| 2012 |
Ostrów Mazowiecka
Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika
Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika
| 2012 |
W Ostrowi Mazowieckiej mieszka dzisiaj około 22 tysięcy osób. W XIX wieku Żydzi, którzy sprowadzili się do miasta z Litwy oraz centralnej Polski, stanowili prawie 60% mieszkańców. Choć miasto położone jest w środkowej Polsce, prawie 20 kilometrów od Treblinki, to jednak dramat Żydów z Ostrowi Mazowieckiej rozegrał się na miejscu, jeszcze w 1939 roku. Niemcy zebrali większość z nich na placu browaru, który należał do Żyda Tejtla, gdzie nakazali im wykopać doły, a następnie rozstrzelali z karabinów maszynowych. Pamięć o nich powoli się zaciera, zwłaszcza wśród najmłodszego pokolenia, które nawet nie wie, jak wielokulturowa była kiedyś historia ich miasta.
„Odkrywaliśmy to, co już zakurzone. Przechodziliśmy z uwagą obok tego, co na co dzień mijane w pośpiechu. Zatrzymywaliśmy się tam, gdzie pozostają jedynie ślady ludzkich stóp”.
Tak o swoim udziale w Szkole Dialogu pisali uczniowie z klasy II h z Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja Kopernika w Ostrowi Mazowieckiej. Na warsztatach przeprowadzonych przez trenerki Forum Dialogu zaczęli powoli odkrywać zupełnie nieznaną im historię swojego miasta. Dowiedzieli się o istnieniu wielu miejsc związanych z historią Żydów, którzy kiedyś zamieszkiwali Ostrów Mazowiecką. Poznali ich tragiczny los podczas II wojny światowej. Kultura i tradycje żydowskie mocno zaciekawiły młodzież, dlatego z ogromnym zaangażowaniem słuchali o żydowskich świętach czy zasadach judaizmu. Dyskutowali też o Treblince, obozie zagłady znajdującym się zaledwie kilkanaście kilometrów od ich miasta. Młodzież bardzo interesowała codzienność Żydów z Ostrowi. Postanowili więc porozmawiać z najstarszymi mieszkańcami, żeby wyciągnąć od nich jak najwięcej szczegółów o przedwojennym życiu miasta.
Dzięki temu dokładnie już mogli zlokalizować miejsca, w których była synagoga, jatki, żydowskie domy czy cmentarz. Wysłuchali opowieści o niektórych właścicielach sklepów i o tym, co w nich sprzedawali. Dotarli też do licznych zdjęć przedwojennego miasta. Z każdym dniem ich ciekawość była coraz większa. Jeszcze na ostatnim warsztacie młodzież spotkała się z Ryszardem Ejchelkrautem, który w szczegółach opowiadał im o tym, jak Ostrowia wglądała przed II wojną światową i tuż po niej.
W ramach warsztatów Szkoły Dialogu licealiści opracowali też wycieczkę śladami społeczności żydowskiej z Ostrowi Mazowieckiej. Jej trasa obejmowała miejsca, które związane były ze społecznością żydowską. Teraz zupełnie inaczej patrzą na swoje miasto.
Finalnym projektem drugoklasistów było wydarzenie „Ostrów Mazowiecka – miasto sąsiadów. Historia odczytywana na nowo”. Uczniowie zaprosili na nie nauczycieli, rodziców, koleżanki i kolegów z miejscowych gimnazjów. Zadbali o każdy szczegół, żeby to spotkanie z historią i kulturą Żydów było niezapomnianym przeżyciem dla wszystkich. Był nawet stół z menorą, macą i chałką. Opowiadali więc o swoim udziale w warsztatach Szkoły Dialogu, o tym, czego się dowiedzieli, czego nauczyli. Pokazali prezentację, zdjęcia i filmy.
„To nic, że warsztaty dobiegły końca, zamierzam dalej poszerzać swoją wiedzę w tym kierunku” – tak warsztaty Szkoły Dialogu podsumowała Karolina, bo wielu z tych licealistów rozbudziło w sobie potrzebę zrobienia czegoś więcej.
Wyniosłam z warsztatów bardzo dużo przede wszystkim dlatego, że pomogły mi one wyzbyć się stereotypowego myślenia o Żydach (…) Ostatnio dzięki warsztatom coraz częściej myślę o związaniu swojej przyszłości z narodowościami, z odkrywaniem historii, kultury. Jestem bardzo wdzięczna swoim Paniom trenerkom za to, że nieświadomie ukierunkowały wstępnie moje życie.
Karolina, uczestniczka warsztatów
Myślę, że wiedza o historii narodów zamieszkujących moje miasto w przeszłości pomoże mi uzyskać nowe spojrzenie na otaczający mnie świat. Żydzi, choć nie posiadali własnego państwa, bardzo przywiązali się do Ostrowi, traktując ją właśnie jako swoją małą ojczyznę.(…) . Tak naprawdę byli oni takimi samymi ludźmi jak my.
Milena, uczestniczka warsztatów
Podczas warsztatów poznaliśmy święta, nazwy miejsc ważne w kulturze żydowskiej. Wszystko to, czego się dowiedziałam, wywarło na mnie ogromne wrażenie i skłoniło mnie do refleksji. Zdałam sobie sprawę, że każdy powinien zgłębiać historię swojej miejscowości. Myślę, że każdy powinien wziąć udział w tego typu zajęciach, by poznać inną kulturę, a także historię swojego miasta.
Martyna, uczestniczka warsztatów
Szkoła:
Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika
Uczniowie:
klasa IIh
Nauczycielka:
Iza Chryń
Ekspert:
Ryszard Ejchelkraut
Trenerki:
Anna Bakuła, Izabela Meyza
Więcej informacji o Ostrowi Mazowieckiej znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Program Szkoła Dialogu w Ostrowi Mazowieckiej został zrealizowany dzięki wsparciu WYDAWNICTWA ZNAK.
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
