rozwiesili plakaty i wykonali miniprzewodniki z informacjami o wszystkich miejscach znajdujących się na trasie wycieczki. 2 grudnia zaprosili kolegów i koleżanki z zaprzyjaźnionego gimnazjum na grę miejską śladami dąbrowskich Żydów. Przed Pałacem Kultury Zagłębia licealiści opowiadali o najważniejszych faktach z historii żydowskich mieszkańców miasta.

Zadaniem gimnazjalistów było rozwiązanie quizu. Na ulicy 3 Maja, w miejscu gdzie niegdyś znajdował się Dom Ludowy, uczestnicy dowiedzieli się więcej o żydowskiej kulturze. Tu także rozwiązywali kalambury, które przedstawiały między innymi gwiazdę Dawida, flagę Izraela i Torę. W kolejnym miejscu poznawali dzieje dąbrowskiej synagogi i ćwiczyli zapisywanie hebrajskich liter. Ostatnim etapem gry była wizyta na kirkucie. Uczestnicy odnajdywali tam i wyjaśniali symbole znajdujące się na macewach. „Poznaliśmy wiele nowych informacji o żydowskiej kulturze, dobrze się przy tym bawiąc” – podsumował grę jeden z gimnazjalistów.

Licealiści nie poprzestali na wycieczce. Nagrali film obrazujący ich udział w projekcie, znalazły się na nim także wywiady ze świadkami historii i pracownikami Miejskiego Muzeum „Sztygarka”. Ponadto samodzielnie nagrali audiobook, na którym przybliżyli żydowskie dziedzictwo ich regionu.

Projekt dotyczył przede wszystkim dialogu między nami, nastoletnimi mieszkańcami wielu polskich miast, a historią.

Uczestnik warsztatów

Jestem szczęśliwa, że dzięki większemu poczuciu kontaktu z kulturą żydowską nie jest ona dla mnie teraz czymś obcym i odległym, ale czymś realnym i »rodzinnym«.

Uczestniczka warsztatów

Miałam okazję dowiedzieć się wiele o społeczności żydowskiej, a także poznać jej kulturę w oparciu o moje miasto, okolicę.

Uczestniczka warsztatów

fot. S.Gotowski, J.Szkarłat

Dąbrowa Górnicza

Szkoła:
I Liceum Ogólnokształcące im. Waleriana Łukasińskiego
Wyróżnienie:
Tytuł finalisty na Gali Szkoły Dialogu 2016
Uczniowie:
klasa IIa
Nauczycielka:
Monika Antosik
Eksperci:
Magdalena Cyankiewicz, Jarosław Krajniewski, Joanna Tokaj, Dariusz Rozmus
Trenerzy:
Szymon Gotowski, Jagoda Szkarłat

Więcej informacji o Dąbrowie Górniczej znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Darczyńcy

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

logo 2

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.

FOF właściwe