| 2016 |
Murowana Goślina
Gimnazjum nr 1. im. Hipolit Cegielskiego
Gimnazjum nr 1. im. Hipolit Cegielskiego
| 2016 |
Tytuł finalisty na Gali Szkoły Dialogu 2016
Murowana Goślina jest położona w województwie wielkopolskim i liczy nieco ponad 10 tysięcy mieszkańców. Jest jednym z najstarszych siedlisk w Wielkopolsce. Gmina żydowska powstała oficjalnie w 1782 roku, ale Żydzi osiedlali się tu prawdopodobnie od końca XVII wieku. W 1793 roku w Murowanej Goślinie mieszkało około trzystu Żydów, stanowili oni prawie jedną trzecią wszystkich mieszkańców. Trudnili się głównie handlem i rzemiosłem. Goślińscy Żydzi osiedlali się w północnej części miasta wzdłuż ulicy Żydowskiej (obecnie Rogozińska). Znajdowały się tu budynki mieszkalne, synagoga i szkoła utrzymywana przez gminę. Na wzgórzu – poza miastem – ulokowano cmentarz. Od XIX wieku społeczność żydowska stale malała. W 1939 roku mieszkało w Goślinie niewiele ponad dziesięć osób. Podczas II wojny światowej Niemcy wywieźli Żydów do gett Generalnego Gubernatorstwa, zniszczyli synagogę i cmentarz.
Już od pierwszych warsztatów gimnazjaliści wykazywali się samodzielnością, entuzjazmem i chęcią do działania. Systematycznie pogłębiali swoją wiedzę. Przygotowując się do projektu, nawiązywali liczne kontakty. Wiele informacji i pomocy otrzymali od Alicji Kobus, mieszkanki Murowanej Gośliny i przewodniczącej Filii Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Poznaniu.
Uczniowie rozmawiali także z potomkami goślińskich Żydów, którzy odwiedzili miasto swoich przodków. Od Yaira z Hajfy otrzymali listy i zdjęcia, a Judith Wimborne użyczyła swojego głosu do filmu, w którym opowiadała o losach własnej rodziny. Swoją wiedzą o żydowskiej historii miasteczka dzielił się z młodzieżą także lokalny regionalista Dariusz Paprocki.
Dzień przed finałową wycieczką uczniowie przeprowadzili warsztaty o żydowskiej kulturze i tradycjach. Ich odbiorcami byli koledzy i koleżanki z klasy I a. Uczestnicy pisali swoje imiona hebrajskimi literami, poznawali najważniejsze daty i pojęcia związane z Żydami, rozwiązywali quiz. Na zakończenie nie zabrakło także poczęstunku, organizatorzy zaproponowali wszystkim jabłka z miodem.
17 grudnia zaproszeni goście – uczniowie gimnazjum i ich rodzice – wzięli udział w grze miejskiej. Przewodnicy rozpoczęli od wprowadzenia w jej tematykę i wyjaśnienia reguł. Trasa liczyła pięć miejsc związanych z historią goślińskich Żydów. Na początek uczestnicy udali się na skrzyżowanie ulic Młyńskiej i Rogozińskiej, gdzie mieszkali głównie Żydzi, znajdował się tu między innymi dom żydowskiego zegarmistrza Szmula Glasera.
Zadaniem graczy było przekształcenie dat (znajdujących się we fragmencie artykułu z „Dziennika Narodowego” z 1847 roku) na daty zgodne z kalendarzem żydowskich. W czasie przechodzenia z miejsca na miejsce uczniowie odrysowywali na chodniku ślady swoich stóp. Dzięki temu w symboliczny sposób pokazali trasy wędrówek żydowskiej społeczności przedwojennego miasteczka.
Kolejnym punktem była restauracja i hotel Alfonsa Cohna. Przewodnicy opowiedzieli historię mieszkającej tu wielopokoleniowej rodziny i poczęstowali wszystkich hamantaszami. Spacerowicze, kosztując ciastek, zgadywali, z jakich składników zostały zrobione. Ponadto wymyślali własną potrawę, którą można by przyrządzić w tej restauracji. Dodatkowo rozwiązywano krzyżówkę i dopasowywano zdjęcia do żydowskich potraw. W miejscu, gdzie niegdyś stała synagoga, wszyscy wysłuchali opowieści o jej historii, a następnie poznawali hebrajski alfabet. Każdy mógł spróbować sił w pisaniu swojego imienia po hebrajsku. Zadaniem uczestników było także wyobrażenie sobie, jak mogła wyglądać goślińska bożnica. Nieopodal znajdowała się także szkoła powszechna. Przed wojną uczęszczali do niej wspólnie Żydzi, Niemcy i Polacy. Uczniowie opowiedzieli o historii tego miejsca i poprosili uczestników o ułożenie słownika ważnych pojęć związanych ze szkołą – po hebrajsku i po niemiecku.
Następnie wszyscy udali się pod dom najbogatszego goślińskiego Żyda Juliusza Markowicza. Gimnazjaliści odczytali list od jego prawnuka, w którym opisywał dzieje swoich przodków z Murowanej Gośliny. Tu uczestnicy rozwiązywali quiz i wycięli z kartonu postać Siddy, najmłodszej córki Juliusza Markowicza. Ostatni punktem gry był cmentarz. Poznawanie historii goślińskiego kirkutu goście rozpoczęli od układania puzzli będących reprodukcją zdjęcia przedstawiającego to miejsce. Przewodnicy opowiedzieli także o symbolice znajdujących się tu upamiętnień: porcelanowym gołębiu wykonanym przez młodzież z Polski i Izraela oraz rzeźbie pt. „Wiadomość do Nieba”. Goście otrzymali karteczki, na których zapisywali swoje przesłania. Podsumowaniem gry było spotkanie przy kawie, herbacie i cieście. Dodatkowym elementem projektu było tworzenie toreb i wykonanie makiety goślińskiej synagogi oraz wspólne przyrządzanie między innymi czulentu.
W ramach sprawozdania uczniowie przygotowali film. Relacje ze swoich działań młodzież na bieżąco umieszcza na profilu facebookowym Murowana Wielokulturowość.
Szkoła:
Gimnazjum nr 1. im. Hipolita Cegielskiego
Wyróżnienie:
Tytuł finalisty na Gali Szkoły Dialogu 2016
Uczniowie:
klasa II
Nauczyciel:
Jakub Niewiński
Trenerki:
Karolina Jastrzębska-Mitzner, Stanisław Niemojewski
Więcej informacji o Murowanej Goślinie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
