| 2010 |
Szydłowiec
Publiczne Gimnazjum nr 1
Publiczne Gimnazjum nr 1
| 2010 |
„Stary kościółek” – tak uczniowie nazywali synagogę w Szydłowcu. Stoi przy ul. Garbarskiej, obok budynku, w którym Nuta Ajzenberg – budowniczy synagogi – prowadził garbarnię. Ludność żydowska już w końcu XVII i na początku XVIII w. była znaczącą częścią społeczności Szydłowca, a w XIX i w początkach XX w. dominowała liczebnie nad ludnością polską. Poza działalnością gospodarczą Żydzi prowadzili aktywne życie religijne, kulturalne i polityczne. W Szydłowcu istniały dwie synagogi, mykwa, cheder oraz dwa cmentarze. Społeczność żydowska przestała istnieć 13 stycznia 1943 r., kiedy ostatnich szydłowieckich Żydów wysiedlono do obozu zagłady w Treblince. Pozostały po nich dokumenty w archiwach i opracowaniach historyków, w samym Szydłowcu zaś – setki pokrytych napisami tablic nagrobnych wykonanych z szydłowieckich piaskowców oraz budynek mykwy i synagogi.
Dzięki trenerom Forum Dialogu uczniowie mieli okazję poznać pojęcia związane z kulturą żydowską, co uświadomiło im, że „stary kościółek” w istocie nie jest kościołem, lecz synagogą. Na bazie informacji i umiejętności wyniesionych z warsztatów Szkoły Dialogu byli w stanie dogłębniej poznać przedwojenną historię swego miasta i jego żydowskiej społeczności. By dowiedzieć się na ten temat więcej, korzystali z pomocy swej dawnej wychowawczyni p. Sławy Lorenc-Hanusz, skonsultowali się również z lokalnym historykiem i przeprowadzili wywiad z wiekową mieszkanką Szydłowca. Następnie oprowadzili swoich młodszych szkolnych kolegów i koleżanki po najważniejszych miejscach związanych z żydowskim Szydłowcem.
By przybliżyć wszystkim przedwojenne oblicze miasta, gimnazjaliści przygotowali bogaty materiał zdjęciowy. Skupiając się chwilę na czarno-białych zdjęciach, można było dostrzec dziewczynki w białych sukienkach przed żydowskim zakładem fotograficznym, powozy konne na szydłowieckim rynku, chłopców w warsztacie tkackim, starszych Żydów siedzących na progach domów i młodszych przyglądających się fotografowi z zainteresowaniem. Na poszczególnych przystankach zatrzymywano się w miejscach, gdzie niegdyś funkcjonował młyn Żyda Bergmana i fabryka Redlicha, Rynek Składowy (Słomiany) i zamek.
Opowiadano o dawnym szkolnictwie żydowskim w Polsce, getcie w Szydłowcu i deportacji żydowskich mieszkańców miasta. Ważnym punktem wycieczki był cmentarz żydowski, wysprzątany wcześniej przez uczniów z ich własnej inicjatywy. Celem spaceru było nie tylko poznanie miejsc związanych ze społecznością żydowską, ale również uświadomienie zwiedzającym, jak dużą rolę odgrywała ta społeczność w życiu miasteczka.
Szkoła:
Publiczne Gimnazjum nr 1
Uczniowie:
klasa III
Nauczycielki:
Sława Lorenc-Hanusz, Jadwiga Sochacka
Trenerzy:
Magda Maślak, Jarek Ziółkowski
Więcej informacji o Szydłowcu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
