Września

Podczas warsztatów Szkoły Dialogu uczniowie z wrzesińskiego liceum mieli okazję dowiedzieć się, jak wielkie znaczenie dla Żydów ma święta księga odnaleziona na poddaszu ich szkoły. W czasie zajęć poznawali religię i kulturę żydowską, a także historię wrzesińskich Żydów, którzy w XIX w. stanowili większość mieszkańców miasta. By zrealizować samodzielny projekt upamiętniający lokalnych Żydów, podzieli się na kilkuosobowe grupy – każda była odpowiedzialna za inne zadanie.

I tak Karolina, Patryk, Andrzej i Mateusz przeprowadzili wywiad z p. Leopoldem Kostrzewskim, pasjonatem historii regionalnej, a Sandra, Nina i Julia odwiedziły p. Czesława Pardelę, z którym rozmawiały o wrzesińskiej Torze i stanie, w jakim zwój przetrwał do dnia obecnego. „Owe uszkodzenia są dowodami, że Tory cierpiały prześladowania na równi z narodem żydowskim. Były tropione, ścigane i niszczone przez hitlerowskich oprawców jak każdy Żyd w czasach wojny” – mówił p. Pardela. Z p. Bolesławem Święciochowskim, wrzesińskim historykiem, rozmawiali Mateusz, Hubert i Łukasz. Kolejnych sześcioro uczniów zajęło się odnowieniem pomnika upamiętniającego męczeństwo Polaków i Żydów podczas II wojny światowej.

Po miesiącu przygotowań uczniowie zorganizowali „Spacer po Wrześni śladami historii”. Na spotkaniu w Muzeum Historii Regionalnej podzielili się wiedzą, którą udało im się zebrać w ciągu ostatnich tygodni.

Mówili o Żydach, którzy osiedlali się we Wrześni od XVI w., o Towarzystwie Mężów i Towarzystwie Żydowskiej Historii i Literatury, o żydowskich karczmach, kupcach i zakładach krawieckich, o szkołach żydowskich i „numerus clausus”, o synagodze, najpierw drewnianej, potem murowanej i o tym, jak Niemcy na początku wojny zdewastowali budynek i urządzili w nim więzienie, a jesienią 1940 r. wysadzili bóżnicę w powietrze, na jej miejscu powstał zaś skwer i schron przeciwlotniczy.

Mówili o cmentarzu, z którego zachowało się tylko kilka drobnych fragmentów macew przechowywanych w Muzeum Dzieci Wrzesińskich. I że synagogę obecnie upamiętnia pomnik w kształcie dwóch tablic połączonych konturem bóżnicy, a wrzesińskich Żydów upamiętniają oni.

Więcej informacji o Wrześni znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Projekt zrealizowany dzięki wsparciu The Rothschild Foundation Europe.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.