| 2013 |
Szydłowiec
Zespół Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza
Zespół Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza
| 2013 |
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2014, 2015, 2016
Nim wpadnie do Szabasówki, rzeka Korzeniówka przepływa przez Szydłowiec, niewielką miejscowość w powiecie mazowieckim. Nie tak dawno temu Korzeniówka była jeszcze całkiem sporą rzeką. Na szydłowieckim herbie zaznaczona jest w formie odwróconej litery S. W odległości 15 minut pieszo od rzeki znajduje się Zespół Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza w Szydłowcu. W technikum, liceum i szkole zawodowej uczą się przyszli informatycy, policjanci, kucharze i pracownicy ochrony granicy. Tej wiosny uczą się dodatkowo o żydowskich mieszkańcach Szydłowca i historii swojej miejscowości.
Podczas warsztatów Szkoły Dialogu uczniowie po raz pierwszy usłyszą, że budynek który znają, był niegdyś żydowskim domem modlitwy. Że okolice obecnego placu Marii Konopnickiej to dawny Rynek Żydowski. Że na tak zwanym stoczku przed wojną spotykały się żydówki i chrześcijanki, by razem prać. Że kamienno-ceglany kompleks budynków przy ulicy Garbarskiej to dawna garbarnia Nuty Ejsenberga, który mieszkał w domu obok.
Ze zdziwieniem odkryją, że przed wojną 78% mieszkańców Szydłowca było Żydami. Na trzecim spotkaniu z trenerkami Forum uczniowie wybiorą się na spacer po Szydłowcu, patrząc na swoje miasto już innymi oczami. Odkryją kuczkę na ulicy Garbarskiej i dotrą na ulicę Zamkową, gdzie w 1711 roku wybudowano pierwszą szydłowiecką synagogę. Odwiedzą żydowski cmentarz, a potem powiedzą: „Kiedy mówimy Szydłowiec, widzimy dawny żydowski Szydłowiec. Widzimy żydowskie ulice, kramy, bóżnice, domy nauki, targowiska, podwórka pełne żydowskich mieszkańców”. Na ostatnim spotkaniu w ramach Szkoły Dialogu uczniowie poznają Sławę Hanusz – lokalną aktywistkę, organizatorkę corocznego Dnia Kultury Żydowskiej w Szydłowcu. Sława Hanusz opowie uczniom o poszukiwaniu śladów historii swojej rodziny i o swojej niewydanej jeszcze książce zbierającej opowieści mieszkańców Szydłowca, którzy pamiętają II wojnę światową.
Po spotkaniu uczniowie wypytają i swoje rodziny o zachowane wspomnienia o żydowskich mieszkańcach miasta. Jak relacjonuje jedna z uczestniczek: „Warsztaty te skłoniły mnie do rozważań, a także do rozmów z moją chorą prababcią, która dużo wycierpiała w czasie II wojny”. Okaże się, że w klasie można zebrać kilka opowieści o członkach rodzin uczniów, którzy ukrywali Żydów podczas okupacji.
W ostatnią sobotę przed letnimi wakacjami uczestnicy warsztatów Szkoła Dialogu zapraszają na wycieczkę śladami żydowskiego Szydłowca uczniów dwóch klas. Mimo wolnego dnia frekwencja jest wysoka. O godzinie 10.00 każdy z uczestników wycieczki dostaje mapę Szydłowca z zaznaczonymi punktami ważnymi przed wojną dla żydowskich mieszkańców. Uczniowie przechodzą na Rynek i ulicę Radomską, opowiadając rówieśnikom, że w tych okolicach mieszkali dawniej Żydzi. Że na Rynku Żydowskim kwitł handel, a niedaleko stała nieistniejąca już bożnica. Że właściciele garbarni ufundowali synagogę przy ulicy Garbarskiej 3, gdzie dziś mieści się Fundacja Osiem Marzeń.
Odwiedzą także kirkut i pokażą swym kolegom tablicę upamiętniającą zamordowanych podczas wojny Żydów oraz zbudowany kilka lat temu ohel. Na koniec wycieczki poczęstują uczestników spaceru hamantaszami i przedstawią prezentację ze zdjęciami przedwojennego Szydłowca, mówiąc: „Czy możliwy jest piątek bez żydowskich kobiet, które pieką chałki i wstawiają do pieca szabasowy czulent? Jak możliwe jest istnienie polsko-żydowskiego miasteczka bez bożnicy i domu nauki?”
Kolejni uczniowie zainspirują się Szkołą Dialogu. Po wakacjach trzy klasy kontynuować będą działania zapoczątkowane w 2013 roku. Uczniowie przygotują gablotę w swojej szkole, posprzątają cmentarz żydowski, będą uczestniczyć w odsłonięciu tablicy Pamięci Żydów Szydłowieckich, spotkają się z młodzieżą z Izraela, rozbudują stronę internetową Szkoła Dialogu Szydłowiec i wezmą udział w wirtualnej lekcji Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Uczestnictwo w tym warsztacie dało mi wiele do myślenia. Dowiedziałem się sporo o przeszłości mojej miejscowości. Zrozumiałem, że wszyscy ludzie są braćmi i powinniśmy się nawzajem szanować. Dzięki opowiedzianym historiom patrzę na przeszłość zupełnie inaczej. Bardzo podobały mi się te warsztaty i chciałbym jeszcze w takich uczestniczyć.
Karol, uczestnik warsztatów
Szkoła:
Zespół Szkół im. Korpusu Ochrony Pogranicza
Wyróżnienie:
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2014, 2015, 2016
Uczniowie:
klasa I Liceum Ogólnokształcącego
Nauczycielka:
Joanna Wlazło
Ekspert:
Sława Hanusz
Trenerki:
Katarzyna Czajkowska-Łukasiewicz, Anna Geller
Więcej informacji o Szydłowcu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
