Grodzisk Mazowiecki
Odbudowujemy więzi
Odbudowujemy więzi
czerwiec 2015
W środę 10 czerwca 2015 delegacja żydowskich liderów z USA i Australii spotkała się z uczniami Szkoły Dialogu w Grodzisku Mazowieckim, którzy wiosną realizowali swój projekt – film i wycieczkę – śladami dawnych mieszkańców miasta. Gimnazjaliści przedstawili gościom historię społeczności żydowskiej z tej miejscowości. Grupa była pod wrażeniem pracy i zaangażowania uczniów w projekt. Rabin Wayne Franklin, jeden z uczestników spotkania, napisał nam swoje wspomnienia z tego dnia:
„Na murze niedaleko centrum w Grodzisku Mazowieckim artysta wielkimi literami namalował graffiti. Nienaruszone słowa po polsku brzmią: „Tęsknię za Tobą, Żydzie”. Napis ten nie był pierwszym przystankiem podczas naszej wizyty w Grodzisku, ale stanowił tło dla naszej całej podróży po Polsce. Zdziwienie wywołało to publiczne przyznanie się, że ta ważna grupa już w Grodzisku nie mieszka, i że nie jest to bez znaczenia.
Po spotkaniu z uczniami w szkole, młodzież zabrała nas na wycieczkę po mieście, pokazując ślady dawnej społeczności żydowskiej swojego miasta. Uczniowie byli dumni, że naszą wycieczkę rozpoczynamy na cmentarzu, który niedawno rewitalizowali. Podczas malowania płotu i bramy oraz sprzątania wielu nagrobków, poznawali znaczenie symboli, które znajdowały się na pomnikach. Podzielili się z nami nabytą wiedzą, a niektórzy z nas przeczytali im, a następnie przetłumaczyli, hebrajskie napisy. Ta wspólna wymiana pomogła nam nawiązać między sobą silną więź.
Nasza wycieczka prowadziła nas przez most nad torami. Mogliśmy z tego miejsca dojrzeć stację kolejową, z której Żydzi z Grodziska wywiezieni zostali do warszawskiego getta, a z którego już nie wrócili. Staliśmy w progu domu, gdzie kiedyś mieszkała żydowska rodzina. Ukośny ślad na framudze drzwi wyraźnie wskazywał, że dawniej była w nim mezuza. Zobaczyliśmy też ostatnią zachowaną kuczkę na balkonie na drugim piętrze. Kiedyś żydowska rodzina świętowała tu dary plonów. Zatrzymaliśmy się w między sklepami w centrum miasta, gdzie kiedyś stała synagoga.
Uczniowie z Grodziska uczyli się o Żydach, którzy kiedyś tu mieszkali, oraz o tym, co się z nimi stało. Uczyli się o znaczeniu śladów miejsc związanych z żydowską społecznością, które porozrzucane są po całym świecie. Brakuje jednak Żydów, dzięki którym tętniły one życiem. Niektórzy uczniom trudno było uwierzyć, że my, goście, jesteśmy Żydami, ponieważ nie wyglądaliśmy jak stereotypowi przedwojenni Żydzi, których zdjęcia wisiały w szkolnej gablocie. Nasza obecność była kolejnym krokiem w nauce, że Żydzi nadal żyją. Byliśmy świadomi, że ci młodzi ludzie rozwinęli w sobie poczucie uznania dla duchów swojego miasta, dla żydowskiej tradycji, którą przywrócono dla nich zupełnie niedawno.
Ujął nas ich entuzjazm i duma z nowo nabytej wiedzy o żydowskiej przeszłości miasta. Wizyta ta była pouczająca dla nas wszystkich, ponieważ pozwoliła nam lepiej zrozumieć działania, jakie Forum Dialogu podejmuje w całej Polsce. Młodzi ludzie, którzy dzięki zdobytej wiedzy tęsknią za Żydami, których tu już nie ma, to większa szansa na dobre relacje między Polakami i Żydami w przyszłości.”
