Przemyśl

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2
im. Markiana Szaszkewicza

Przemyśl to miasto o najstarszym zachowanym świadectwie pobytu społeczności żydowskiej w Polsce – pierwsze informacje na ten temat pochodzą już z lat 30. XI wieku. Przez kolejne dziesięć stuleci Żydzi stanowili nieodzowną część wielokulturowej społeczności tego miasta. Historia przemyskich Żydów mogłaby posłużyć za historię Żydów polskich w pigułce – od przywilejów królewskich i rozwoju w czasie „złotego” XVI wieku, przez niepokoje wynikające ze społecznych napięć oraz burzliwych losów Rzeczpospolitej, po jednoczesny rozwój syjonizmu i chasydyzmu w wieku XIX i ogromne zniszczenia czasów wojen. Pomimo dramatycznych wydarzeń pierwszej połowy XX wieku, do dzisiaj w przemyskim krajobrazie widoczny jest ogromny wpływ, jaki lokalna społeczność żydowska miała na życie tego miasta. Tropem tych śladów wyruszyli uczniowie z dwujęzycznego Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Markiana Szaszkewicza w Przemyślu.

Uczniowie w ramach wycieczki oprowadzali uczestników po miejscach związanych z ludnością żydowską w Przemyślu. Spacer rozpoczął się pod Muzeum Ziemi Przemyskiej, gdzie kiedyś stała synagoga.Chętni uczniowie ze wszystkich klas szkoły ogromnie zaskoczyli trenerki Forum swoim zaangażowaniem i aktywnością. Dodatkową perspektywę zagadnieniom omawianym na warsztatach dodawała różnorodność grupy projektowej – wśród uczniów znalazło się dużo osób narodowości ukraińskiej, którzy dzielili się swoim doświadczeniem bycia mniejszością w Przemyślu. Tym samym projekt konkursowy w postaci wycieczki po mieście stanowił dla nich okazję poczucia się gospodarzem w swojej małej ojczyźnie.

Uczniowie w ramach wycieczki oprowadzali uczestników po miejscach związanych z ludnością żydowską w Przemyślu. Spacer rozpoczął się pod Muzeum Ziemi Przemyskiej, gdzie kiedyś stała synagoga.

fot. M.Krotla, M.Kruszewska

Wśród punktów wycieczki były m.in. kamienica przy ul. Władycze ze śladem po mezuzie we framudze; stary cmentarz, po którym do dziś została już tylko brama oraz stojące obok budynki dawnego żydowskiego szpitala i domu starców; kościół Karmelitów – przed wojną świątynia grekokatolicka, której proboszcz pomagał w czasie wojny zmieniać metryki Żydom; a także zachowany do dziś nowy cmentarz z grobami pochodzącymi nawet z czasów współczesnych i zachowany budynek synagogi Scheinbacha, gdzie przygotowany został poczęstunek dla gości. Wszystkie punkty ilustrowane były archiwalnymi zdjęciami pokazywanymi przez uczniów. Nie było to wydarzenie jednorazowe – wycieczka została powtórzona w języku ukraińskim dla uczniów, którzy słabiej znają język polski oraz dla studentów Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej.

Uczestnicy przemyskiej Szkoły Dialogu zatroszczyli się także o najmłodszych. Dla nich, uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum w Zespole Szkół, przygotowali grę terenową wypełnioną zadaniami i ciekawostkami. Biorące udział w grze grupy otrzymały mapki z zaznaczonymi na nich siedmioma punktami, do których musiały dotrzeć i tam wysłuchać informacji na temat danego obiektu.

Były to między innymi Plac Rybi – miejsce, gdzie stały dwie synagogi, obszar getta, ochronka dla dzieci żydowskich, synagoga Scheinbacha, stary cmentarz. Na koniec uczestnicy gry spotkali się w Domu Ukraińskim na poczęstunku, gdzie otrzymali tez książeczki O Żydach i Żydówkach.

Łącznie we wszystkich tych wydarzeniach wzięło udział ponad 100 osób, a działania uczniów opisały lokalne media. Dodatkowo, przy użyciu archiwalnych fotografii Przemyśla zorganizowano na terenie szkoły wystawę poświęconą przedwojennej społeczności żydowskiej. Trzeba przyznać, że swoją pracą i zaangażowaniem uczniowie Zespołu Szkół im. Szaszkiewicza w Przemyślu wywarli duży wpływ na otaczającą ich rzeczywistość. Samo doświadczenie wywarło też duży wpływ na nich samych. Jak napisała jedna z uczestniczek przemyskiej Szkoły Dialogu: „Warsztaty były czymś więcej niż zwykłymi wykładami. Były ogromną lekcją tolerancji, otwartości na innych, i co najważniejsze impulsem do dowiadywania się więcej i więcej”.

Co było w tych warsztatach takie wyjątkowe? Atmosfera. Wszystkie osoby życzliwie się do siebie odnosiły, panował pokój i skupienie oraz radość. Same warsztaty nie polegały tylko na zdobywaniu wiedzy, ale także na odkryciu swojego „ja”.

Uczestniczka warsztatów

Powiększyłam swoją wiedzę o Żydach i przedwojennym Przemyślu, którego już nie ma. Chodząc Przemyślem nie widzę zwyczajnych kamienic i budynków, lecz żywą historię pisaną przez wieki i pokolenia.

Uczestniczka warsztatów

Warsztaty były czymś więcej niż zwykłymi wykładami. Były ogromną lekcją tolerancji, otwartości na innych, i co najważniejsze impulsem do dowiadywania się więcej i więcej.

Uczestniczka warsztatów

Jestem szczęśliwa, że brałam udział w tych warsztatach. Sama przyjechałam z Ukrainy i od dwóch lat mieszkam i uczę się w Polsce. Mam nadzieję, że wszystko co teraz wiem o Żydach będę przekazywać innym ludziom.

Uczestniczka warsztatów

Przemyśl

Szkoła:
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 im. Markiana Szaszkewicza
Uczniowie:
grupa chętnych z gimnazjum i liceum
Nauczycielki:
Maria Ficak, Anna Leskiw
Ekspert:
Jacek Szwic
Trenerzy:
Marcin Krotla, Małgorzata Kruszewska

Więcej informacji o Przemyślu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Darczyńcy

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

logo 2

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.