| 2012 |
Piotrków Trybunalski
Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego
Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego
| 2012 |
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2013
Przygotowali przewodnik „Szlakiem piotrkowskich Żydów”, spotkali się z dyrekcją Informacji Turystycznej, z pracownikami lokalnego muzeum i z autorką książki o piotrkowskich Żydach. Rozmawiali z dyrekcją biblioteki miejskiej, która mieści się w budynku dawnej synagogi, oraz z opiekunami lokalnego cmentarza żydowskiego. Wspierani przez swego nauczyciela historii i trenerów Forum Dialogu korzystali z zasobów bibliotek i wszelkich dostępnych źródeł historycznych. „Chodzenie do ludzi i piotrkowskich organizacji sprawia nam przyjemność. Ludzie starsi do tematu o Żydach podchodzą entuzjastycznie. Ja sama studiując wszystkie książki na temat Żydów, które zgromadziłam, odkryłam coś niezwykle interesującego. Dawno nie było tematu, który by mnie tak wciągnął!” – entuzjastycznie o udziale w programie Szkoła Dialogu opowiada jedna z uczestniczek warsztatów.
Historia piotrkowskich Żydów, którą odkrywali licealiści, rozpoczęła się w XVI wieku. Wtedy ludność żydowska zamieszkała w okolicach Piotrkowa zaczęła przybywać na piotrkowskie targi i jarmarki.
Do 1679 roku Żydzi nie mogli osiedlać się w Piotrkowie, „de non tolerandis Judaeis” został zniesiony jednak przez Jana III Sobieskiego i wtedy na obrzeżach Piotrkowa wyrosła duża dzielnica zwana Miasteczkiem Żydowskim, włączona potem do miasta. Piotrkowscy Żydzi zajmowali się głównie drobnym handlem i rzemiosłem domowym. W XIX wieku byli założycielami pierwszych fabryk. Piotrków był jednocześnie jednym z najważniejszych w Polsce żydowskich ośrodków wydawniczo-drukarskich. W miejscowych drukarniach tłoczono Biblię, Talmud, literaturę rabiniczną, dzieła literatury hebrajskiej i żydowskiej. Wychodziły tu liczne tytuły prasowe, takie jak „Głos Żydowski”, „Unzer Jidisze Sztyme”, „Literatur und Leben”, „Piotrków Jidisze Sztyme” czy „Tomaszower Wert”. Z Piotrkowem związana jest także Irena Sendlerowa, która chodziła tu do żeńskiego gimnazjum. W 1939 roku utworzono w mieście pierwsze w okupowanej Europie getto, które zlikwidowano w roku 1942, wywożąc około 22 tysiące osób do niemieckiego obozu zagłady w Treblince.
Pamiątką po piotrkowskiej społeczności żydowskiej są dwa zachowane budynki po synagogach. W jednym mieściła się niegdyś Wielka Synagoga, zbudowana pod koniec XVIII wieku; jest jedną z najlepiej zachowanych synagog w województwie łódzkim. Obecnie znajduje się w niej miejska biblioteka publiczna. Druga synagoga, tzw. Synagoga Mała, także z XVIII wieku, mieści dzisiaj bibliotekę dla dzieci.
Zgrana ekipa licealistów zafascynowana tematyką wielokulturowości stworzyła trasę i opracowała własną wycieczkę zatytułowaną: „Śladami piotrkowskich Żydów”. Uczniowie zaprosili do uczestnictwa w niej władze miasta i ekipę lokalnej telewizji. Grupa wykazała się dużą kreatywnością w trakcie realizacji swojego projektu, na który składały się: miniprzewodnik po żydowskim Piotrkowie, strona internetowa poświęcona ich projektowi oraz krótki filmik będący zapowiedzią przygotowanego spaceru. Program wycieczki wszechstronnie omawiał dzieje społeczności żydowskiej w Piotrkowie Trybunalskim, wymieniał m.in. zasłużone osoby związane z miastem, takie jak Irena Sendler czy Ernestyna Potowska-Rose – pierwsza sufrażystka. Spacer rozpoczął się przy tablicy pamiątkowej Ireny Sendler, następnie uczestnicy przeszli na rynek, gdzie zwiedzili obręb dawnego getta.
Wspomniano tam także o piotrkowskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Jedna z uczennic dowiedziała się podczas trwania projektu, że jej dziadkowie otrzymali taki medal – na jednym z warsztatów Szkoły Dialogu pokazała go kolegom i koleżankom. Następnie podczas wycieczki zwiedzono zamek i wystawę poświęconą Żydom, a także dawną synagogę z zachowanymi polichromiami i śladami po kulach z rozstrzeliwań, dokonanych przez hitlerowców.
Ostatnim punktem wycieczki był cmentarz żydowski, gdzie uczniowie przybliżyli zebranym symbolikę macew i zaprezentowali sylwetki sławnych rabinów piotrkowskich, spoczywających na cmentarzu.
Jak się okazało, uczestnictwo w programie Szkoła Dialogu miał dla uczniów niebagatelne znaczenie. Jeden z uczniów opowiada: „Już od pierwszego spotkania poczułam niezwykłe jak dotąd zainteresowanie historią swoją, swojego miasta, rodziny. Zadałam sobie pytanie «Kim jestem»? i od tamtego czasu szukam na nie odpowiedzi. Teraz wiem o wiele więcej niż dotychczas. To wciąga! Odkrywanie swojej tożsamości jest niezwykłym doświadczeniem”.
O moim mieście, jak się okazało – wiedziałam niewiele. Dopiero gdy zagłębiłam się w historię miasta, w którym żyję i spędziłam całe dzieciństwo, poczułam wstyd, że tak wiele informacji przelatywało obok mnie, nie uzyskując wcale mojego zainteresowania. W tej chwili mogę nazwać się ekspertem w tej dziedzinie, bo dowiedziałam się już dużo, ale nadal moja ciekawość nie została zaspokojona.
Marlena, uczestniczka warsztatów
Przedstawiciele narodu żydowskiego od wieluset lat stanowili nierozerwalną i ważną dla historii, nie tylko miasta Piotrkowa czy Polski, ale całego świata, część. (…) Sam byłem zaskoczony ogromem i ilością pracy społeczeństwa żydowskiego w rozwój Polski, szczególnie w czasie rozbiorów i międzywojnia. (…) Może nadszedł czas , by po 50 latach przypomnieć sobie o wspólnej historii, tradycji.
Uczestnik warsztatów
Dzięki temu projektowi wiem znacznie więcej o mieście, w którym żyję, które do tej pory wydawało mi się… nijakie, jak jedno z wielu takich samych miejsc w Polsce. A teraz odkryłam Piotrków na nowo, jako miasto historycznie niezwykle ciekawe, bogate w przedstawicieli wielu kultur, narodowości, religii.
Uczestniczka warsztatów
Szkoła:
Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego
Wyróżnienie:
Wyróżniona Szkoła kontynuująca 2013
Uczniowie:
grupa uczniów z klas I
Nauczyciel:
Janusz Błaszczyk
Trenerzy:
Stanisław Niemojewski, Katarzyna Pietrzak
Więcej informacji o Piotrkowie Trybunalskim znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Program Szkoła Dialogu w Piotrkowie Trybunalskim został zrealizowany dzięki wsparciu PIOTRKÓW TRYBUNALSKI ASSOCIATION INC.
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
