Radoszyce

Z fotografii i opowieści podczas warsztatów Szkoły Dialogu w oczach gimnazjalistów powoli wyłaniają się dawne Radoszyce. Uczniowie zaczynają rozmawiać z dziadkami o Żydach mieszkających przed wojną w miasteczku, przeprowadzają wywiady ze starszymi mieszkańcami Radoszyc i Jamikowic. Odkrywają, że okolica znana jako „Kierkowo” to tereny kirkutu, na który mówi się tu „kierkut”.

28 października na wycieczkę pod tytułem „Szalom Radoszyce” uczniowie zapraszają społeczność szkoły, nauczycieli, księdza oraz starszego mieszkańca, który opowie o dawnym życiu w wielokulturowych Radoszycach. Wcześniej wydrukowali zaproszenia, a tego dnia w holu szkoły wystawili menorę i przedwojenne zdjęcia. Od księdza wypożyczyli megafon. Przygotowali tabliczkę z napisem „Szkoła Dialogu – Polska”. Chłopcy zabrali kipy, by nakryć głowy na cmentarzu. Martyna niesie w koszyku chałkę na poczęstunek.

Uczniowie i spore grono nauczycieli zbiera się przed wejściem do szkoły. Paweł przedstawia rys historyczny miejscowości, następnie cała grupa udaje się na spacer. Ktoś robi zdjęcia, ktoś podstawia mikrofon, ktoś inny pokazuje archiwalne zdjęcia. Uczniowie wskazują teren getta, Umschlagplatz, Dom Esterki. Niektórzy przechodnie przystają, przysłuchują się, dołączają na moment. Grupa udaje się dalej – pod dawny dom rabina i cheder. Alicja, Kasia i Magda opowiadają historię drewnianej, nieistniejącej obecnie bożnicy. Uczniowie prezentują zdjęcie z wesela radoszyckiego cadyka. Grupa przechodzi na rynek. Uczestnicy wycieczki oglądają zdjęcie z 1935 r., na którym widnieje dom Reszlbuch Szlama i słuchają opowieści pana Relidzyńskiego związanych z radoszyckim rynkiem. Nieopodal jest miejsce, gdzie znajdowała się biblioteka imienia Pereca, a jeszcze dalej teren, na którym stały rozlewnia wody sodowej i browar Żyda Rojcmana.

Pan Ryszard wspomina cudowny smak oranżady, którą pił w dzieciństwie. Dalej jest miejsce, gdzie istniała żydowska piekarnia. Pracował w niej pan Mastelarz, a jego wnuk, który obecnie prowadzi piekarnię, dzieli się z uczniami wspomnieniami. Opowiada, jak pomagał dziadkowi wypiekać chały na jarmark, i wskazuje, gdzie mieszkał właściciel piekarni. Dziś posługuje się recepturami wypieków, które otrzymał od swego dziadka. W kolejnym punkcie wycieczki opiekunka cmentarza żydowskiego opowiada o radoszyckim kirkucie i użycza uczestnikom wycieczki kluczy do kirkutu i ohelu cadyka. Na cmentarzu Małgosia odczytuje nazwiska Żydów mieszkających w Radoszycach przed II wojną światową. Zostaną one zapisane na przygotowanych przez uczniów malunkach „Drzew Pamięci”. Wszak teraz młodzież wie już sporo o korzeniach swojej miejscowości. O historii Radoszyc, w których w piątek pieczono chały i świętowano szabat.

Więcej informacji o Radoszycach znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Program Szkoła Dialogu w Radoszycach ostał zrealizowany dzięki wsparciu NANCY i CHRISTOPHERA WINSHIPÓW.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.