Stawiszyn

Z powodu niewielu zachowanych materiałów na temat żydowskiej społeczności Stawiszyna warsztaty wiosennej edycji Szkoły Dialogu 2017 stanowiły nie lada wyzwanie dla młodzieży biorącej udział w projekcie. Jednakże siła zaangażowania oraz chęci uczniów Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków w Stawiszynie pokazały, że pomimo trudności można osiągnąć bardzo wiele. Po uzyskaniu merytorycznego wstępu do kultury i historii żydowskiej na warsztatach z trenerkami Forum, a także przeszkoleniu w dziedzinie pracy projektowej, gimnazjaliści z klasy IIa zabrali się do pracy nad własnym upamiętnieniem żydowskich sąsiadów.

fot. A.Ceglarek, H.Zielińska

Projekt uczniowski miał niezwykle złożoną i rozbudowaną formę. Składał się z wielu etapów. Działania uczniowskie obejmowały następujące przedsięwzięcia: zaplanowanie i zorganizowanie wycieczki, przeprowadzenie sondażu ulicznego, a także przygotowanie oraz nagranie wywiadów z mieszkańcami Stawiszyna i władzami miasta. Uczniowie nawiązali także owocną współpracę z urzędem miasta.

Wycieczka „Podróż w czasie. Poznaj żydowską przeszłość Stawiszyna” została poprzedzona dokładnym badaniem źródeł. Została ona przygotowana w oparciu o rzetelne materiały pochodzące od lokalnych badaczy historii Stawiszyna. Uczniowie dotarli m.in. do publikacji pana Czesława Matyjaka, miłośnika Stawiszyna, wieloletniego dyrektora stawiszyńskiej szkoły oraz dokumentów o gminie żydowskiej w ich mieście. Dużym wsparciem dla uczniów był także znawca historii miasta, pan Jerzy Widerskim. Ekspert na początku spaceru zaprezentował zgromadzone w Muzeum Stawiszyna judaików i dokumentów. Następnie na jego trasie znalazły się punkty takie jak miejsce po byłej synagodze, rynek miasta, obszar obozu pracy przymusowej z czasów II wojny światowej oraz cmentarz w Kiączynie Starym. Mobilną lekcję historii zakończyło upamiętnienie – pozostawienie kamyków na ocalałych do dzisiaj macewach.

Działania uczniów, poza przybliżeniem historii żydowskich sąsiadów biorącym udział w wycieczce mieszkańcom Stawiszyna, wywarły również trwałe efekty w skali lokalnej. Dzięki bliskiej współpracy młodzieży z władzami miasta doszło do naniesienia cmentarza żydowskiego na oficjalną mapę gminy. Co więcej, na poziomie władz rozpoczęły się rozmowy na temat opieki nad cmentarzem oraz starania o jego odrestaurowanie i oznaczenie miejsc związanych lokalną historią żydowską.

Dzięki zaangażowaniu i determinacji gimnazjalistów ze Stawiszyna żydowska historia ich małej ojczyzny na trwale pozostanie częścią lokalnego krajobrazu. Narzędzia, które otrzymali poprzez udział w Szkole Dialogu umożliwiły im nie tylko uzyskanie wpływu na otaczającą ich rzeczywistość, lecz wyposażyły także w nowe spojrzenie na pewne kwestie. Jak napisał jeden ze stawiszyńskich gimnazjalistów: „Projekt nauczył mnie, że nie należy myśleć o innych stereotypami, a poznać ich kulturę, tradycję i rozmawiać z osobami różnych narodowości czy wyznań”.

Więcej informacji o Stawiszynie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.