Radom

Po zakończeniu projektu uczniowie znają swoje miasto jak własną kieszeń. Nie tylko to współczesne, ale i to sprzed wojny, kiedy Radom był miastem wielokulturowym.Wtedy to obok siebie żyli Polacy, Niemcy, Romowie, Rosjanie i Żydzi. Społeczność żydowska pojawiła się w Radomiu jako pierwsza ze wszystkich mniejszości. Żydzi zaczęli napływać w drugiej połowie XVI w. W 1827 r. stanowili 23 proc. ludności miasta, a sto lat później 40 proc. wszystkich mieszkańców. Zajmowali się głównie usługami, handlem i rzemiosłem, współtworzyli fundamenty radomskiego przemysłu. Wiosną 1941 r. powstały w Radomiu dwa getta: jedno małe na Glinicach oraz drugie, duże getto w śródmieściu. Łącznie Niemcy zamknęli w nich 33 tys. Żydów wysiedlonych z miasta i okolic. Getta istniały do listopada 1942 r. Żydowskich mieszkańców miasta wywieziono wtedy do Treblinki. W getcie pozostało 2,5 tys. osób, które pracowały w obozie pracy do lipca 1944 r. Wojnę przeżyło kilkuset radomskich Żydów, większość z nich potem opuściła miasto.

Podczas warsztatów Szkoły Dialogu uczniowie radomskiego liceum z ciekawością zapoznawali się z informacjami dotyczącymi kultury i historii radomskich Żydów. Szczególnie interesujące były dla nich ćwiczenia ukazujące różnice i podobieństwa pomiędzy świętami chrześcijańskimi i żydowskimi. Inspiracją dla licealistów było także spotkanie z ekspertem – p. Sebastianem Piątkowskim, lokalnym historykiem i pracownikiem miejskiego archiwum. Podczas spotkania udało mu się bardzo zainspirować uczniów swoimi opowieściami, zaprosił ich także na wspólne oglądanie radomskich judaików w archiwum i jednocześnie gorąco kibicował ich projektowi.
Samodzielnym projektem uczniowskim w ramach Szkoły Dialogu była bowiem świetnie zorganizowana wycieczka po śladach dawnego żydowskiego życia w Radomiu. Licealiści nie tylko zdobyli mnóstwo informacji, również trudno dostępnych, i przygotowali długą i interesującą trasę spaceru, lecz także postarali się o jej różnorodne urozmaicenie. Przygotowano mapki, rebusy, zagadki, zdjęcia, rysunki i schematy dawnego miasteczka, a nawet zaangażowano w działania rodziców – tata jednej z uczennic własnoręcznie wykonał makietę nieistniejącej już synagogi radomskiej!

Podczas ponad dwugodzinnej wycieczki uczniowie oprowadzali swoich nauczycieli i rówieśników po charakterystycznych punktach związanych z żydowskim Radomiem. Przewodnicy dotarli na miejsce, w którym dawniej odbywał się targ żydowski, wskazali również uczestnikom, gdzie znajdowała się synagoga, i ukazali piękną makietę tegoż budynku. Na trasie wycieczki znalazły się również dwa dawne żydowskie szpitale, kamienica zamieszkiwana niegdyś przez słynnego fotografa Newsweek’a – Bernarda Gotfryda, budynek szpitala psychiatrycznego, w którym podczas wojny ukrywano Żydów, ul. Rwańska oraz żydowski cmentarz.

Praca uczniów została doceniona nie tylko wyróżnieniem ich projektu na uroczystej Gali Szkoły Dialogu w Warszawie, lecz także gorącymi słowami uznania od potomków radomskich Żydów, którzy kilkakrotnie byli oprowadzania po mieście ich rodziców i dziadków przez absolwentów Szkoły Dialogu z Liceum im. Kopernika w Radomiu.

Więcej informacji o Radomiu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Program Szkoła Dialogu w Radomiu został zrealizowany dzięki wsparciu MINDY i IRVINGA KEMPNERÓW.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.