| 2017 |
Golub-Dobrzyń
Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny
Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny
| 2017 |
Także w czasach, gdy Golub-Dobrzyń był jeszcze dwoma oddzielnymi miastami, wśród jego mieszkańców od XVII wieku można było spotkać członków lokalnych żydowskich społeczności. Obie gminy, golubska i dobrzyńska, posiadały synagogę, cmentarz, liczne szkoły, instytucje oraz prężnie działające stowarzyszenia polityczne. To jednak Dobrzyń stanowił przed wybuchem II wojny główny ośrodek żydowskiego życia – w roku 1939 połowę jego mieszkańców stanowili Żydzi. Na jego ulicach można być usłyszeć rozmowy chasydów z Góry Kalwarii, żarliwych syjonistów skupionych w partiach i organizacjach skautowych, żydowskich aptekarzy, nauczycieli, kupców i rzemieślników. W dzisiejszym mieście wspomina ich symboliczny kopiec usypany z fundamentów dobrzyńskiej synagogi przy pomniku ku czci Żydów Golubia i Dobrzynia przy ulicy Piłsudskiego.
Na początku warsztatów uczniowie 3 klasy gimnazjum z Zespołu Szkół nr 1 im. Anny Wazówny nie wiedzieli o żydowskiej przeszłości swojego miasta. Z zaangażowaniem brali udział w warsztatach, w trakcie których wstępnie przygotowali wycieczkę śladami byłych żydowskich społeczności. W ciągu warsztatów z trenerkami Forum Dialogu uczniowie spotkali się także z panem Edwardem Bartkowskim, nauczycielem historii i regionalistą, który opowiedział grupie projektowej o historii żydowskiego Golubia i Dobrzynia. Po warsztatach odbyło się także spotkanie z panią Barbarą Hertz, potomkinią jednej z golubskich rodzin żydowskich, która pod koniec XIX wieku wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych.
Nieocenionym źródłem wiedzy na temat żydowskiej historii Golubia i Dobrzynia okazały się rozmowy z babciami i dziadkami uczniów. Dzięki osobistym wspomnieniom najstarszych mieszkańców miasta można było nie tylko odwzorować bogate przedwojenne życie żydowskie na podstawie historycznych faktów, ale też ożywić je wieloma anegdotami. Uczniowie dotarli do planów synagogi drewnianej Golubia z ulicy Zamkowej z lat 20., zdjęć wnętrza drewnianej synagogi z Dobrzynia, a także mapy żydowskiego Dobrzynia, odręcznie odrysowanej po wojnie z pamięci przez ocalałego z Zagłady dobrzyńskiego Żyda.
Na końcową wycieczkę ulicami swojego miasta uczestnicy Szkoły Dialogu zaprosili zainteresowanych historią uczniów swojej szkoły. Trasa spaceru rozpoczynała się na ulicy Zamkowej, w miejscu gdzie stała golubska synagoga. Wśród odwiedzonych miejsc znalazł się hotel na rynku – przedwojenny żydowski dom towarowy, ruiny synagogi w Dobrzyniu, miejsce po cmentarzu służące dzisiaj jako teren osiedla mieszkaniowego oraz ulice byłej dzielnicy żydowskiej, gdzie mowa była między innymi o przedwojennym żydowskim kinie.
Szczególnie ciekawa była możliwość zobaczenia jego repertuaru filmowego, do którego dotarli uczniowie, a który w swych czasach wzbudzał duże kontrowersje wśród mieszkańców miasta.
Spacer zakończył się przy pomniku poświęconym pamięci pomordowanych Żydów Golubia-Dobrzynia. Każdy uczestnik wycieczki dostał plan z miejscami związanymi z historią Żydów obu miast. Dla młodych ludzi zaangażowanych w projekt najważniejsze było poznanie nowej dla nich kultury oraz odkrycie nieznanej dotąd historii swojej małej ojczyzny. Co więcej, jako organizatorzy wycieczki mieli poczucie bycia jej aktywną częścią, nie tylko odbiorcami. „Mogłem dotknąć historii” – napisał Bartek, jeden z uczestników Szkoły Dialogu w Golubiu-Dobrzyniu.
Szkoła:
Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny
Uczniowie:
klasa IIIA gimnazjum
Nauczyciel:
Justyna Radzimińska
Ekspert:
Edward Bartkowski
Trenerki:
Małgorzata Kruszewska, Izabela Murawska
Więcej informacji o Golubiu-Dobrzyniu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
