Zawiercie

Warsztaty Szkoły Dialogu przebiegały tu nieco inaczej niż zazwyczaj. Trenerki Forum Dialogu pełne entuzjazmu i wiary w wielkie możliwości młodzieży spotkały się z klasą uczniów technikum złożoną w większości z pewnych siebie chłopców. Podczas zajęć trenerki odeszły od scenariusza i zaczęły rozmawiać. O antysemityzmie, mniejszościach narodowych, nacjonalizmie, stereotypach, uprzedzeniach i tolerancji. To uczniów zaintrygowało, podjęli dyskusję, zaczęli też słuchać. W tych, którzy zostali do końca zajęć, krok po kroku coś zaczęło się zmieniać. Dzięki inicjatywie nauczycielki Jolanty Stefańskiej część uczniów wybrała się na poszukiwanie informacji o zawierciańskich Żydach. Odwiedzili dwa żydowskie cmentarze w Zawierciu i Kromołowie, udali się też na teren byłego getta, a Jolanta Stefańska opowiedziała historię miejscowej społeczności żydowskiej.

fot. A.Ceglarek, A.Desponds

Kilkunastu uczniów, głównie dziewczyn, zdecydowało się wziąć udział w projekcie wieńczącym ich udział w programie Szkoły Dialogu. Po sześciu tygodniach od rozpoczęcia warsztatów przeprowadzili wycieczkę śladami zawierciańskich Żydów dla kolegów i koleżanek z równoległej klasy.

Pierwszym punktem na trasie spaceru był kirkut. Wizyta w tym miejscu była możliwa dzięki uprzejmości Marcina Bergiera – opiekuna cmentarza i nauczyciela historii, który z chęcią uzupełniał relację uczennic. Przytoczyły one informacje dotyczące historii kirkutu i symboliki macew. Mówiły o drzewie życia, o zniszczonym ohelu rabina Izraela Lejb Ben Jakuba i o pomniku wystawionym poległym w 1998 roku. Po wpisaniu się do księgi pamiątkowej cmentarza, uczniowie ruszyli na ulicę Marszałkowską. Zobaczyli budynek synagogi, w 1945 roku zdewastowany przez Niemców, potem zamieniony w sklep AGD, dziś nieużywany i opustoszały. Uczniowie pokazali zebranym zdjęcia kantorów synagogi w 1925 roku i zdjęcie fragmentu Tory wyniesionej z bożnicy po likwidacji getta.

Na zakończenie uczniowie udali się na teren dawnego getta. Obejmowało ono ulice Hożą, Jasną, Apteczną, Porębską, Marszałkowską, Ciemną oraz Stary i Nowy Rynek. Tu uczniowie poznali losy uwięzionych w nim Żydów. Tych, którzy przerabiali i produkowali mundury dla Wehrmachtu w fabryce Luftwaffe; tych, którzy pracowali w odlewni żeliwa Erbe i tych, których zmuszono do sprzątania ulic i których potem wywieziono do Auschwitz. Dwóch chłopców uciekło. Siedmiu mężczyzn z fabryki Luftwaffe ocalało. Pozostali nigdy nie wrócili do Zawiercia…

Udział w Szkole Dialogu dał uczniom zawierciańskiego technikum sporo do myślenia. Po raz pierwszy zetknęli się z kulturą żydowską oraz szczerą i merytoryczną rozmową na temat ich zdecydowanych poglądów. Po warsztatach pisali, że zajęcia w pewnym stopniu zmieniły ich myślenie, poszerzyły wiedzę, pozwoliły pewne rzeczy zrozumieć.

Więcej informacji o Zawierciu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.