Parczew

Zamknęli w nim Żydów między innymi z Parczewa, Kocka, Czemiernik, Wohynia, Krakowa i Lublina, w sumie do 7 tys. osób. W końcu sierpnia 1942 getto zlikwidowano, rozstrzeliwując 100 osób na miejscu a resztę przewożąc do Treblinki lub getta w Międzyrzecu Podlaskim. Dwustu Żydów żyło po wojnie w Parczewie, ale wyjechali po pogromie zorganizowanym przez partyzantów w 1946 (3 ofiary śmiertelne, zdemolowane żydowskie sklepy).Uczniowie z parczewskiego liceum mieli świadomość żydowskiej historii ich miasta. Wiedzieli, że ten okazały budynek, sklep z ubraniami, kiedyś był synagogą. Zdawali sobie sprawę z tego, że tam gdzie jest park miejski, był cmentarz. W czasie warsztatów prowadzonych przez liderki Szkoły Dialogu Anetę Kulińską i Monikę Oszmaniec rozmawiali o tej sytuacji, z którą nie wiadomo co zrobić. Poznawali nowe pojęcia, fakty z historii ich miasta. Organizując i przygotowując wycieczkę poszerzali swoją wiedzę. Czytali książki, szukali informacji w internecie.

Spotkali się z miejscowym historykiem Juliuszem Bzówką, który opowiedział uczniom o ich miejscowości, o tym co tu było, co się działo. Szukali informacji u rodziców i dziadków. Nawiązali kontakt z Agatą Zapasą, absolwentką ich liceum, teraz doktorantką na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, zajmującą się tematyką parczewskich Żydów. Pomagała im w czasie przygotowań, podrzucała informacje, rozjaśniała niejasne kwestie. Razem z burmistrzem i starostą, z przedstawicielami gmin, z dyrektorami szkół, nauczycielami i innymi uczniami liceum wzięła udział w zorganizowanej przez młodzież wycieczce. ,,Spacer po żydowskim Parczewie” objął kilka punktów. Pierwszym był rynek, na którym uczestnicy oglądali zorganizowaną przez uczniów wystawę zdjęć przedwojennego Parczewa i dawne targowisko. Uczniowie w tym miejscu opowiadali o historii tego miejsca, o jego charakterze i wyglądzie. Pokazali prezentację, wyświetlili krótki film o parczewskim getcie. Przechodnie się dołączali, pytali, o co chodzi. Byli zainteresowani, opowiadali swoje własne historie. Głos zabrał też p. Tomasz Tyszkiewicz, urodzony w 1926 r. mieszkaniec Parczewa, pamiętający jeszcze mieszkających w Parczewie Żydów, wojnę i Zagładę.

Tam gdzie kiedyś odbywało się targowisko, uczniowie opowiadali o tym, jak wyglądały kramy i stragany, co na nich leżało, jakie zapachy unosiły się w powietrzu. Mówili o tym, ilu było Żydów, jak wpływali na Parczew, jak go kształtowali i zmieniali. Później odwiedzili synagogę i cmentarz, który wcześniej uporządkowali. Byli w miejscu, gdzie kiedyś stała cerkiew. Po drodze opowiadali anegdoty z książki Przy szabasowych świecach i ciekawe historie związane z przeszłością swojego miasta. Przeszli obok dawnej siedziby gestapo oraz domu pana Goleckiego, parczewskiego Sprawiedliwego, który w czasie wojny ukrywał Żydów. Próbując ukazać temat z perspektywy wielokulturowej, zaprowadzili grupę pod kościół katolicki, a później na katolicki cmentarz. Mówili o podobieństwach, różnicach, o wspólnocie historii i różnicy losów. Na katolickim cmentarzu zostawili znicz pod pomnikiem upamiętniającym ofiary II wojny światowej, zapalony przez burmistrza miasta Pawła Kędrackiego. Na koniec urządzili quiz dotyczący tego, o czym opowiadali. Częstowali samodzielnie przez siebie przygotowaną macą oraz chałką i pączkami posypanymi pudrem. Wszystkiemu przyglądała się lubelska telewizja. Młodzież zaprosiła władze miasta, mając nadzieję, że wspólnie zainicjują działania zmierzające do upamiętnienia parczewskich Żydów

Więcej informacji o Parczewie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.