Radom
Odbudowujemy więzi
Odbudowujemy więzi
wrzesień 2016
We wrześniu 2016 roku Forum Dialogu zorganizowało po raz pierwszy wizytę studyjną dla żydowskich liderów z Kanady. Po trzech intensywnych dniach w Warszawie nasi goście udali się w dalszą podróż do Lublina, Radomia i Krakowa. To właśnie w Radomiu uczestnicy spotkali się z uczniami i razem wybrali się na wycieczkę po miejscach związanych z żydowską historią miasta. Liceum w Radomiu już po raz kolejny gościło naszą grupę z zagranicy. To spotkanie było jednak szczególne, ponieważ goście byli członkami synagogi Beit Radom, założonej przez radomskich Żydów, emigrujących do Toronto na początku XX wieku. Dla uczestników spotkania wyjątkowym momentem była zorganizowana w Radomiu kolacja szabatowa, w której udział wzięli nasi goście, uczniowie i lokalni Liderzy Dialogu. Był to wieczór pełen refleksji i radości.
kwiecień 2016
Po raz pierwszy od dziesięcioleci, 19 kwietnia 2016 roku odbyła się w Radomiu kolacja sederowa, zorganizowana w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej „Ślad”. To niezwykle poruszające, międzyreligijne wydarzenie było efektem współpracy uczestniczek wizyty studyjnej Forum Dialogu – Hildy Chazanovitz i Sharon Grosfeld z Friends of the Forum, których rodziny pochodzą z Radomia, oraz Zbigniewa Wieczorka, jednego z uczestników naszego programu Liderzy Dialogu. Hilda, Sharon i Zbigniew spotkali się w zeszłym roku podczas wizyty studyjnej Friends of the Forum w Polsce.
Przed rozpoczęciem wieczoru sederowego radomscy licealiści z lokalnego liceum, które w 2011 roku zrealizowało program Szkoła Dialogu, zabrali gości ze Stanów Zjednoczonych na wycieczkę śladami Żydów z Radomia.
To niezwykłe, jak efekty naszych różnych programów połączyły się w tym jednym wspaniałym wydarzeniu – było to dla nas w Forum bardzo budującym doświadczeniem.
Na zdjęciach prezentujemy plakat opracowany specjalnie na tę okazję. Zapraszamy też do obejrzenia krótkiego filmu o pierwszej od dziesięcioleci kolacji sederowej w Radomiu.
lipiec 2015
27 czerwca 2015 roku grupa dwudziestu czterech przyjaciół Forum Dialogu ze Stanów Zjednoczonych i Australii przyleciała do Polski, by wziąć udział w niezwykłej, trwającej siedem dni podróży – pierwszej wizycie Friends of the Forum w naszym kraju. 1 lipca udali się do Radomia, do I Liceum Ogólnokształcącego, które od kilku lat kontynuuje działania rozpoczęte w ramach Szkoły Dialogu w 2011 roku. Wśród naszych gości z Friends of the Forum byli Irving Kempner, Sharon Grosfeld i Hilda Chazanovitz, których z Radomiem łączą szczególne więzi. Dla nich, ale również dla pozostałych członków grupy, oprowadzanie szlakiem żyjącej w Radomiu przed wojną społeczności żydowskiej było niezwykle ważne.
Wizyta Friends of the Forum była też okazją do spotkania z Liderami Dialogu: aktywistami, którzy z ogromnym zaangażowaniem pracują na rzecz upamiętniania żydowskiego dziedzictwa w swoich rodzinnych miejscowościach.
W Radomiu spotkaliśmy się ze wspaniałymi nauczycielami, którzy od lat gromadzą informacje i nauczają o żydowskich mieszkańcach miasta: z Ewą Kutyłą, Agnieszką Brzeską-Pająk oraz Zbigniewem Wieczorkiem. 1 lipca zasiedli oni do stołu z potomkami radomskich Żydów, będącymi wśród uczestników wizyty, aby rozmawiać o swoich motywacjach, poczuciu odpowiedzialności i misji. Nasi goście odwzajemnili się, dzieląc się tym, co dziś dla nich znaczą spotkania z działaczami i uczniami w Radomiu.
Serdecznie dziękujemy Brennie Cukier za przygotowanie relacji filmowej z wyjazdu.
listopad 2014
Ogromne wrażenie na uczestnikach wizyty studyjnej goszczonej przez Forum Dialogu zrobiło spotkanie z licealistami z Radomia, kontynuującymi działania rozpoczęte przez szkołę w ramach programu Szkoła Dialogu w 2011 roku. Rodzina jednej z członkiń delegacji wywodzi się właśnie z Radomia. Hilda Chazanovitz o swoim doświadczeniu w tym mieście opowiada na krótkim nagraniu: „Jedna ze uczennic podziękowała mi za podzielenie się z nią moją kulturą. Odpowiedziałam: »To nie tak, my dzielimy się przecież ze sobą NASZĄ kulturą«”.
„Po raz pierwszy w życiu uświadomiłam sobie, że polska i żydowska kultura nie są oddzielne, ale są częścią jednej kultury – przenikającej się, należącej do siebie i wspólnie się rozwijającej” – powiedziała Marcia Pinskier, jedna z uczestniczek wizyty.
„Wyjeżdżam z uznaniem dla kraju i ludzi. Polska ma za sobą ciężką przeszłość, ale wróciła do życia i próbuje się zmienić (…) Cała nadzieja w przyszłości dzieci oraz ich edukacji. Forum Dialogu ma wielki udział w tych dążeniach” – powiedział uczestnik wizyty, David Kurtz.
maj 2014
Członkowie nowojorskiego zarządu organizacji Facing History and Ourselves, Lori i Mark Fife przybyli do Radomia, gdzie urodził się ojciec Lori Fife. Gościli ich uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika, szkoły, która od 2011 roku kontynuuje działania rozpoczęte w ramach programu Szkoła Dialogu. Młodzież zorganizowała dwugodzinne zwiedzanie miasta, podczas którego wspólnie z gośćmi zobaczyli domy, zamieszkiwane niegdyś przez rodzinę pani Fife, oraz pomnik upamiętniający radomską synagogę, zniszczoną przez nazistów podczas niemieckiej okupacji.
kwiecień 2014
26 kwietnia 2014 roku z inicjatywy wieloletniego przyjaciela Forum Irvinga Kempnera z Newton w stanie Massachusetts, grupa dorosłych amerykańskich uczestników Marszu Żywych z Chicago, Miami, Bostonu oraz innych miast odwiedziła Radom. Uczniowie z I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika, którzy od kilku lat aktywnie kontynuują działania rozpoczęte w ramach programu Szkoła Dialogu, gościli uczestników Marszu, pokazując im żydowskie zabytki swojego miasta. Uczniowie oprowadzili gości po Radomiu, pokazując zarówno stałe punkty na swojej trasie, jak i pomagając niektórym z uczestników odnaleźć miejsca związane z historią ich rodzin. Wizyta była okazją do szczerych dyskusji pomiędzy polską młodzieżą a jej żydowskimi gośćmi.
kwiecień 2013
6 kwietnia 2013 roku miało miejsce wyjątkowe spotkanie grupy radomskich uczniów z Irvingiem Kempnerem z Bostonu. Irving Kempner przyjechał do Polski jako uczestnik Marszu Żywych. W trakcie swojej wizyty zdecydował się odwiedzić Radom – rodzinne miasto jego matki, Maryli Freidenreich. Urodziła się ona w Radomiu przed II wojną światową i wraz ze swoją młodszą siostrą ocalała z Zagłady.
Gospodarzami spotkania byli uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Radomiu – absolwenci programu Szkoły Dialogu w roku 2011, którego realizację w Radomiu ufundował właśnie Irving Kempner. Uczniowie wraz ze swoimi opiekunkami, Agnieszką Brzeską i Ewą Kutyłą, oprowadzili gościa po żydowskim i współczesnym Radomiu. Na trasie wycieczki uwzględniono również miejsca związane z rodziną pana Kempnera – dom sióstr Freidenreich, kamienice, w których mieściły się sklepy prowadzone przez krewnych, a także szkoły, do których uczęszczała jego matka – Szkołę Powszechną im. Jana Kochanowskiego oraz Prywatne Gimnazjum prowadzone przez Marię Gajl.
Po zwiedzaniu gość odwdzięczył się uczestnikom spotkania dzieląc się z nimi opowieścią o młodości swej matki w Radomiu oraz burzliwych losach rodziny w czasach II wojny światowej. Odwiedziny u absolwentów Szkoły Dialogu pozwoliły Irvingowi Krempnerowi odwiedzić miejsca, które znał tylko z rodzinnych opowieści. Po powrocie z Radomia przyznał, że ta wyjątkowa wizyta u radomskich uczniów zaowocowała osobistym i pozytywnym poczuciem więzi, a wspomnienia o niej zachowa na całe życie.
listopad 2012
14 listopada 2012 roku do Radomia przybyli uczestnicy wizyty studyjnej Forum Dialogu, amerykańscy liderzy społeczności żydowskich. Pobyt w Radomiu był szczególnie ważny dla jednej z uczestniczek, Sharon Grosfeld, której ojciec pochodził z tego miasta.
Goście spotkali się z absolwentami Szkoły Dialogu – uczniami I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Radomiu, oraz ich opiekunkami Agnieszką Brzeską i Ewą Kutyłą. Grupa miała okazję lepiej się poznać dzięki integracyjnym warsztatom w szkole, po których rozpoczął się spacer po żydowskim Radomiu prowadzony przez uczniów. Wycieczkę tę radomscy licealiści zaprojektowali w ramach warsztatów Szkoły Dialogu. Na prośbę pani Grosfeld spacer rozpoczęto od wizyty w Fabryce Broni, w której w czasie wojny pracował jej ojciec wraz z innymi członkami swej rodziny przed transportem do obozów koncentracyjnych. Następnie uczestnicy odwiedzili odrestaurowany cmentarz żydowski oraz przeszli ulicami miasta, słuchając opowieści o jego żydowskich mieszkańcach i ich życiu. Radomscy uczniowie w rolach gospodarzy przedstawili uczestnikom wizyty studyjnej swoje odkrycia, wspomagając się archiwalnymi zdjęciami.
Goście byli pod dużym wrażeniem radomskich licealistów – zarówno ich energii, zaangażowania i merytorycznego przygotowania, jak i zdolności językowych. Sharon Grosfeld napisała po spotkaniu: „Jestem wdzięczna uczniom, nauczycielom i dyrekcji Liceum imienia Mikołaja Kopernika, którzy nie tylko wzięli udział w programie Szkoła Dialogu, lecz także mieli ogromny wpływ na kwestie przywracania pamięci o żydowskich mieszkańcach Radomia i ich przedwojennym życiu. Ci uczniowie są ambasadorami pojednania i nadzieją na pokój w przyszłości”.
listopad 2011
Planując wizytę Ambasadora USA w Republice Czeskiej – Normana Eisena – w Polsce, Ambasada USA w Warszawie zwróciła się do Forum Dialogu z propozycją organizacji wspólnej wycieczki śladami Żydów z Radomia, z udziałem uczniów, którzy wiosną 2011 roku wzięli udział w programie Szkoła Dialogu. 3 listopada 2011 radomscy licealiści z I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika ugościli uczestników międzynarodowej delegacji: ambasadora Normana Eisena z rodziną, ambasadora USA w Polsce Lee Feinsteina oraz pracowników Ambasady USA w Warszawie.
Poprowadzili ich trasą zwiedzania, którą wcześniej przygotowali dla swoich kolegów w ramach warsztatów Szkoły Dialogu. Grupa przeszła przez teren dawnego getta, odwiedziła miejsce w którym kiedyś stała synagoga, zwiedziła cmentarz żydowski oraz wiele innych miejsc, ważnych dla przedwojennej społeczności żydowskiej. Wizyta ambasadorów w Radomiu była szeroko komentowana przez media krajowe i zagraniczne.
