Mińsk Mazowiecki
Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej
Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej
Żydzi mieszkali w Mińsku Mazowieckim od XVII w., a przed wojną stanowili prawie 40 proc. ludności miasta. Istniał tu dwór cadyka Jakuba Perłowa i cadyka z Aleksandrowa, działała jesziwa z bursą i jadłodajnią dla 200 żydowskich chłopców. Żydzi zasiadali w Radzie Miejskiej, organizowali się w związki zawodowe, zakładali stowarzyszenia, towarzystwa, komitety. Pracowali jako sprzedawcy towarów kolonialnych, galanteryjnych, łokciowych i żelaznych; jako felczerzy, szewcy, piekarze i krawcy. W 1936 r. w następstwie zabójstwa Jana Bujaka z 7 Pułku Ułanów Lubelskich przez krawca Judkę-Lejba Chaskielewicza doszło do napaści antysemickich. Część ludności żydowskiej uciekła do Warszawy. A potem wybuchła wojna.
Dziś w Mińsku można zobaczyć jedynie nieliczne ślady żydowskiej obecności – istnieje budynek synagogi przy Starym Rynku 3 i „nowy” cmentarz żydowski pomiędzy ul. Dąbrówki a ul. 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego.
Nie zachowała się drewniana bożnica przy ul. Karczewskiej 2, ani ta przy ul. Rynek 13, nie istnieje już mykwa ani jesziwa. Jednak pamięć o mińskich Żydach zostaje zachowana przez młodzież z gimnazjum i liceum ogólnokształcącego, która bierze udział w warsztatach Szkoły Dialogu. Wspiera ich w działaniach nauczycielka p. Katarzyna Łaziuk, która mówi: „Zawsze wiedziałam, że przed wojną Żydzi stanowili znaczną część mieszkańców Mińska: 30 proc., czasami 40 proc., ale nie pogłębiałam wiedzy w tym kierunku. Za to od kiedy zaczęliśmy współpracę z Muzeum i Forum, mam oczy i uszy otwarte na ten temat. Nie można mówić o historii Mińska bez Żydów, którzy ją współtworzyli.”
Pod wpływem inspirujących trenerów i zainteresowanej tematem nauczycielki uczniowie biorący udział w projekcie organizują wycieczkę śladami Żydów z Mińska dla uczniów sąsiedniego gimnazjum. Spacerując wśród macew na cmentarzu żydowskim, objaśniają kolegom i koleżankom znaczenie wyrytych na nich symboli. Składają przy pomniku kamienie – tradycyjny znak pamięci o zmarłych. Jedna z uczennic przygotowała broszurkę dotyczącą cmentarza żydowskiego. Na ulicy zamieszkiwanej w przeszłości przez Żydów uczniowie częstują przysmakami żydowskiej kuchni. Na koniec dwie dziewczynki śpiewają ułożoną przez siebie piosenkę o Mińsku. Budząca tęsknotę melodia piosenki „Miasteczko Bełz” rozbrzmiewa na ulicach miasta, niosąc historię mińskiej społeczności żydowskiej.
Uczniowie zastanawiają się, co jeszcze mogą zrobić. Może udałoby się nawiązać współpracę z władzami miasta i oznaczyć nieupamiętnione dotąd miejsca? Wykonać tablice, przygotować szlak pamięci, umieścić informacje na stronie internetowej? Warsztaty Szkoły Dialogu jakby poruszyły jakąś strunę – w uczniach można zauważyć poczucie odpowiedzialności, świadomość historii lokalnej, chęć działania.
Od tego czasu powracała potrzeba organizowania warsztatów dotyczących społeczności żydowskiej. Stałam się w szkole inicjatorką tego typu działań. Choć od uczniów wymaga to zaangażowania poza lekcjami, często także w soboty, dopytują, kiedy odbędzie się kolejny projekt.
Katarzyna Łaziuk, Nauczycielka
Szkoła:
Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Polskiej Macierzy Szkolnej
Wyróżnienie:
I miejsce na Gali Szkoły Dialogu 2009
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2015, 2016
Uczniowie:
uczniowie gimnazjum i liceum
Nauczycielka:
Katarzyna Łaziuk
Trenerki:
Katarzyna Kulińska, Weronika Romanik
Więcej informacji o Mińsku Mazowieckim znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Projekt zrealizowany dzięki wsparciu The Rothschild Foundation Europe.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
