| 2014 |
Dąbrowa Tarnowska
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1
| 2014 |
Największa synagoga w Małopolsce: dwie smukłe wieżyczki na fasadzie, półkoliste okna, a we wnętrzu malowidła włoskich artystów przedstawiające sceny biblijne, cykl zodiakalny i widoki dawnej Jerozolimy. W tej synagodze Żydzi modlili się od 1865 r. Wcześniej chodzili do drewnianej synagogi, w Dąbrowie Tarnowskiej żyli bowiem już od końca XVI w. W XIX w. stanowili 80 proc. ogółu mieszkańców. Istniał cmentarz żydowski, chedery, a od 1908 r. także jesziwa. W czasie II wojny światowej Niemcy wywieźli część mieszkańców pochodzenia żydowskiego do obozów pracy, resztę wraz z przesiedleńcami z okolicznych wsi zgrupowali w utworzonym we wschodniej części miasta getcie.
Wkrótce rozpoczęły się wywózki do obozu zagłady w Bełżcu i rozstrzelania na cmentarzu żydowskim. Nieliczni próbowali chronić się w okolicznych lasach. Szacuje się, że wojnę przeżyło 50–150 dąbrowskich Żydów, którzy zaraz po jej zakończeniu lub w 1968 r. opuścili Polskę. Synagoga przez wiele lat niszczała, od 2012 r. jest jednak pięknie odrestaurowana i stanowi siedzibę Ośrodka Spotkania Kultur. Jej dyrektor, p. Paweł Chojnowski, spotyka się dziś z uczniami biorącymi udział w warsztatach Szkoły Dialogu.
Podczas czterech spotkań z trenerami Forum Dialogu uczniowie odkrywali żydowską przeszłość swojego miasta. Poznawali żydowskie święta, dowiadywali się o wojennych i powojennych losach polskich Żydów. „Musze przyznać, że bardzo mi się podobało. Przede wszystkim dlatego, że mogłam poznać bliżej historię miasta, w którym mieszkam” – mówi Aśka, jedna z uczestniczek warsztatów. Pan Chojnowski, gość zaproszony na ostatnie spotkanie, opowiada o dokumentowaniu dziedzictwa żydowskiego, o pomocy potomkom miejscowych Żydów w szukaniu śladów po swoich przodkach, o działalności edukacyjnej Ośrodka. Proponuje uczniom włączenie się w promowanie wiedzy o żydowskiej historii Dąbrowy Tarnowskiej na zasadzie wolontariatu.
Miesiąc później, tarnowscy uczniowie, zainspirowani warsztatami Szkoły Dialogu, zapraszają swych rówieśników ze szkoły na wycieczkę śladami dąbrowskich Żydów.
Na trasie wycieczki znajduje się odnowiona synagoga przy ul. Berka Joselewicza, dawny sztybel działający w latach 1972–1995 w mieszkaniu rodziny Rothów przy ul. Daszyńskiego 8 – dziś Izbie Pamięci Żydów, oraz cmentarz żydowski. Zachowało się na nim około 150 macew, chasydzki ohel, masowe mogiły ofiar Zagłady oraz pomniki upamiętniające te wydarzenia. W czasie wycieczki uczestnicy programu zainscenizowali także w synagodze żydowski ślub, który był wielką atrakcją całego wydarzenia. Po powrocie do szkoły przeprowadzono quiz podsumowujący wiedzę przekazaną podczas spaceru.
„Kultura Żydów nie jest już dla mnie tajemnicą, lecz szufladką w głowie pełną informacji” – mówi jedna z uczestniczek Szkoły Dialogu w Dąbrowie Tarnowskiej, a jej koleżanka dodaje: „Mamy chęć dołożenia czegoś swojego, by zburzyć mur, który powstał po wojnie między – Polakami a Żydami, dlatego ten projekt jest dla nas dobry.”
Szkoła:
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1
Uczniowie:
klasa Id
Nauczycielka:
Ewelina Mitera
Ekspert:
Paweł Chojnowski
Trenerki:
Katarzyna Czajkowska-Łukasiewicz, Adam Gąsecki
Więcej informacji o Dąbrowie Tarnowskiej znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
